Taygalar, kirpi balıkları, gila canavarı…
Meriç TOPRAK
Günümüzde insanlar şehirlere kapatıldıkça bitkileri, ağaçları, hayvanları tanımıyor, tanımadığı şeyi de doğal olarak sevemiyor. Bu açığı kapatma çabasıyla yayımlanan kitaplara ikisi daha eklendi: Gezegenimi Seviyorum – Ormanlar ve Bilgi Hazinesi – Doğa.
“Anne, leblebi ağaçta mı yetişir?” sorusunun ciddi ciddi sorulduğuna tanık olduğumda, yeni jenerasyonun bizden çok farklı olduğunu anlamıştım. Ama bu, yaş farkından kaynaklanan bir şey değil. Çocukların bizim gördüklerimizi görmemesinden, bunları doğallığında bilmemelerinden kaynaklanıyor.
Çocukları bu korkutucu cahillikten kurtarmak içinse kitaplar devreye giriyor. Bu ay, iki yeni başvuru kitabı tanıtıyoruz. Biri Caretta Çocuk’un “Gezegenimi Seviyorum” dizisinden Ormanlar; diğeri ise 1001 Çiçek Kitaplar’ın “Bilgi Hazinesi” serisinden Doğa. Neyse ki hiçbiri çocuğa “Ormanlar dünyamızın akciğerleridir,” diye klasik bir cümle sunmuyor. Taygaları, tropikal ormanları tanıtıyor. Ormanda yaşayan hayvanları, insanları, bitkileri resimlerle ve aktivitelerle okura sunuyor. Çocuk kitabı formatında, renkli, aktivitelerle dolu bir şekilde tasarlanmasına rağmen, yetişkinlerin de okuyup yeni şeyler öğrenebileceği bir kaynak. Ormanlar, çocuk okura sürdürülebilir bir hayatı, dünyanın sadece bir kişiye değil hepimize ait olduğunu öğretirken onu sıkmamayı da başarıyor. Isırgan otlu keklerden dama tahtalarına, değişen aktivitelerle eğlendiriyor. Ayrıca hepimizin doğru bildiği şeyleri de sorguluyor. Örneğin biyoyakıtlar. Gerçekten de doğayı koruyorlar mı, yoksa aynen fosil yakıtlar gibi atmosfere karbondioksit yayarak onu kirletmeye devam mı ediyorlar? Peki, ormanları korumak için çıkarılmış yasalar olduğunu biliyor muydunuz? Ya da orman dostu ürünleri belirlemeye yarayan bir sertifika olduğunu? Çocuğunuzun duyarlılığını arttıracak ve onu eğlendirecek bir kaynak olan “Gezegenimi Seviyorum” dizisi, doğal olarak geri dönüşümle kapanışı yapıyor.
Bilgi Hazinesi – Doğa ise daha kapsamlı bir kitap, adından da anlaşılacağı üzere. Tam boy resimli sayfalarla çocuklara ya da yetişkinlere vahşi doğayı tanıtmayı amaçlıyor. Savanlardan yer altında yaşayanlara, kutuplara ve tropikal ormanlara kadar dünyamızda olan her türlü yaşama alanını kapsıyor. Çocuğunuza gerçek hayatta göremeyeceği bir sürü hayvanla tanışma şansı veriyor. Gerçi belgesellerin ve videoların bu kadar yaygın olduğu bir çağda bir kitaba ne gerek var diye düşünebilirsiniz. Ama tahmin edebileceğiniz gibi, okumak ve izlemek/dinlemek beyinde aynı etkiyi yaratmıyor.
Uzun boylu zürafaların dünyasından, kendini tehdit altında hissettiği zaman şişen kirpi balığına (hep adı “balon balığı”ymış gibi gelir bana), yemek bulamadığı zaman kuyruğundaki yağları kullanan gila canavarına geniş bir evreni tanıtıyor kitap okuruna. Ama yüzeysel hiç değil, şu ana kadar okuduğum çoğu doğa kitabından daha detaylı. Hedef kitlesi çocuklar olmasına rağmen kitabı aşırı basit ve artık herkesin bildiği şeylerle doldurmamışlar. “Besin Döngüsü”, “Balıkçıl Kuşlar”, “Yaprak Yiyenler”, “Gece Avcıları”, “Süzülenler ve Korsanlar” gibi çeşitli altbaşlıklara sahip kitap, insana bir dünya turuna çıkmış hissini vermeyi başarıyor.
Kitapları hazırlayanlar, okurlarını bilgilendirmek bir yana belki de doğanın korunmasına böyle katkıda bulunmayı amaçlamışlardır. Ne de olsa bu rengârenk hayvanları ve onların yaşadığı yerleri gören kimse onlara zarar vermek istemez. En azından ben böyle umuyorum.
