Kayıp şeyler ve utangaç timsahlar

Kayıp şeyler ve utangaç timsahlar

Onat BAHADIR

Alexander McCall Smith’in keskin zekâlı ve iyi kalpli kadın dedektifi Precious Ramotswe, sadece kadın ve Afrikalı olmasıyla değil, ele aldığı olaylar ve onları çözme şekliyle de dikkat çekici bir karakter. Polisiyeye meraklı genç yaşlı okurun kaçırmaması gereken bir kitap.

Zekâ ve anlayışınız hangi düzeyde olursa olsun, insanoğluna ait bir iki hatadan kaçınmanız çok zordur. Bunlardan biri ve belki de en gelenekseli, gidip sizi mutlu etmesi mümkün olmayan o kişiyle tanışmanız, âşık olmanız, sonra canınızın bir hayli yanmasıdır. Ne var ki bu talihsiz ilişki olgunlaşmanızı ve geleceğinizi daha sağlam temeller üstüne kurmanızı sağlayacak bir fırsattır da. Elbette herkesin durumu doğru okuyacağının ve aynı hatayı tekrar tekrar yapmayacağının bir garantisi yok!

Ancak, Bir Numaralı Kadınlar Dedektiflik Bürosu’nun dedektifi Precious Ramotswe çabuk öğrenenlerden… Müzisyen Note Mokoti’yle yaptığı evlilik neredeyse canına mâl olacakken Mokoti evi terk eder ve Ramotswe yaptığı hatayı enine boyuna düşünme fırsatı bulur. Hayatının devamına dair aldığı iki karardan biri, bir daha evlenmeyeceği, diğeri ise ülkesi Botswana’nın ilk kadın dedektifi olacağıdır. Önce babası, sonra da avukatı bu kararını anlayamayıp onu uyarmaya çalışsa da Ramotswe kararlıdır ve azmi sayesinde her şey istediği gibi de olur. Elbette hemen değil… Babasından kalan mirasla bir büro açar açmasına fakat bir süre geliri giderini karşılamaz. Nedeni başarısızlığı değil (hatta bir hayli başarılıdır), ‘kadın’ bir dedektif oluşunun yadırganmasıdır. Çözdüğü vakalar arttıkça bu önyargıyı yener.

Önce, babası daha çocukken ölmüş bir kadını “ben senin babanım,” diyerek kandıran ve şefkatini sömüren bir adamın yalanını ortaya çıkarır. Onu, “kızın bir trafik kazası geçirdi, acil kan verilmesi gerekiyor,” diyerek sıkıştırır, itirafa zorlar. Sonra bürosuna kocası kaybolmuş bir kadın çıkagelir. Koca, Hıristiyan olmak için katıldığı toplu bir vaftiz töreni sırasında nehirde kaybolmuştur. Ancak nehrin akıntısının onu sürükleyebileceği hiçbir yerde adam görülmemiştir. Ramotswe
yanına bir köpek alır ve nehrin belli bir noktasında köpekle birlikte bir gece geçirir. Adamın sürüklendiği yer sabaha doğru ortaya çıkar. Afrika tehlikeli bir yerdir ve kocayı bir timsah yutmuştur.

HAYAT HEP KOLAY DEĞİL!
Bu iki vakayı kolaylıkla çözse de Ramotswe, hep böyle olmaz. Ülkenin en zengin isimlerinden biri olan Bay Patel, Ramotswe’ye başvurduğunda ciddi bir meseleyi çözmesi gerekeceğini düşünür dedektifimiz. Geleneksel bir adam olan Bay Patel, kızının ondan sakladığı bir sevgilisinin olup olmadığını öğrenmek istemektedir.
Ramotswe’den kızını izlemesini ister. Başta kolayca çözülecek gibi görünen bu dava, kızın en az Ramotswe kadar kurnaz çıkmasıyla arapsaçına döner.

Alexander McCall Smith, Ramotswe ile keskin zekâlı, yüreği iyilik dolu, etrafındakilere güven duygusu yayan bir karakter yaratmış. Geceleri uykuya dalmadan önce onu her konuda desteklemiş babası Obed’in ruhu için, ülkesi Botswana için ve artık Tanrı’nın kollarında güvende olan küçük bebeği (kocası bebeğinin ölümüne neden olmuştur) için dua ediyor Ramotswe. Evinde yalnız bir kadın ve bu yalnızlıktan bir şikâyeti de yok. Arkadaşı Matekoni ona evlilik teklifinde bulunana kadar yaşamını bir erkekle paylaşmayı da düşünmüyor. Teklifi nazik bir dille reddedip uzun süredir aklını kurcalayan bir davanın peşine düşüyor.

Dedektifimiz çocuğu kaybolmuş fakir bir öğretmenden acı dolu bir mektup almıştır bir süre önce. Gazetelere de çıkan bu olay Ramotswe’nin aklına takılmıştır. Küçük bir tesadüf sonucu bir ipucu yakalar. Ancak hem kayıp çocuklar Afrika’da çok eski ve tehlikeli bir suçun işaretidir, hem de ipucu ülkenin en güçlü adamına doğru uzanmaktadır. Ramotswe zekice bir plan yapıp harekete geçer. Matekoni de korkusuna rağmen sevdiği kadına yardım etmek ister ve her şey dedektifin
planladığı gibi ilerlemeye başlar. Ancak Ramotswe bu girişimiyle sadece kendi hayatını değil, arkadaşı Matekoni’nin hayatını da tehlikeye atmıştır. Elbette tüm bunları küçük bir çocuğun hayatını kurtarmak ve bir babanın acısını dindirmek için göze almıştır.

Sonunda ne olduğu, Ramotswe’nin kimsenin başına bela açılmadan çocuğa ulaşıp ulaşamadığı sorusunun cevabını meraklı okurun okuma serüvenine bırakalım. Ancak McCall Smith’in soluk soluğa okunacak bir öykü kaleme aldığını söyleyebiliriz.