Roald Dahl bu kitapla büyüyor

Roald Dahl bu kitapla büyüyor

Ferhat ULUDERE

Ünlü yazar Roald Dahl’ın büyüme macerasını ve çocukluğunu anlattığı otobiyografik romanı Küçük Adam Büyürken, Can Çocuk Yayınları tarafından yayımlandı. Dahl hayranları, haydi kitap başına; küçük Roald’ı ve onun sevilen kahramanlarını daha yakından tanımaya!..

Küçük bir çocuktu Charlie… Hiç çalışanı olmamasına rağmen çikolata üretmeyi başaran bir fabrikanın yakınlarında yaşıyordu. Charlie’nin dedesi, Willy Wonka’nın kurduğu bu fabrikanın en görkemli dönemlerinde orada çalışmıştı. Charlie dedesinden dinlerdi fabrikanın hikâyesini ve çikolataların lezzetini… Ansızın kapısına kilit vuruldu fabrikanın. Herkes işsiz kaldı ve fabrikayı merak eder oldu.

Fabrikayı ansızın nasıl kapadıysa, yine ani bir kararla herkesi şaşırttı çılgın Willy Wonka. Beş tane çikolata paketinin içine altından yapılmış biletler saklamıştı. Bu biletleri bulanlar fabrikaya girecek, hatta biri hayal bile edemeyeceği bir dünyaya kavuşacaktı. Her çocuk gibi Charlie de sevinmişti bu habere. İçinde biletin olduğu çikolatayı bulmak istiyordu, ama bunun için önce bir tane çikolata alması gerekiyordu. Fakat Charlie’nin çikolata alacak parası yoktu.

Roald Dahl’ın yarattığı bir hikâye bu: Charlie’nin Çikolata Fabrikası. Hemen hemen her çocuk biliyor bu hikâyeyi. Kitabı çok sattı, film oldu ve herkes öğrendi onu. Ama yine de herkesin bilmediği bir şey kalmıştı bu hikâyede. O da Roald Dahl’ın Charlie’yi nasıl yarattığı?.. Böyle bir hikâye yazmanın nereden aklına geldiği?.. Ama artık tüm bunları biliyoruz. Çünkü Roald Dahl, Küçük Adam Büyürken adlı kitabında tüm bunları anlatıyor. Hatta birçok hikâyesinin çocukken zihnine kazındığını söylüyor.

Roald Dahl yatılı bir okula gidiyor. Orada öğrenciler bir çikolata fabrikasının getirdiği çikolataları deniyorlar. O da büyüdüğünde, kimsenin dayanamayacağı bir çikolata üretme hayalleri kuruyor. Başta böyle bir çikolata yaratma hayali var Roald Dahl’ın. Bir çocukluk düşü bu; kuruldu ve unutuldu. Yeni bir çikolata yaratmak istemedi, ama eşi benzeri olmayan, dayanılmaz bir çikolata fabrikası yarattı. Yıllar sonra bu ve daha birçok eserinin edebi sırrını, yazarlığının kökeninin nereden kaynaklandığını, Can Çocuk Yayınları tarafından yayımlanan Küçük Adam Büyürken adlı kitapta ortaya koydu.

Kitap, Dahl’ın bazı yazarlık sırlarını içerse de büsbütün bunlar üzerine kurulu değil. Hatta öyle sıradan ve sıkıcı otobiyografi kitaplarından da çabucak ayrılıyor. Daha ilk cümlede Dahl, okuru keyifli bir hikâyenin içine alıyor. Bunun diğer kitaplarından, hatta diğer kitaplarındaki üsluptan tek farkı, her şeyin tamamen gerçek olması. Kitaptaki gerçek bir çocuk… Büyüyünce Charlie’yi, Matilda’yı yaratacak olan çocuk… Okuldan sıkılan, öğretmenlerinden korkan, müdüründen ödü
kopan, haylazlık eden, babasının yasını tutan, annesini özleyen, kardeşiyle şakalaşan ve geçtiğimiz yüzyılın ilk yarısında türlü yaramazlık peşinde koşan bir çocuğun hikâyesini okuyoruz.

Babasını erken kaybediyor Dahl. Bu ölümün ardından annesine sıkı sıkıya bağlanıyor. Annesine her çocuktan biraz daha düşkün olmasına rağmen, kısa zaman sonra onun kollarından da ayrılmak zorunda kalıyor. Çünkü yatılı okula gitmek zorunda ve burada mecburen tek başına ayakta durmayı öğrenecek. Okulda sırf arkadaşını korumak için yediği falakadan sonra annesi vahşi öğretmenlerin elinden alıyor onu. Eğitimi dayağın önünde tutan öğretmenlerin bulunduğu bir okula gönderiyor. O dönemin en çağdaş eğitim kurumlarından birinin yolunu tutuyor böylece, ama bu kez de annesinden ayrılmanın acısı başlıyor. Yatılı okulun bildik sıkıntıları üstüne çörekleniyor. Yaşıtları arasında kendine güvenen bir çocuk olmasına rağmen, üst sınıfların uyguladığı baskı ve şiddete karşı koyamıyor küçük Dahl. Okuldan kaçıp annesine dönmek için elinden gelen her şeyi yapıyor. Ama ne çare! Envai çeşit kurnazlık onu tek başına ayakta durmayı öğreneceği bu yerden kurtaramıyor.

Çelimsiz bedeni yüzünden üst sınıfların karşısında ezilse de sportif alandaki başarıları kısa zamanda herkesin dikkatini çekiyor. Okulun şanına şan katan başarılar kazanıyor. Herkes tarafından korunuyor, kollanıyor. Üst sınıflar için soğuk tuvaletleri ısıtmaktan, onların ayak işlerini yapmaktan ve emirlerini yerine getirmekten böylelikle kurtuluyor.

Küçük Adam Büyürken, romanlarıyla pek çok çocuğu büyüleyen bir yazarın, çocukluğundan itibaren hayal gücünü şekillendiren olaylara, iç dünyasına yakınlaşmamızı sağladığı kadar, 20. yüzyılın ilk yarısında geçen bir çocukluğu da canlı bir dille anlatıyor. Roald Dahl severler, haydi kitap başına! Charlie’nin Çikolata Fabrikası’nın kahramanı Charlie’yi, Matilda’yı ve daha nice sevilen karakteri yaratan çocuk Dahl’la tanışmaya!..