İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Çevre sorununa çok boyutlu bakan bir seri

Çevre sorununa çok boyutlu bakan bir seri

Ecem Nida DİNÇTÜRK

Dünyanın kaderini elimizde tuttuğumuzu ve onu içinde bulunduğu felaketten kurtarmanın bize bağlı olduğunu anımsatan “Gezegenimi Seviyorum” serisi, çocukları dünya için bir şeyler yapmaya çağırıyor, onlara bu felakete seyirci kalmamanın yollarını gösteriyor.

Arabalardan inip bisiklete binmek (bisiklet binmeye arabasıyla gidenler bizden değildir), plastik poşetlere dokunmayıp bez torbalarla, filelerle barışmak, plastik şişelere burun kıvırıp mataralara sarılmak, yediğimiz meyvelerin çekirdeklerini dağa bayıra saçıp onların birer meyve fidanına dönüştüğünü görmek… Tüm bunlar, az çok huzurlu bir gündelik hayat ve dünyaya karşı sorumlu bir duruşun tasviri, değil mi? Yine de yeterli değil. Dünyayı kurtarmak için şu kadarını yapmakta dahi güçlük çektiğimiz şeyin daha fazlasına ihtiyaç var.

Caretta Çocuk’tan çıkan 7 kitaplık “Gezegenimi Seviyorum” serisi, dünyaya dair tüm bu gerçekleri bir bir anlatıyor. Yani, dünyada kaynakların tükenmekte olduğundan, temiz suya ve yiyeceğe ulaşamayan milyonlarca insanın varlığından ve bu sırada birçok canlı türünün tehdit altında olduğundan söz ediyor. İnsanların bu felaketin en büyük aktörü olduğunu, bilinçsizliklerini perçinleyen tüketim çılgınlığını ve reklam aldatmacasını, devletlerin de çoğu zaman kendi çıkarları için olup biten felaketlere kılını kıpırdatmadığını ya da çoğu zaman birinci elden “felaketin uygulayıcısı” olduğunu cesurca kelimelere döküyor.

Seri, Gezegenimi Seviyorum, Su, Atıklar, Ormanlar, Bilinçli Tüketiyorum, Tehdit Altındaki Türler ve Sürdürülebilir Kalkınma adında 7 kitaptan oluşuyor. Kitapların neredeyse her biri farklı bir yazarın imzasını taşıyor. Çizimlerle ve grafiklerle zenginleştirilen içerikleri ise isimleriyle müsemma. Her biri adını taşıdığı olgunun küresel krizin neresinde durduğunu rakamlarla ve istatistiklerle anlatıp, okura çözüm önerileri sunuyor. “Gezegenimi Seviyorum” serisi aslında tam olarak, bilinçsizlik batağına saplanan dünyada insanlığın “kendi eliyle sonunu hazırlama” inadını bir sonraki nesle miras bırakamaması için elinden geleni yapıyor. Kitaplar aktardığı ciddi bilgiler ve gerçekçi çözüm önerileri nedeniyle tam bir çevre rehberi işlevini üstleniyor. Üstelik içerdiği testler, öneriler, tarifler ve deneyler ile birer başvuru kaynağı olma özelliğini de koruyor.

Hemen hemen her bir kitapta, çözüm önermek söz konusu olduğunda “sürdürülebilir kalkınma” kavramından bahsediliyor. Sürdürülebilir kalkınma hem küresel krizin çözümü noktasında çok kilit bir yerde durduğundan hem de başlı başına açıklanması gereken bir kavram olduğundan seri bu kavram için de ayrıca bir kitap içeriyor. Sürdürülebilir Kalkınma kitabı, bu kavramın ortaya çıkışından, içeriğine, nasıl uygulanması gerektiğine ve küresel krizin çözümünde nasıl bir rol oynadığına dek tüm bilgileri aktararak serinin tüm kitaplarının ardından bütünleyici bir vasıf ediniyor.

BİREYSEL ÇABALAR YETMEDİĞİNDE

Küresel felakete dair neredeyse, elde edilmiş tüm verileri aktaran kitaplar, daha fazlasını isteyenler için çevreci kuruluşların linklerini ya da çevre çalıştaylarından çıkan raporlara ulaşabilecekleri adresleri de okurlarıyla paylaşıyor. Bu sırada yetişkinlerin de bilmediği pek çok bilgi aktarıyor, doğru bildiği yanlışları düzeltiyor. Örneğin 4×4 bir cipin deposunu biyoyakıtla doldurmak için bir çocuğu bir yıl besleyecek kadar mısır gerektiğini biliyor musunuz? Ya da bugün dünyada 1,2 milyon insan suya hiç erişemiyorken, Birleşmiş Milletler’in tahminine göre bu rakamın 2025 yılında 2,7 milyarı bulabileceğinden haberiniz var mı? Dünya üzerinde gerçekleşmiş ya da sözünü ettiğimiz gibi gerçekleşmesi beklenen birçok kritik gelişme, durumun vahametini gözler önüne serebilmek açısından, kitapların tamamında tarihsel süreç içinde anlatılıyor. Yazılmış bir felaket senaryosunu köpürtmek istemem ama tarihsel süreç gerçekten de dehşet verici bir tablo çiziyor.

