İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Şimdinin harika çocukları

Şimdinin  harika çocukları

Öznur ŞAHİN

Zehra İpşiroğlu’nun, Aziz Nesin’in kitabına gönderme yaparak kaleme aldığı Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika, eğlenceli üslubu ve çocukları yaratıcı bir okumaya yönlendiren “Yaratıcı Okuma Dosyası” ile şimdiki harika çocuklara yaratıcılığın özgürlüğünü tattırıyor.

Zehra İpşiroğlu’nun Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika kitabı, Aziz Nesin’in Şimdiki Çocuklar Harika kitabına âdeta nazire olarak yazılmış. Şimdiki Çocuklar Harika’da Zeynep’in Ankara’ya taşınmasıyla Ahmet’le aralarındaki mektuplaşmanın yerini, Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika’da Doğan’ın Fethiye’ye taşınmasıyla yolları ayrılan, ama ilişkilerini neredeyse her gün birbirlerine e-posta yazarak sürdüren Deniz ile Doğan’ın yazışmaları alıyor. Üstelik Şimdiki Çocuklar Harika’nın Zeynep ve Ahmet’i de Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika’da Deniz’in anne ve babası olarak, anlatıcı konumundan anlatılan konumuna geçiyorlar. Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika, 1960’lardan 1990’lara gelindiğinde, mektubun yerini e-postaya bırakmasıyla değil, aradan geçen yıllar içinde değişen çocukluğu bize göstermesi bakımından oldukça ilgi çekici bir kitap. Zehra İpşiroğlu, Aziz Nesin’den sonra biz yetişkinlere tekrar çocuklara ve çocukluğa değer vermemiz gerektiğini hatırlatıyor.

PİRE NURİ

Şimdinin harika çocukları Deniz ve Doğan, yaklaşık bir yıl boyunca birbirlerine yazdıkları e-postalarda gündelik yaşamlarını anlatırlar. Okul, aile, arkadaşlıklar gibi birçok konu onların gözünden eğlenceli ve eleştirel bir üslupla konu edilir. Kimi zaman öfkeli kimi zaman sevinçli e-postalardır bunlar. Örneğin, Doğan’ın İstanbul’dan sonra Fethiye’deki yaşamına, okuluna ve arkadaşlarına alışma süreci, kibrit çöpü kadar küçülmesinden bir deve dönüşmesiyle anlatılırken, Deniz’in yeni okuluna uyum süreci, “imaj” takıntısıyla anlatılır. Deniz, dürüstlüğü kendine “imaj” olarak benimseyip, öğretmenlerinin notlarını değilse de sevgi ve saygısını kazanır. Gerçi bu durum, arkadaşları Patates, Yelkenkulak ve Sevil tarafından pek sempatiyle karşılanmaz ilk başta ama arkadaşlıkları da bozulmaz. Kitaba eğlenceli kılan öğelerden birisi de bu takma adlar ve benzetmeler: Zehir yeşili patlak gözlü ve alnının tam ortasında gözü olduğuna inanılan, “Ejderha” takma adlı müdür; Doğan’ın sınıf arkadaşları olan Fethiye’nin ağalarından XXL; Pire Nuri, Ağlayan Bulut ve Kaplumbağa bunlardan sadece birkaçı.

ERKEKLİK VE KADINLIK ROLLERİ

Kitapta sokak çocukları, eğitim, taşra, kent, kız çocuklarının okutulması gibi konulardan, otorite ve güzellik kavramına kadar pek çok mesele üzerinde duruluyor. Doğan’ın ablası Ayşegül’ün İstanbul’da olsa sorun olmayacak güzelliği, Fethiye’de bir taşra sıkıntısına dönüşmek üzere. Doğan’ın geleneksel otorite figürünü temsil eden dedesinin sürekli Ayşegül’ün giyim kuşamına ve davranışlarına karışmasıyla başlayan süreç, taşralı komşuların da devreye girmesiyle hem Ayşegül hem de Doğan için bunaltıcı bir hâl alıyor. Doğan’dan da bir erkek olarak ablasına göz kulak olması bekleniyor. Sonuçta, Ayşegül’ün taşradan kurtulması, notlarını yüksek tutup İstanbul’da yatılı bir okula gitmesiyle sağlanıyor. Kitapta, toplumsal cinsiyet kodları sadece taşrada üretiliyormuş gibi anlatılıyor. Çünkü Deniz, notları düşük olmasına rağmen, kentli ve eğitimli orta sınıf bir aileye doğmakla baştan özgürlüklerini ve bireyselliğini elde etmiş görünmekte. Taşralı alt sınıf kızların kurtuluşunu, eğitimle orta sınıf olmaya bağlayan Türkiye’nin modernleşmeci anlayışı burada da kendisini tekrar ediyor. Bu açıdan, Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika çok zengin bir içeriğe sahip olmakla birlikte, kitapta sunulan bazı temaların işlenişinde belirli kalıpları tekrar üretmekten kurtulamıyor.

Can Çocuk’tan ilk baskısını yapan Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika’da okumayı tökezleten dizgi hataları olduğunu da söylemek gerek. Öte yandan, “Yaratıcı Okuma Dizisi” içinde basılan bu kitabın sonundaki “Yaratıcı Okuma Dosyası”, bu dizinin diğer kitaplarını da merak ettiriyor. Bu bölüm, birçok kitapta görülen, kitap hakkında soruların sorulduğu bir bölüm değil. Söz konusu bölümde, Zehra İpşiroğlu’nun, çocukların kitapla ilişkilenmesini sağlayan, onları düşünmeye ve hayal etmeye teşvik eden çok iyi hazırlanmış soruları var. Sonuç olarak, Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika eğlenceli üslubu ve çocukları yaratıcı bir okumaya yönlendiren “Yaratıcı Okuma Dosyası” ile şimdiki harika çocuklara yaratıcılığın özgürlüğünü tattıran okunmaya değer bir kitap.

Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika Zehra İpşiroğlu Resimleyen: Gözde Bitir Can Çocuk Yayınları, 152 sayfa
Şimdiki Çocuklar Hâlâ Harika Zehra İpşiroğlu Resimleyen: Gözde Bitir Can Çocuk Yayınları, 152 sayfa

 

Show More