İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Sizce, yarasa olmak nasıl bir şey?..

Londra Bilim Müzesi’nin hazırlattığı Yaşam ve Evren Hakkında Merak Ettiklerimiz adlı kitap,
bilimsel ve felsefi merakı körüklerken hem bilgi veriyor, hem de kabul edilmiş doğrulardan çok
sorularla düşünebilmenin yolunu açıyor. Her yaş için harika bir başvuru kaynağı…

Şeref BİLSEL

Bir düşünün: Eğer insan merak duygusuna sahip olmasaydı içinde yaşadığımız dünyayı kuşatan şeyler var olabilir miydi? Sözgelimi evler, arabalar, oyuncaklar, çikolatalar, şu yazıyı yazmama aracılık eden bilgisayar ve daha pek çok şey insan merak etmemiş olsaydı var olabilir miydi? Merak duygusu, gördüklerimizin arka yüzüne ulaşmamızı, henüz ortaya çıkmamış şeylerle tanışmamızı sağlar. Peki, herkes aynı şeyleri mi merak eder? Bazen soyut şeyleri bazen de somut şeyleri merak edebiliriz. Bu biraz da neye ihtiyaç duyduğumuzla ilgili olsa gerek. İnsan, çok eski çağlardan beri, kendiyle ve içinde yaşadığı doğayla sorular yoluyla konuşmuştur. Merak ve dolayısıyla sorular olmasaydı bilim bugün geldiği evreye gelemezdi tabii ki.

Size Londra Bilim Müzesi’nin hazırlattığı Yaşam ve Evren Hakkında Merak Ettiklerimiz adlı özenle hazırlanmış bir kitaptan söz açmak istiyorum. Tüm zamanların en çok merak edilen ve en tuhaf sorularıyla yüklü bir kitap bu. Bir robot düşünebilir mi? Zamanda yolculuk yapılabilir mi? Atom ne demek? Hırsızlık neden yanlıştır? Hayvanları yemek doğru bir şey mi? Periler gerçekten var mı? Yarasa gibi olmak nasıl bir şey acaba? Kitapta daha bunlar gibi toplam kırk üç merak edilesi soru ele alınıyor. Kitabın sonunda ise mini sözlük, dizin, okumak ve düşünmek için ipuçları adlı bölümler yer alıyor. Soruların bir kısmı da felsefi nitelikte: Evren’i biri mi tasarladı? Hayatın anlamı nedir? Bir bebeği tasarlamak yanlış mıdır?

Yazar, “Canınızın istediği yerden kitabı okumaya başlayabilirsiniz,” dese de kitabı elinize alınca, baştan sona dek soluksuz okuyacağınızı düşünüyorum. Çünkü merak edilenler hayatın birçok alanını kuşatıyor ve sonuçta büyük bir soruya dönüşüyor: Her şey nerden geldi? Yazar kitap boyunca, anlaşılır örnekler eşliğinde, bilimsel düşünceye yaslanarak aşama aşama, geride hiçbir düğüm bırakmadan sorulara cevap arıyor. İşin ilginç tarafı, son sözü, son kararı okurlara bırakıp aradan usulca çekiliyor. Mesela, bilim insanlarının şimdikinden daha büyük bombalar yapmamızı sağlayabileceğini, olanaklarımızı geliştirebileceğini, fakat “yapmamız gereken şeyleri” bilimin söyleyemeyeceğini ifade ediyor yazar. Kitapta yer alan sorulara bugün de dünyanın en önemli düşünürleri yanıt bulmaya uğraşıyor. “Büyük patlamadan önce ne oldu?” sorusu, zamanın ne zaman başladığını, canlıların nerede ve ne zaman ortaya çıktığı gibi konuları da peşi sıra getiriyor.

Eski Yunan filozofları, etrafımızdaki şeylerin nelerden meydana geldiğini düşünmüş ve ortaya çeşitli kuramlar atmışlardır. Bazıları su (Tales), bazıları hava (Anaksimenes) derken, ateş diyen (Heraklitos) de olmuştur. Sonunda biri (Empedokles), bütün bu unsurların hiçbirinin tam doğru olmadığını, dünyanın bir değil tam dört elementten (toprak, hava, ateş ve su) meydana geldiğini söylemiştir. Ve ilginçtir; insanlar 2000 yıldan uzun bir süre buna inanmayı sürdürmüştür.

Yarasalar sesle görürler; koca kulaklarıyla böceklerden ya da mağara duvarlarından yankılanan sesleri dinlerler. İşte geceleri böyle avlanırlar. Seslerinin ne(re)lere çarptığını duyarlar. Yarasaların böyle yapabildiğini bilsek de “Yarasa olmak nasıl bir şey acaba?” sorusunu yanıtlayabilmek hiç de kolay değildir. Kitaptaki bilgiler belki bu konuda size yardım eder.

Sizce, hırsızlığı yanlış yapan nedir? İnsanların çoğunu mutsuz etmesi olabilir mi? Gördüğünüz gibi, soruya yine soruyla cevap vermiş oluyoruz. Bir soru daha: İnsanı insan yapan yanıtlardan çok sorular mıdır acaba? Yaşamı ve evreni merak edenler -sadece çocuklar ve gençler değil, büyükler de- bu kitabın içinde pek çok sorunun cevabıyla karşılaşmış olacaklar.

Yaşam ve Evren Hakkında
Merak Ettiklerimiz
Dr. Stephen Law
Resimleyen: Nishant Choksi
Çeviren: Turgut Gürer
İş Kültür Yayınları, 64 sayfa
Show More