İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Şair olacak çocuk…

Şair olacak çocuk…

Yankı ENKİ

Pam Muñoz Ryan, Hayalperest adlı kitabında, hayalperest bir çocuk olan ve babası tarafından her tür zorla “doğru yola sokulmaya” çalışılan Neftali Reyes’ın öyküsünü anlatıyor. Babası adından utandığı için sonradan ismini bile değiştiren Neftali, yeni ismiyle Nobel ödüllü bir şair oluyor.

Düşüncelerimizden davranışlarımıza, duygularımızdan alışkanlıklarımıza, takıntılarımızdan korkularımıza kadar her şeyimizin köklerini çocukluğumuzda arıyoruz. Başka bir açıdan bakarsak, çocukluğumuzun renkli ve zengin evrenini büyüdüğümüzde yok edemiyoruz, onu zaman zaman hayallerimizde tekrar keşfediyoruz.

Hayalperest’te Pam Muñoz Ryan, unutulmaz bir hayalperestin, aslında tanıdık bir düş gezgininin çocukluğunu keşfe çıkıyor. Bir yaşam öyküsünden ve bir hayalperestin şiirlerinden ilhamla yazılmış bir roman sunuyor bize. İşte o hayalperest, Güney Amerika’nın dünyaya kazandırdığı en değerli kültür insanlarından biri ve Nobel ödüllü ünlü bir şair. Yine de sürprizi bozmamakta fayda var. O isimle kitabın sayfalarında karşılaştığınızda ve şiirlerin köklerini şairin çocukluğunda gördüğünüzde, kim bilir, belki de sadece içinizde hâlâ yaşattığınız çocuğu değil, karanlık köşelere gizlediğiniz, hafızanızın sandıklarında sakladığınız şiirlerinizi de keşfedeceksiniz.

Şairimiz, bugünkü bildiğimiz, kendisine daha sonradan seçtiği isimle anılmıyor kitapta. Çocukluk ismiyle anılıyor. Hayalperestimizin ismi Neftali Reyes. O, gördüğü her şeye farklı bir açıdan bakabilen; her şeyin farklı bir rengini görebilen; yolda, kenarda köşede ne bulursa toplayıp evine götürmek isteyen; taşa, kuşa, böceğe, ağaca bunlar sanki birer sanat eseriymişçesine yaklaşan, hatta başka nasıl yaklaşılır bilmeyen biri. Gerçekliğin boşluklarını şiirle doldurabilen bir hayalperest Neftali.

Büyüdüğünde duyarlı biri olacağını, her şeyin, her ayrıntının şiirini yazabileceğini, çocukluğunun hayallerle dolu dünyasında görmek mümkün. Onun dünyası hayallerle dolu, ancak gerçeklerden arınmış değil. Zaten Neftali’nin çocukluğu bize, gerçeklerin hayallerle olan karşılıklı alışverişini gösteriyor. Gerçekler yüzünden var hayalperestler, ama hayaller yüzünden bazı gerçekler daha da acı verici olabiliyor. Neftali’nin babası, işte o acı gerçeğin temsilcilerinden biri. Şiirlerin, kitapların, sözcüklerin düşmanı; ve okuma yazmaya meraklı Neftali’yi olduğu gibi, müziğe ilgi duyan erkek kardeşini de cezalandıran kişi. Hayalperestliğin para getirmeyeceğini bilmek, bu yüzden oğlunun doktor olmasını istemek ve onu bunun için zorlamak; Neftali’nin babasının bildiği tek yol bu.

Neftali’nin annesiyse onu dünyaya getirdikten iki ay sonra hayatını kaybetmiş, yine de aralarında kurulmuş şiirsel bir bağ var. Bu anlamda Neftali, annesini hiç tanımamış olsa da, babasından daha yakın ona. Çünkü annesi de tıpkı kahramanımız gibi kâğıtların üzerine sürekli sözcükler karalayan bir hayalperestmiş zamanında. Babası için bir suçlama nedeni bu; Neftali içinse duyabileceği en güzel şeylerden biri.

Tabii ki hayalperestimizin kendine örnek aldığı, hatta taklit ederek onun gibi olmaya çalıştığı bir kılavuzu da var ailesinde. Dayısı Orlando, kâğıtlara bir şeyler karalamayı yaşamdaki tek onuru ve mesleği haline getirmiş, hatta bunu canı pahasına yapan bir yazar. Kısacası, Neftali’nin olmak istediği kişi Orlando dayı. Aynı zamanda çok önemli bir dayanak noktası Neftali gibiler için. Çünkü o bir çocuk değil, ama hâlâ bir hayalperest ve öyle kalabilmenin mücadelesini veriyor yaşamın
acı gerçeklerine karşı.

Şairin babasında acı gerçekler vücut buluyor, nitekim oğlunun isminden bile utanması, şairin bugün bizim ve tüm dünyanın bildiği ismini seçmesine neden olmuş. Pam Muñoz Ryan’ın eklediği dramatik bir unsur değil bu. Kitapta karşılaşacağınız ve kendi başınızdan geçmiş gibi derinden hissedeceğiniz birçok etkileyici olay gibi, bu da bir hayalperestin, küçüklüğünden beri aklının başka yerde olmasıyla suçlanan bir şairin gerçeği.

Hayalperest’in kapağında Neftali’yi bir silüet, bir gölge olarak göreceksiniz. Bu kitap genç okurlara yönelik, ama kaç yaşında olursanız olun, o siluete kendi yüzünüzü yerleştirebilirsiniz. Az önce belirttiğimiz gibi, Hayalperest yetişkinlere hayallerin, hayal dünyasının zenginliğini hatırlatıyor, ancak bu kitabı küçük yaşta okumaları, çocuklara ve gençlere hayalperestlikten, hayallerinden utanmamayı öğreteceğe benziyor.

Aklı başka yerde olanlara, şair olacak çocuklara selam!

Hayalperest
Pam Muñoz Ryan
Çeviren: Özlem Sığırtmaç
İthaki Yayınları / 384 sayfa
Show More