Allianoi’nin sessiz çığlığı

Allianoi’nin sessiz çığlığı

Şebnem AKALIN

2003 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde roman dalında birincilik ödülü alan Mavi Zamanlar, baraj suları altında kalacak olan Allianoi’nin sessiz çığlığını küçük okurlara duyurmayı amaçlıyor. Özellikle, bayram tatilinde bu antik kente yolu düşecek olanlara tavsiye ederiz.

Mavi Zamanlar, İzmir’in Bergama ilçesi sınırları içindeki antik Allianoi kentini konu alan, arkeoloji, bilim ve masal dünyasının iç içe geçtiği fantastik bir roman. Her şey, ilköğretim okulları arasında düzenlenen öykü yarışmasında derece alan dört küçüğün, Allianoi’de sürdürülen arkeolojik kazılarda bir haftalık tatil
ödülü kazanması ile başlıyor. Helenistik Dönem’den itibaren kullanılan ve Asklepion denen termal sağlık merkezi, Yortanlı Barajı su toplamaya başlandığı gün gölet alanının ortasında kalacak.

Tıpkı Birecik Barajı göl alanı altında kalacak olan Zeugma Antik Kenti ve Ilısu Barajı’nın suları altında kalacak olan Hasankeyf gibi. Bu nedenle 1998 yılında kurtarma kazısı çalışmalarına başlandı. 40-60 yıl arasında ömrü olduğu düşünülen sulama amaçlı barajın gölet alanında zamanla alüvyon birikecek ve bugün toprak altından çıkarılan kalıntıları su altında yaklaşık 12-15 metre alüvyon örtecek. Mavi Zamanlar, bir bakıma Allianoi’nin sessiz çığlığını küçük okurlara duyurma işlevi de görüyor. “Git ve kurtar Alyanoi’nin yer altı kentini. Su için doğdu, su içinde yok olmasın!”

TARİH BİLİNCİ OLUŞTURMAK
Romanın satırları arasında arkeolojinin incelikleri, bir kazı alanındaki çalışma programı, buluntuların toprak altından çıkarıldıktan sonra nasıl belgelenip koruma altına alındığı ve restore edildiği anlatılıyor. Hikâyenin sonunu baştan söylemek olmaz ama, kahramanlardan birinin gelecekte arkeolog olması, diğerinin de sanat tarihi öğretmeni olması; tarihi değerlerimizin korunması için bilgili ve bilinçli nesillerin yetişmesi gerektiği düşüncesinin yazar tarafından somutlaştırılmış bir göstergesi gibi.

Romana geri dönersek, Birce’nin bu tatile çıkmadan önce ders kitaplarını vererek aldığı eski bir kitaptaki Dolunay Masalcısı’nın anlattığı gizemli söylencenin adım adım gerçekleşmesine tanık oluyoruz. Roma İmparatorluk Dönemi’nde (M.S. II. yüzyıl) inşa edilen nympheum’daki su perisi heykeli (kurtarma kazılarında bulunan Roma dönemine ait heykel Bergama Müzesi’nde sergileniyor) yalnızca bulunduğu kentin değil, dünyanın da kaderini elinde tutuyor gibi. Yeryüzünün
su dengesini değiştirebilecek bir harita parçasından yola çıkarak Paris’ten Bergama’ya gelen ve dünyanın manyetik kutbunu değiştirmek isteyen kişilerle Allianoi’nin yeraltı tünellerinde geçen kovalamaca süresince Dolunay Masalcısı yol gösterici oluyor ve masal, antik kentin sır perdelerini aralıyor.

TUDEM’in 2003 Roman Yarışması’nda birincilik ödülü kazanan Mavi Zamanlar’ın kahramanlarının maceraları tek kitapla sınırlı kalmamış. Burdur İnsuyu Mağarası’nda kaybolan Birce’nin başından geçen gizemli bir serüveni anlatan Mavi Elma’dan sonra Dolunay Dedektifleri serisi gelmiş.

Birce ve dört arkadaşı Ece, Oğuz, Bilgecan ve Ada hayal güçleriyle gözlemlerini birleştirip tarihsel sırları çözüyorlar. Antalya Kaş’ta kaya mezarlarının sualtı dünyasında geçen ve polisiye roman kurgusundaki Dolunay Dedektifleri – İz Peşinde; bir Türk bilimadamının insanlığı etkileyecek denli önemli keşfi üzerine düğümlenen gizemi konu alan Dolunay Dedektifleri 2 – Dehşet Mektupları ve büyüleyici Mardin kentinde Bedo Dayı’yı ve tarihin sakladığı sırları aradıkları Dolunay Dedektifleri 3 – Mumya Dükkânı sürükleyici kurguları ile çocukların hayal gücünde gizemli ve birazcık gerilimli bir dünyanın kapılarını açıyor.

Mavisel Yener, kitaplarının satır aralarında değişik yerleri ilginç özellikleri ile tanıtırken, ülkemizin tarihsel hazinelerinin önemini vurgulayarak tarih bilincinin oluşmasını sağlıyor. Arkeolojik buluntuların ait oldukları yerde korunması ve tarihi eser kaçakçılığının önlenmesi, doğal ve tarihsel çevrenin korunması gibi fikirleri aşılamaya çalışıyor. Çocukların yaratıcı belleklerinde, bir dedektifçilik oyunu içinde iyi niyetli çabalarının ve dayanışmanın önemi vurgulanıyor.