Aytül Akal’ın edebiyatına bir bakış için Masal Masal kitabı bir fırsat. Kitabın içinde 58 masal var. Bu
masallar 6 bölümde toplanmış ve her bölümün masalları farklı bir çizerin dokunuşuyla renklenmiş.
Bu renkli masal derlemesini kaçırmayın!
Sema ASLAN
Bu alanda uzman değilim, ancak çocuk ve gençlik edebiyatının edebiyattan sayılmadığı günler çok geride değil. Çocuk edebiyatı pek “ciddi”ye alınmazdı, yazılanların kendisi de çocuksu bulunurdu sanki. Şükür, çocuk ve gençlik edebiyatı son birkaç yılda inanılmaz bir ivme kazandı; çocuk kitabı yayımlamayan yayınevi yok gibi. Yine şükür, çocuk yazını sayesinde kendi çocuğuma açıklamakta zorlanacağımı bildiğim bazı şeyleri ben açıklamak zorunda kalmıyorum, o işi yazarlara bırakıyorum! Yazar bazen öyle güçlü bir özdeşlik duygusu yaratabilir ve öyle kritik bir anda imdada yetişir
ki çocuk edebiyatının hiç de “çocuksu” olmadığını anlayıverirsiniz.
Çocuk edebiyatının üretken kalemlerinden biri; yüzü aşkın yayımlanmış kitabı bulunan, sadece Türkiye’de ve Türkçede değil, başka ülkelerde, başka diller konuşan çocuklara da masallarını dinletebilmiş olan Aytül Akal. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü tarafından bu yıl beşincisi düzenlenen ve yirmi yılı aşkındır çocuk edebiyatı alanında eserler veren Aytül Akal’ı konu edinen “Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyumu”nun hemen ardından bir kitap yayımlandı: Masal Masal. Uçanbalık Yayınları tarafından yayımlanan ve altı bölümden oluşan kitapta, yazarın daha önceki yıllarda yayımlanmış masalları bir araya toplanmış.
Aytül Akal, çoğunlukla çocuklar için yazdı. Kitapları hemen her eve girdi; girdiği her evde çocuklara inceden inceye, bazen eğri, bazen dosdoğru bakmamız ama ille de bakışımızla oynamamız gerektiğini; bazen benken bazen de sen olabilmenin ne şahane sonuçlar doğurabileceğini anlattı.
Saat gibi işleyen anlatısıyla Aytül Akal, hem sanatın o belki de en zor olan “işçiliğinin” üstesinden geliyor, hem de “heves”ini hep diri tutmayı başarabiliyor. Bir de zaten konularına göre bir araya gelmiş masallardan söz ediyoruz, ama bir yazarın tek bir konu için birden çok masalı olması harika bir şey bence. Çünkü o zaman anlıyorsunuz ki bu konu sizin için olduğu gibi, yazar için de gerçekten mühimsenmiş.
Akal’ın edebiyatı için yapılan yorumlardan biri, “demokratik” olduğu. Bu hakikaten ilginç bir saptama. İlk anda neyin kast edildiğini anlamayabilirsiniz, fakat Akal’ın masallarını okuduğunuzda kolayca kavrıyorsunuz ne denmek istendiğini; kendinizi bir diyalogun içinde buluyorsunuz çünkü. Aytül Akal, masallarında çoklu diyaloglara bolca yer veriyor, zamanda ve mekânda yer değiştirip duran, birbiri olabilen insanlar, hayvanlar, dünyalar yaratıyor. Bu hem bağımsızlık duygusunu pekiştiriyor, hem de bugün için neredeyse “tuhaf ” kaçan uzlaşmacı bir dil yaratıyor.
Uzlaşı, her alanda hasret kaldığımız bir duygu artık. Ne var ki Akal’ın uzlaşmacı dili, sempati ve bir anlamda güç yaratıyor olsa da naif kalıyor zaman zaman. Çocuk kitaplarının bile sertleştiği, daha deneysel bir dil ve tasarımın yollarının arandığı, masalların gerçek dünyaya “tosladığı”, anne baba ve çocuk rollerinin acayip şekilde değiştiği, masalların söylemleriyle masaya yatırıldığı ve kimsenin kolayına ikna olmadığı günlerdeyiz. Yani, tıpkı Aytül Akal’ın bir masalındaki gibi, “İyi ki ben annemin sözünü dinlemişim,” demiyor artık çocuklar ya da anneler tek bir annelik modeliyle
tarifleyemiyorlar kendilerini. Eğip büküyorlar bildiklerini, bilmediklerini. Çocuklarımıza neden masal okuduğumuz bile yeterince önemli bir soru değil mi? Neden, hangi ihtiyaç ve amaçlarla okuyoruz masalları? Uyusunlar diye mi, hayal güçleri desteklensin diye mi, dil gelişimleri ve kitap/ edebiyat sevgileri gelişsin ya da mesela klasik rollerin dışına çıkabilsinler, yaratıcı, zeki ve korkusuz olsunlar diye mi?
Tüm bu değişen ihtiyaçlar nedeniyle, çocuklara değilse de yetişkin okurlara kalacak bir soru var galiba tüm masal kitaplarından ve elbette Masal Masal’dan: Masala giden yol nereden geçiyor?
