Etkinliklerle doğayı ve gökyüzünü tanımak…

Etkinliklerle doğayı ve  gökyüzünü tanımak…

Gökçe ATEŞ AYTUĞ

Tudem Yayınları’ndan çıkan “Doğa Etkinlikleri” dizisi iki kitaptan oluşuyor: Doğa İzcisi ve Yıldız Gözcüsü. Otuzdan fazla etkinlik eşliğinde doğayı ve gökyüzünü keşfetmek isteyenler, haydi işbaşına!

Renklerin, kokuların, seslerin mevsimidir bahar. Odalara sığmaz, kapıları açarız. Betondan kaçar, deniz kıyısına, yeşile, doğaya koşarız. İşte tam da bahar gelmişken, bizi doğayı ve gökyüzünü gözlemlemeye davet eden bir dizi takıldı merceğimize.

Tudem Yayınları’ndan çıkan “Doğa Etkinlikleri” dizisi iki kitaptan oluşuyor: Doğa İzcisi ve Yıldız Gözcüsü. Adlarından da anlaşılacağı gibi etkinlikler eşliğinde doğayı ve gökyüzünü keşfetmek isteyenler için hazırlanmış olan bu kitaplardan Yıldız Gözcüsü şöyle başlıyor: “Gökyüzünü tanımayan biri için yıldızlar ışık saçan beyaz noktalardan başka bir şey değildir. Fakat biraz çaba göstererek siz de yıldızlar hakkında çeşitli bilgiler edinebilir ve gökyüzünde takımyıldız adını verdiğimiz yıldız gruplarını seçebilirsiniz.” Gökyüzünün gizemli evrenine ilişkin pek çok bilginin kolay anlaşılacak şekilde, kutu bilgiler, çizim ve fotoğraflarla verildiği bu rehber kitapta, takımyıldızlar rehberinden ay tutulması evrelerine, yıldız haritalarından gezegenlere kadar çeşitli başlıklarda deneyler ve gözlemler önerilmiş.

Basit malzemelerle uygulanan bu deneylerle, örneğin kendi düzlemkürenizi yaparak gökyüzünde hangi gecenin hangi saatinde hangi yıldızları görebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Bir ay süreyle ayı gözleyerek kendi ay takviminizi oluşturabilirsiniz. Bir güneş saati yaparak günün hangi saatinde olduğunuzu kol saatinize bakmadan söyleyebilirsiniz. Yıldızları birbirinden ayırt etmenin, hangi yıldızın gezegen olabileceğini tahmin etmenin, ay, güneş ve bazı gezegenlerin yüzeyinin nasıl göründüğünü hayal etmenin hiç de zor olmadığını keşfedebilirsiniz.

DÜNYANIN MUCİZEVİ DÖNGÜSÜ

İkinci kitap Doğa İzcisi bizi bu kez parklara, bahçelere, ormanlara davet ediyor. Doğa Ana’nın anlatıldığı giriş bölümünün ardından doğa izciliği için nelere ihtiyacımız olduğu listelenmiş. Fotoğraf makinesi, dürbün, defter-kalem, büyüteç, el feneri, cımbız ve kutu. Anlayacağınız, hiç de karmaşık bir yanı yok doğa izcisi olmanın. Bir de, çalışırken doğaya zarar vermemek, kendini korumak gibi birkaç kuralı var, hepsi bu. Donanımları çantamıza, kuralları aklımıza yerleştirdikten sonra geriye bir tek dışarı çıkmak kalıyor. Doğayı izleyerek dünyanın mucizevi döngüsünü keşfe başlıyoruz.

Hayvanlar, bitkiler ve su birikintileri hakkında pek çok bilginin yer aldığı bu kitapta da gözlem ve deneyler önerilmiş. Örneğin bir greyfurt kabuğuyla, çevremizde hangi omurgasızların yaşadığını öğrenmenin mümkün olduğunu biliyor muydunuz? Ya da hayvanları görmesek de bıraktıkları izlerden, kalıntılardan, hatta dışkılarından ve kusmuklarından tanıyabileceğimizi? Mesela tavşanın dışkısı küçük küreler hâlindeyken geyiğinki küreden çok silindire yakınmış. Isırılmış yapraklara bakarak etrafta bir tırtıl mı yoksa böcek mi olduğunu anlayabiliyormuşuz. Çünkü kanatlılar yaprağın ortasını, tırtıllar ise kenarını yermiş. Kitapta, bitkilerle ilgili de pek çok pratik bilgi ve basit etkinlik önerileri yer alıyor. Bir bitkinin tohumdan meyveye yolculuğunu, nasıl beslendiğini, nasıl yaşadığını, kendi uygulayacağımız deney ve gözlemlerle daha iyi kavramak mümkün. Örneğin tohumların nasıl yayıldığını, ayakkabınızın tabanına yapışan toprağı kullanarak gözleyebilirsiniz. Hem bilgilendirici hem de çok eğlenceli bir deney. Hayvanlar, tohumlar, yapraklar, ağaçlar, su birikintileri derken, Doğa İzcisi kitabındaki bilgi ve uygulamaların doğanın işleyişi hakkında genel bir fikir verdiği söylenebilir.

Evrende yalnız olmadığımızı, etrafımızda başka hayatların da sürdüğünü, çevreye ilişkin alınan her kararda doğayı, hayvanları düşünmemiz gerektiğini hatırlatan ve kavratan bu kitaplar, baharı dışarıda karşılamak, doğanın döngüsünü keşfetmek için iyi birer kılavuz olacaktır. Doğayı daha iyi tanıdıkça dünyayı daha çok seveceğimiz kesin.