Başka bir dünya mümkün
Sema ASLAN
Okul öncesi dönemdeki çocuğunuzla paylaşabileceğiniz üç nefis hikâye… Babam Ne İş Yapar, Bay Tavşan’ın Bir Fikri Var ve İyi Geceler Bozi; hepsi de hayat hakkında, olanlar ve olması gerekenler hakkında. Çocuklarımızla birlikte “Başka bir dünya mümkün!” diyebilmek için…
Çocuk kitapları sahiden de çocuklar için mi yazılıyor, yoksa aslında yetişkinleri mi hedef alıyor? Zaman zaman düşünmüyor değilim… Doğrusu bu öyle bir iki satırla yanıtlanabilecek bir soru gibi de durmuyor. İyi Kitap’a yazdığım kaç yazı için sordum bu soruyu, hatırlamıyorum, fakat birçok kez aklımdan geçirdiğimi biliyorum… İşin gerçeği, kızımın kitaplığındaki kitapları okumaya can atıyorum, çocuk kitaplarından uzak duramıyorum. Çünkü çoğu kez çok eski fikirleri çok taze bir inançla ve büyük bir neşeyle anlatıyorlar.
Üç kitap var önümde bu kez. Babam Ne İş Yapar, Bay Tavşan’ın Bir Fikri Var ve İyi Geceler Bozi; hepsi de okul öncesi için hazırlanmış, hepsi de hayat hakkında, üslup hakkında, gerçekler hakkında, olanlar ve olması gerekenler hakkında…
BENİM BABAM…
Babam Ne İş Yapar, tasarımıyla da neşeli ve “düşünceli” bir kitap. Ana sınıfı öğrencileri kendi aralarında babalarının ne iş yaptığı üzerine bir sohbete başlar. Hepsinin babası örnek, hatta kahramanca işler yapar. İtfaiyeci, doktor, öğretmen… Peki ya Bahar’ın babası? Bahar bir bakar ki babasının işine öyle arkadaşları gibi bir isim veremiyor. Burada çocukça hayal gücü devreye girer işte. Bahar bildiği ipuçlarını birleştirir: Onlarca dosya, yüzlerce kâğıt neredeyse bir dağ gibi yığılıdır babasının önünde. Bu durumda Bahar’ın babası olsa olsa bir dağcı olabilir! İşyerindeki müdürü ağzından ateşler saçan çok korkutucu biridir ve Bahar’ın babası her gün, ama her gün bu korkutucu ejderhayla mücadele etmektedir. O halde Bahar’ın babası bir şövalyedir. Fakat esas hikâye, babasının bu “gerçek” dünya ile kahramanca mücadele edebilmesi değildir; Bahar bile bilir bunu. Esas hikâye, babasının Bahar’ın babası olmasıdır. Çocuklar bile imajlara ve etiketlere prim veriyor artık. Bırakalım, çocuklarımız bizi sadece anneleri, babaları olduğumuz için kıymetli bulsunlar.
Kitabı yazıp resimleyen Rachel Bright’ın çalışmalarını ve edebiyata yaklaşımını http://www.lookonthebrightside.co.uk adresinden daha yakından takip edebilirsiniz. En az yazdıkları kadar renkli bir web sayfası var. Genelde “çılgın” karakterlerini, uslanmaz bir hayal gücüyle besliyor. On parmağında on marifet lafı tam da Rachel Bright gibi insanlar için söylenmiş. Yazıyor, çiziyor, tasarlıyor, anlatıyor, eğitim faaliyetlerine katılıyor… Mutlaka keşfedilmesi gereken biri Rachel Bright.
