Minli’nin büyülü yolculuğu

Çin kökenli Amerikalı yazar Grace Lin’in Newbery Ödüllü kitabı Dağın Ay’la Buluştuğu Yer, Çin
halk masallarına yazarın kendine has dokunuşunun izlerini taşıyor. Doğu kültüründen ilham alınarak
yazılmış; mutluluk, aile ve dostluk temalarıyla yoğrulmuş bir masal-roman.

Tuğba ERİŞ

“Uykudan Önce”yi yarım yamalak hatırlıyorum. Adile Naşit’in 1980’lere damgasını vuran masal programıydı “Uykudan Önce”. Adile Teyzemiz programa ödevlerinden iyi not alan çocukların adlarını sayıp onlara teşekkür ederek başlar, o güzel sesiyle her akşam başka bir masal anlatır, sonra da bize, yani kuzucuklarına dişlerini fırçalayıp yatmalarını öğütler, iyi uykular dilerdi. 1987’de öldüğünde, birçok çocuk, tonton masalcı teyzesini kaybetmenin burukluğuyla hemen uykuya dalamaz oldu belki, ama masalla uykuya dalma ritüeli pek de değişmedi.

Oldum olası uykudan önce masal dinleme ve masalın ortasında uyuyakalmayı anlamamışımdır. Zira masal dinlerken benim uykum iyice kaçar, daha da pürdikkat kesilir, hikâyeye kendimi iyice kaptırırdım. Babam genelde kitaptan okur, annem anneannemden dinlediği hikâyeleri anlatırdı.

DOĞU ESİNTİLERİ
Grace Lin’in Dağın Ay’la Buluştuğu Yer adlı kitabı Doğu kültüründen ilham alınarak yazılmış bir masal-roman. Amerika’da büyüyen Grace Lin, on bir yaşlarındayken Asya kökenli olduğunu
tamamen göz ardı ettiğini söylüyor. Ama bilge annesinin Çin halk masallarıyla peri masallarını kitaplıkta bırakmasını da şükranla anıyor. Çinceden İngilizceye tercüme olduğu için hikâyeleri
son derece basitleşen, bazı yerlerde anlaşılması güçleşen bu masallar nedeniyle başlarda hayal kırıklığına uğrayan Grace Lin, zamanla hikâyelere kendi ayrıntılarını eklemeye başlamış; hanedanları ve tarihsel unsurları hiçe sayarak öyküleri kendi simgeleriyle doldurmuş. Ve ortaya Dağın Ay’la Buluştuğu Yer adlı bu büyülü kitap çıkmış.

Hikâyemizin kahramanı, gerçek yaşamın kültürel sınırlamalarından bağımsız, cesur bir çocuk olan Minli. Verimsiz Dağ ile Yeşim Nehri’nin buluştuğu yerde soluk gölgeler arasında kalmış bir köyde, anne babasıyla yaşıyor. Minli’nin ailesi, aynen köy halkı ve çevredeki topraklar gibi çok yoksul. Ancak kendileri doyurabilecek kadar pirinç toplayabiliyorlar. Ve tek varlıkları mavi pirinç kâsedeki iki bakır para.

Minli’nin bir günü pek de değişmiyor. Anne babasıyla her sabah güneş doğmadan tarlada çalışmaya başlıyor. Çamurdan nefret eden Minli, öfke ve bitkinlikle, yaptığı şeyi sürekli bırakmak
istiyor ama anne babasının her şeye rağmen çalıştıklarını görüp yeniden işine devam ediyor. Güneş batmaya yakın eve dönerek, tek yemekleri olan pirinci hazırlıyor, anne babası da güneş battıktan sonra eve geliyor.

Annesi Ma yoksulluklarından sürekli şikâyet etmesine rağmen, babası Ba daha ılımlı ve elindekiyle mutlu olmasını bilen biri. Minli’nin köyün geri kalanı gibi soluk ve kahverengi olmasını
engelleyen tek şey de babasının her akşam yemekte anlattığı masallar. Verimsiz Dağ’ın masalı, Ay’ın Yaşlı Adamı’nın masalı, altın balık satan adamın masalı, Yeşim Ejderha’nın masalı…
Yaşadıkları yoksulluktan bıkmış olan annesi, kocasına kızının kafasını bu saçmalıklarla doldurduğu için kızsa da Minli bu masallara inanıyor.

Minli, annesini gördükçe ne kadar şanssız ve yoksul olduklarını düşünüp üzülüyor, her gün durmaksızın çalışmalarına rağmen hiçbir şeylerinin olmamasına şaşırıyor. Tek isteği, kaderlerini değiştirmek ve annesinin yüzünün tekrar gülmesi.

Böylece Minli babasının anlattığı masaldaki Ay’ın Yaşlı Adamı’nı bulup kaderlerini nasıl değiştireceklerini sormak için olağanüstü bir yolculuğa çıkıyor. Büyülü yaratıklar ve farklı birçok insanla karşılaştığı bu serüven dolu yolculuktaki tek arkadaşı da uçamayan bir ejderha. Bu büyülü hikâyenin inişli çıkışlı gizlerini açık etmekten kaçınarak, Minli’nin yolculuğunun hem kendisine hem de ailesine çok şey kattığını söylemekle yetinelim. Ne de olsa yoksunluk asıl insanın içinde olursa vahimdir, değil mi ama?

Mutluluk, aile ve dostluk temalarıyla yoğrulmuş Dağın Ay’la Buluştuğu Yer renkli ve Çin kültürüne has çizimleriyle hem göze hem de kulağa hitap ediyor. Bir oturuşta okumanın zevki yanında,
her akşam sevgili Adile Teyzemizi anarak, sindire sindire bir bölüm okumanın keyfi de bir başka oluyor.