İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Aborijin Sanatı’ndan Matisse’e sanatın çarpıcı öyküsü

Aborijin Sanatı’ndan Matisse’e sanatın çarpıcı öyküsü

Şebnem AKALIN

Çocuklar İçin Sanat, sanat akımlarını, dönemleri ve sanatçıların esin kaynaklarını sade ve akıcı bir dille anlatırken, sanat üzerine okumaları nihayet sıkıcı olmaktan da çıkarıyor. İlginç görsellerden oluşan çalışma, çocuklara kendi tasarımıyla bile sanat sevgisi aşılıyor.

“Sanat Nedir?” sorusuna yanıt bulmak, yüzyıllar boyunca sanatçıların nelerden ya da kimlerden esinlenerek yapıtlarını oluşturduklarını öğrenmek, daha da ilginci, eserlerin hangi dönemlere ya da sanat akımlarına ait olduklarını anlayabilmek için olağanüstü bir başvuru kitabı Çocuklar İçin Sanat.

Birçok kişinin düşündüğünün aksine sanat yalnızca mutluluğu ve güzel olanı değil; korkunç ve cüretkâr bir şekilde öfke, acı ve üzüntüyü de yansıtabilir. Sanat eserleri geçmişte veya günümüzde, insanların yaşam tarzları, inançları, düşünce biçimleri hakkında da bilgi veren kaynaklardır. Fakat yalnızca gerçekçi bir üslupla betimlenmiş kişi ve manzaralar değil; bir düşüncenin sembolik ya da hayali izlenimi de olabilir bunlar. Sanat eseri denilince müzeleri, galerileri ve buralarda sergilenen tablo veya heykelleri düşünmemeliyiz sadece. Yaşadığımız her yerde bir sanat eserine yer verilmiş olabilir. O halde sanatın öyküsünü, yüzyıllar boyunca sanat denilince ne anlaşıldığını öğrenmeye çalışabiliriz.

SANATIN ÖYKÜSÜ
Sanat sevgisi çocuk yaşlardan itibaren kazanılan bir duygu. Bunu pekiştirmek için daha minicik yaşta çocuklara renkli kalemler, kağıtlar, oyun hamurları verip bir şeyler yaptırıyoruz. El becerisini geliştirmeyi amaçlayan bu çalışmalardan birer sanat eseri çıkmasını veya bu konuda yeteneği olan dâhi çocukların keşfedilmesini beklemek çok fantastik bir düşünce. Ama ülkemizde son yıllarda peş peşe yayımlanmaya başlanan, kaliteli baskıya sahip ve çocuklara yönelik kitaplar, “Sanat nedir?” sorusuna yanıt verebilen ve sanatı seven kuşakların yetişmesine katkıda bulunacaktır. Çocuklar İçin Sanat kitabı üç ana bölümden oluşuyor: “Erken Sanat”, “Modern Sanat” ve “Heykel Sanatı”. “Erken Sanat” mağara dönemi duvar resimlerinden Mısır papirüslerine ve piramitlerdeki duvar resimlerine, Roma dönemi fresklerinden Bizans mozaiklerine geniş bir perspektife uzanıyor. Bilgilerin çocuklar tarafından kolaylıkla anlaşılabilmesi için dört
farklı sayfa düzeni tasarlanmış.

“Sanat Tarzı” sayfalarının “Erken Sanat” bölümünde kayalardaki başlangıçtan sonra Çin Sanatı, Rönesans, Barok ve Rokoko dönemi sanatı tanıtılıyor. “Modern Sanat” bölümü İzlenimcilik ve sonrası akımlar, Naif Sanat, Gerçeküstücülük, Soyut Sanat, Sokak Sanatı ve Modern Sanat gibi çocukların ilgisini daha çok çekecek ve Türkçe yayınların az olduğu bir konuyu ele alıyor olması bakımından önemli. “Heykel Sanatı” bölümünde de tarih boyunca heykel sanatı, soyut heykeller ve günümüz heykelleri tanıtılmakta. “Bunu Nasıl Yaptılar?” sayfalarında bir ressamın ya da heykeltıraşın kullandığı malzeme ve yapım tekniğinin sırrını, tarihsel gelişimini öğrenme şansı bulunuyor. Papirüs kağıdının yapımı, bitki ve minerallerden doğal boyaların hazırlanması, fresk ve mozaik yapımı, tempera, yağlıboya, suluboya, pastel gibi farklı boyalarla resim yapma teknikleri, ahşap baskı, ağacın ve mermerin nasıl oyulacağı, bronz döküm tekniği, çizim ve fotoğraflarla anlatılıyor.

