İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

İnsan denilen hayvan…

İnsan denilen hayvan…

Yankı ENKİ

İnsanların başka bir türün hâkimiyeti ve sömürüsü altında olduğu yeni bir dünya hayal edin. Yani dünya tersine dönmüş ve bir tür “gelişmiş hayvan” insanın evrendeki yerini almış. Haydi, uygarlık dediğimiz bu sistem içinde evrendeki yerimize bir de karşıdan bakalım…

İnsanlığın öyküsünü, ilk insandan bugüne kadar geldiğimiz noktayı bir romana sığdırmak mümkün mü? Amerikalı yazar Preston L. Allen, Battallar ve İnsanlar adıyla Türkçeye çevrilen romanında bunun mümkün olduğunu gösteriyor. Böyle bir eserin bir sistem eleştirisi olarak okunması kaçınılmaz elbette. Ne de olsa soyumuzun bu dünyaya yüzyıllardır zarar verdiği, uygarlaştıkça dünyayı daha fazla kirlettiği, çoğaldıkça daha fazla öldürdüğü ve güçlendikçe daha “orantısız” bir güç kullanmaya eğilimli olduğu, zenginleştikçe fakir olanı ezdiği bir sır değil. Bunların hepimiz farkındayız ama Preston L. Allen kullandığı dil ve yaratıcılığıyla bir yadırgatma etkisi oluşturarak, kendi geçmişimizi bize yeni bir öykü gibi anlatmayı becerebiliyor bu romanında. Asıl mesele geçmişimizden ders almak tabii ki. Bu bağlamda, Battallar ve İnsanlar için insanlığın geleceğiyle ilgili bir roman da diyebiliriz.

“Çok uzak, ama aslında hiç de uzak olmayan bir diyarda, insanı olan bir çocukla başladı her şey…” İşte bu cümle öykümüzün başlangıcı olduğu gibi, okuduğumuz romanın omurgasının bir fantastik kurgudan oluştuğunu da gösteriyor. Yazarın “insanı olan bir çocuk” derken ne demek istediğini hemen öğreniyoruz. Battallar diye anılan bir tür yaşıyor bu fantastik diyarda. Tüm sisteme egemen, savaş ve iktidar arayışında olan, güçsüzün ezildiği bir düzenin hâkimi olan bir tür bu; tıpkı biz insanların şu andaki hâli gibi. İnsanlar ise adeta bizim dünyamızdaki hayvanların yerine geçmiş. Battallar tarafından avlanıyorlar, evcil hayvan gibi besleniyorlar ya da battalların sofralarına konuk oluyorlar, ancak pişmiş bir şekilde. Romanın başındaki kahramanımız da her çocuk gibi bir insana sahip olmak istiyor. Tesadüfen karşılaştığı bir insana tasma takıp eve götürüyor. Ve böylece battallarla insanların nasıl bir ilişkileri olduğunu öğrenmeye başlıyoruz.

EVET, CEHENNEM…

Bu aralar, sinemaya tekrar uyarlandığı için gündemde olan Maymunlar Cehennemi’ni hatırlatıyor bu roman. Orada da insanlarla maymunların yer değiştirdiği, insanın köle ve maymunun efendi olduğu bir yeni dünya düzeni anlatılıyordu ama bu düzenin sebebi de insanlığın ve uygarlığın ta kendisiydi. İnsanlık nasıl olduysa kendi soyunu tüketmeyi ve maymunlara köle olmayı başarmıştı. Allen’ın romanında da battalları ve insanları nasıl bir sonun beklediğini görebiliyoruz. Battallar yok olacak ve insanlar tekrar düzenin hâkimi olacak mı? İşte bunu kitabın son sayfasına kadar aynı tempoda ilerleyen kurgusuyla işliyor yazar.

Battallar ve İnsanlar, çevrenin korunması, küresel ısınma, gelir dağılımındaki dengesizlik, kölelik düzeni, ırkçılık, hayvan hakları, savaşın acımasızlığı ve hatta evrim konusunda söyleyecek sözleri olan bir roman. Zaten başlangıcından bugüne insanın öyküsünü anlatan bir eserin başrolünde bu konuların olması beklenirdi. İşin güzel yanı, Preston L. Allen, üzerine ciltler yazılabilecek bu konuları gayet kısa ve öz biçimde ele almayı başarmış. Diğer yandan Allen’ın bu konuların gölgesinde kalan bir meselesi daha var: aile. Battalların aile yapısı, anne, baba ve çocuk ilişkisi romanın başından son cümlesine kadar örtük bir biçimde ele alınıyor. Battallar ve İnsanlar bu nedenle çocukların ve gençlerin okurken içine fazlasıyla girebilecekleri bir esere dönüşüyor.

UYGARLIĞIN HATALARI

Roman bittiğinde bir döngünün sonuna gelmiş oluyoruz, diğer bir deyişle en başa dönüyoruz. Keyifli bir tarih dersi gibi işlenen insanlık tarihini, nereden nereye geldiğimizi görebiliyoruz. En önemlisi de uygarlığın hatalarını görmek ve adalet, barış, bolluk bahanesiyle köleliği, ırkçılığı, savaşı icat etmeseydik şimdi nasıl bir dünyada yaşayabileceğimizi hayal etmek. Umuttan bahsederken neden genç kuşaklar söz konusu edilir, bu kitap bunu bize daha iyi gösteriyor.

Battallar ve İnsanlar Preston L. Allen Çeviren: Arif Cem Ünver  Delidolu Yayınları, 176 sayfa
Battallar ve İnsanlar Preston L. Allen Çeviren: Arif Cem Ünver
Delidolu Yayınları, 176 sayfa
Show More