İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Hayat Apartmanı’nın katlarında

Hayat Apartmanı’nın katlarında

Behçet ÇELİK

Uzun yıllardır okurlarıyla edebiyat dergilerinde buluşan Mehmet Fırat Pürselim’den bir ilk yapıt: Hayat Apartımanı. Bu apartmanın sakinleri çok çeşitli: maden işçisi, saatçi, demiryolu görevlisi, piyango bileti satıcısı, cellat, yazar… Hepsinin anlatacak öyküleri var.

Hayat Apartımanı Mehmet Fırat Pürselim’in ilk öykü kitabı. İlk kitabını otuzlarının ortasında yayınlamış olsa da Pürselim edebiyat dergilerini ve ödüllerini takip edenler için yeni bir isim değil. Nitekim, öykülerin sonuna eklenen tarihlerden bu öykülerin 1999-2010 arasında kaleme alındığı anlaşılıyor. Öykü kitaplarında, âdettendir, ad olarak genellikle öykülerden birinin ismi seçilir. Pürselim de öyle yapmış, ama öykülerin tamamı okunduğunda bu ismin rastgele seçilmediği anlaşılıyor. Hayatla ilgili aklımıza takılan farklı soruları hatırlatıyor Pürselim’in öyküleri.

Hayatının şaheserini yapmak için yıllarını veren bir saatçinin öyküsü, “Bir insan hayatını neye adamalı?” sorusunun peşinden gidiyor örneğin. Aynı şekilde, hayatlarımızdaki kritik seçimleri nasıl yaptığımız ya da bu seçimlerin sonuçları gibi konulara odaklanmış öyküler de var kitapta. Pişmanlıklar da önemli bir yer tutuyor. Pişmanlık, insanın dönüp geçmişe baktığında, hayatının izlediği yolu sonradan edindiği deneyimlerin ışığında tarttığında kapıldığı bir duygudur. Aynı biçimde, hayattaki trajik rastlantıların ve şaşırtıcı paralelliklerin peşinden gitmek ya da bunları anlayabilmek için de edebiyatı bir arayış olarak görmüş olmalı Pürselim.

ÖMRE YAYILAN ÖYKÜLER
Hayat Apartımanı’ndaki öyküler kısa anlara ilişkin değil. O klasik tanımın dışında aramış yazar öyküyü; “bir ânın anlatımı”ndan çok hayatların, ömürlerin içerisinde. Çoğu kez aylar, yıllar geçiyor öyküler ilerlerken. Kuşkusuz, anlatıcının odaklandığı kısa anlar da var, ama bu kısa anların öncesinde neler olduğunu, öykü kişilerinin odaklanılan o âna gelene kadarki hayat hikâyelerinin belli başlı olaylarını da öğreniyoruz. Öykülerin gerilimi bunu gereksiniyor. Öykü kişilerinin kimi özellikleri, özlemleri, düşleri, duyduğu yoksunluklar, geçen yılların onda bıraktığı tortular, odaklanılan andaki gerilimi, duyguyu daha açık seçik kavramamızı sağlıyor. Böyle bir kurguyu yeğliyor yazar öykülerinde; boşluk bırakmıyor pek. Neler olup bittiğine ilişkin belirsiz noktalar bırakıp okurun bu noktaları kendince görmeye çalışması yerine, ilelebet belirsiz kalacak soruları hatırlatıyor. Geride kalmış yılları düşündüğümüzde aklımızın bir köşesine takılıp kalan, “Başka türlü olabilir miydi?” ya da “Neden yaşıyoruz?” gibi soruları…

Hayat Apartımanı’nda dikkat çeken bir yan da kişi ve mekân çeşitliliği. Maden işçisi, saatçi, demiryolu görevlisi, piyango bileti satıcısı, cellat, yazar ya da Afrikalı bir kadın olabiliyor öykü kişisi. Hatta bir gemi ya da bir bina da olabiliyor. Sonuçta hayatlarımızda mekânlar ve nesneler de önemli bir yer tutuyor ve hayatlarımıza onların (kurgusal) tanıklığıyla bakmanın da ilgi çekici bir yanı var. İnsanların bir hayli hareketli olduğu günümüz toplumlarında binalar ve mekânlar nispeten daha sabit durumdalar. İnsanlar geçip gittiklerinde hikâyeleri de onlarla gitmiyor her seferinde; en azından, hikâyelerinden parçalar kalıyor. Bu hikâyelerden kalan parçaları, onların yerlerine gelenler ya da gitmeyip kalanlar yaşıyor, sürdürüyor, kendi hikâyelerine katıyor, ekliyorlar.

BAŞKALARININ HAYATLARI
Hayat Apartımanı’nın katlarında, insanların insanlara çektirdikleri türlü çeşit acının öyküleri anlatılıyor. Bireysel acılar kadar toplumsal acılar da… Kadınların gördüğü zulüm, haksızlık ya da azınlıkta ve güçsüz olanların başlarına gelenler. Bu apartmanda oturmak o denli keyifli bir şey değil, aksine hayli çileli. Edebiyat da insanları eğlendirmek için değildir zaten, görür gibi olup başımızı çevirdiğimiz ya da bizim görmememiz için bir dolu dolap çevrilen acıların, zulümlerin başkalarının hayatları olduğunu bize hatırlatmak için de yazılır öyküler.

 

Hayat Apartımanı
Mehmet Fırat Pürselim
Aya Kitap, 200 sayfa
Show More