SANAT TARİHİNİN GELİŞİMİ
“Ressam veya Heykeltıraş Profili” olarak adlandırılan sayfalarda bir sanatçının yaşam öyküsünün ana başlıkları, sanat üslûbu, esinlendiği sanatçılar veya yapıtlar hakkında ayrıntılı bilgiler sunuluyor ve en tanınan bir yapıtı yakından inceleniyor. Leonardo da Vinci ile başlayan ve günümüzün en tartışılan sanatçılarından biri olan Damien Hirst ile sonuçlanan bu bölümde 22 ressam ve heykeltıraşa yer veriliyor. Ama kitabın tümünde 255 sanatçının bir veya birden fazla eserine yer verilerek, sanat tarihinin gelişim süreci boyunca her üslûptan çok sayıda yapıtı ve ustayı tanıma olanağı sağlanmış.

“Galeri” sayfalarında ise portre, Tanrı ve kahramanlar, manzara, cansız doğa, çocuk, hayvanlar, savaş gibi değişik konuların yüzyıllar boyunca sanatçılar tarafından farklı şekillerde nasıl betimlendiği ele alınıyor.

Kitabın bir diğer özelliği de okuyucusunu aktif olarak düşünmeye ve bir şeyler yaratmaya teşvik etmesi. Yapıtların içinde bir motifi arayıp bulması, Van Gogh’un yatak odasında yürüyebildiğini hayal etmesi, eser hakkında yapılan bir yoruma katılıp katılmadığına dair soru yöneltilmesi gibi. Ayrıca Rembrant gibi resim yapabilmek için onun yağlıboyayı tuvaline nasıl sürdüğünü anlatan bir bölümün yanı sıra, farklı teknik ya da sanat tarzlarını kullandırarak çocukların yaratıcılıklarını ortaya koymaları sağlanıyor. Bu bölümlerde bir sanat eserini örnek alarak yapılmış çocuk çalışmalarına da yer verilmiş.

SANAT ESERİNİ ANLAMAK
“Sanat yapıtları yalnızca kitaplardaki fotoğraflarına bakılarak öğrenilebilir mi?” sorusunun yanıtı hiç şüphesiz hayır olmalıdır. Sanat tarihinin ana hatlarını, yüzyıllar boyunca devam eden değişimleri, sanatçıların yaşam öykülerini, hangi malzeme ve yöntemleri kullandıklarını, ne gibi konuları ele aldıklarını kitaplardan öğrenebilirsiniz. Dünyanın çeşitli kentlerindeki müzelerde veya meydanlarda sergilenen resim ve heykellerin hepsini gezip görmek imkânsız. Bu
konuda en önemli başvuru kaynakları, kitaplar ve internetteki sınırsız görsel malzeme. Fakat öğrendiğimiz bu bilgileri yaşam zenginliğimize katmanın bir adımı daha var. Kitabın sonunda da belirtildiği gibi “gerçeğine yaklaşmak”. Müzeler, galeriler, ülkemizde az sayıda da olsa heykellerin sergilendiği park ve meydanlar, kitaplarda gördüğümüz sanat eserlerinin benzerlerini bulabileceğimiz mekânlar. Günün birinde sanatçı olmasa bile bir sanat eserine bakmayı bilen, onu anlayan ve seven çocukların çoğalması dileği ile…

 

Çocuklar için Sanat
Baş Tasarımcılar: Sonia Whillock
Moore, Pamela Shiels
Baş Editör: Deborah Lock
Çeviri: Gökçe M. Olgun, Serda Semerci
Tudem Yayınları / 144 sayfa
Show More