GÜÇLÜ OLAN GÜÇSÜZÜ EZERSE
Michael Engler’ın yazıp Feridun Oral’ın resimlediği Bay Tavşan’ın Bir Fikri Var, katı bir gerçekten söz ediyor: “Bu çayırda korkaklara yer yok!” diyen bir köpekle mücadele etmenin yollarını araştıran Bay Tavşan’ın hikâyesidir anlatılan. Çocuk edebiyatı, başka bir dünyanın mümkün olabileceğini gösteren örneklerle dolu. Artık klasikleşmiş kitaplarda da yeni nesil edebiyatta da rastladığımız bir iddia bu. Engler, bu örneklerden birini sunuyor işte kitabında. Yeni bir söz söylemiyor aslında, bildiğimiz fakat belki pes ettiğimiz için daha az anımsadığımız bir şeyden bahsediyor sadece. “Güçlü zayıfı avlar, hayat böyle bir şey işte!” diyen sözüm ona güçlü köpek karşısında, aslında ne kadar güçlü bu köpek, diye soruyor yazar, küçük tavşan aracılığıyla. Hayatı hep kaçarak, güvenli inimizde saklanarak geçiremeyiz ya, diye düşünüyor tavşan. Ve yapılabilecek en akıllıca şeyi yapıyor, arkadaşlarıyla bir olarak kendi gücünün, kendisi gibi olanların sahip olduğu gücün farkına varıyor. Kendisi gibi olanlara dünyada yer açıyor, bir alan yaratıyor, tekrar nefes alabiliyor, güneşin tadını çıkarabiliyor; özgürce… (Bir çocuğa baskılara karşı örgütlenmenin faydasını daha naif anlatamazsınız herhalde!)
YASAKLARI BİRLİKTE DELMEK
İyi Geceler Bozi, Yalvaç Ural’ın yazıp Cansu Kaykaç’ın resimlediği, ilk iki kitaptan daha uzunca ve belki daha çok da ebeveynlere ilham verecek nitelikte bir kitap. Bozi, küçük bir ayı. Annesi tarafından sıkıca kollanan, denetlenen, öyle vakitli vakitsiz sokağa çıkması istenmeyen, belki kendisini arkadaşlarının arasında biraz da “talihsiz” hisseden bir yavru ayı. Kış yaklaştıkça, yiyeceklerini depolayan hayvanlar bir yandan bu kış hazırlığıyla yorgun düşerken, diğer yandan da kışın gelmesini sabırsızlıkla beklemektedir. Kış demek, kar demek, eğlence demek, kızakla kaymak, bembeyaz ormanda oyunlar oynamak demek çünkü. Fakat Bozi, bir ayı olarak tüm kışı uykuda geçireceğinden işin eğlenceli kısmını kaçıracaktır. Annesinin tüm açıklamalarına rağmen ikna olmayan Bozi, kış bastırıp annesi uyuduktan sonra gizlice ininden çıkar ve arkadaşlarının oyununa katılmaya gider. Hakikaten de her yer bembeyaz olmuş, ay bile karla bezenmiş gibi görünmektedir… Tüm arkadaşlar, Korkuluk’un bulduğu kızakla kaymaya hazırlanırken, Bozi de dâhil olmak üzere bir avcı hayvanın saldırısına uğrar. Bozi, (serde ayılık var tabii!) bir iki kükreyerek karşılık vermeye çalışsa da, veletler asıl olarak anne ayının zamanında müdahalesiyle bu saldırıdan kurtulurlar. İyi Geceler Bozi’nin keyfi de bu noktadan sonra başlar işte: “Kızakla kaymadan şuradan şuraya gitmem,” diyen anne ayı içimize neşe salar. Bozi’nin merakını doyurmak zorunda olduğunu anlar anne ayı. Hep birlikte güzel bir gece geçirirler ve hikâye tatlıya bağlanır. Yasakları birlikte delmeyi teklif etmek, güzel bir yol olabilir bazen. Gerçi, çocuk dediğiniz, her durumda gizli kapaklı işler çevirecektir ya, neyse.
Hayata başka bakış açılarıyla yaklaşan, çocuk okurlar kadar yetişkin okurlara da ilham veren, neşeyi ve uyanık soruları diri tutan kitaplara daha fazla yer açıyoruz kitaplığımızda. Kendi hikâyelerimizi yazıyoruz böyle böyle…
Rachel Bright Çeviren: Gülbin Baltacıoğlu Pearson Yayınları, 32 sayfa