“Gezegenimi Seviyorum” serisi dünyanın dört bir yanındaki durumu gözler önüne sererken ve dünyanın tamamını ilgilendiren gerçeklerden söz ederken bireysel çabanın yetersiz kalabileceği noktalarda, ne için hangi kuruluştan yardım istenebileceğini, dünyadaki diğer çevrecilerle hangi platformlar üzerinden bir araya gelinebileceğini de anlatıyor.

ÇEVREYİ KORUYAN MESLEKLER

Bu sırada, her kitabın başında, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda, Çevre Yasası’na ya da sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına ilişkin maddelere yer verilmiş. Böylece çocuklar, çevre bilincinin gönüllü bir edimden çok daha fazlası olduğunu öğreniyor ve çevre bilincini insanlara hukuk çerçevesi içindeki gerekliliği ile de anlatma şansı buluyorlar. Çünkü dünyayı kurtarmak, hepimizin geleceği için çok önemli!

Kitaplar bunca bilgiyi aktarmak için hâliyle biyoloji, botanik, arkeoloji, kimya, ekonomi ve istatistik gibi birçok farklı alandan yararlanıyor. Ayrıca bu minik bilgi kırıntılarının minik çevrecilere meslek grupları hakkında fikir vermesi de çok olası. Meslek gruplarından söz etmişken, seri, çocuklara eğer hayatlarını dünyaya kurtarmaya adarlarsa bunun için ne yapabileceklerini de anlatıyor. Çevreyle ilgili vakıflarda çalışmak gibi seçenekler sunuyor ya da ormanlarla, su kaynaklarıyla, hayvanlarla ilgili seçebilecekleri meslek gruplarını tanıtıyor.

Kitapların en önemli özelliklerinden birisi de çocuklara, vazgeçmeleri güç olan tüketim ürünlerinin alternatiflerini nasıl yapabileceklerini anlatması. Örneğin, plastik kutularda tek tek satılan aromalı yoğurtlara alternatif olarak evde kendi başlarına yapıp “cam kâseler”de saklayabilecekleri aromalı yoğurt tarifleri veriyor. Çevreyi korumaya dair öğrendiği bilgileri arkadaşlarıyla paylaşmaya teşvik ediyor, arkadaşlarını dâhil edebileceği çevreci etkinlikler ve oyunlar öneriyor. Ayrıca ebeveynlerinin tüketim ve atık üretim alışkanlıklarını olumlu yönde nasıl etkileyebilecekleri anlatılıyor. Kısacası seri, çocuğun bilinçli birey olma hâlini hayatının tüm alanlarında ön plana çıkartabilmesi ve yakın çevresinde de aynı bilinci uyandırabilmesi için ipuçları veriyor.

“Gezegenimi Seviyorum” gerçekler üzerinden konuşan ve dünyanın kurtuluşunu, çevre bilincinin en küçükten en büyüğe aşılanmasında mümkün gören bir seri. Bir felaket senaryosundan söz edip panik yaratmaktansa, “Hiçbir şey için geç değil, sen de işin bir ucundan tutabilirsin,” demeyi tercih ediyor. Dünya için harekete geçmeyi bir sonraki felakete ertelememekte ve bir an evvel harekete geçmekte fayda var. Çünkü siz bu cümleyi okuyup bitirene kadar 4 futbol sahası büyüklüğünde bir ormanlık alan yok edilmiş olacak.

Gezegenimi Seviyorum  Jean-François Noblet, Catherine Levesque Resimleyen: Laurent Audouin  Çeviren: Göknur Gündoğan Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayf
Gezegenimi Seviyorum
Jean-François Noblet, Catherine Levesque Resimleyen: Laurent Audouin
Çeviren: Göknur Gündoğan Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Tehdit Altındaki Türler Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin,  Therese Bonte  Çeviren: Göknur Gündoğan  Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Tehdit Altındaki Türler Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin, Therese Bonte
Çeviren: Göknur Gündoğan
Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Su  Michele Mira Pons Resimleyen: Laurent Audouin, Sophie Lebot Çeviren: Göknur Gündoğan  Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Su
Michele Mira Pons Resimleyen: Laurent Audouin, Sophie Lebot Çeviren: Göknur Gündoğan
Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Bilinçli Tüketiyorum Isabelle Nicolazzi Resimleyen: Laurent Audouin,  Christophe Besse  Çeviren: Gülay Oktar Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Bilinçli Tüketiyorum Isabelle Nicolazzi Resimleyen: Laurent Audouin, Christophe Besse
Çeviren: Gülay Oktar Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Ormanlar  Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin,  Denis Poughon  Çeviren: Gülay Oktar Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Ormanlar
Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin, Denis Poughon
Çeviren: Gülay Oktar Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Tehdit Altındaki Türler Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin,  Therese Bonte  Çeviren: Göknur Gündoğan  Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Tehdit Altındaki Türler Emmanuelle Grundmann Resimleyen: Laurent Audouin, Therese Bonte
Çeviren: Göknur Gündoğan
Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Sürdürülebilir Kalkınma  Marie-Sophie Bazin Resimleyen: Laurent Audouin, Manu Boisteau  Çeviren: Göknur Gündoğan  Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa
Sürdürülebilir Kalkınma
Marie-Sophie Bazin Resimleyen: Laurent Audouin, Manu Boisteau
Çeviren: Göknur Gündoğan
Caretta Çocuk Yayınları, 32 sayfa

 

Show More