İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Haklı intikam olur mu?..

Haklı intikam olur mu?..

Sennur SEZER

Gergedan Yayınları’nın “Çocuklar İçin Dünya Edebiyatı” dizisinin altıncı kitabı bir Shakespeare klasiği: Venedik Taciri. Büyük boy, resimli bu kitaplar, Barbara Kindermann’ın başarılı uyarlamasıyla klasik eserleri çocuklarla buluşturmayı hedefliyor.

Bilmem sizin de hem kızıp hem sevdiğiniz bir arkadaşınız var mı? Hani açık sözlü ama haylaz, şakacı ama şakaları şaka sınırlarında kalmayan, biraz can acıtan bir arkadaş. Hiç de az değildir böyle arkadaşlar. Bazen de böyle davranan yazarlar çıkar karşınıza. Kızsanız da kitaplarından vazgeçemezsiniz. Benim böyle bir yazarım var. Adı mı? William Shakespeare.

Aslında ünlü bir oyun yazarı ve şair. Yarattığı tipler yüzyıllara karşın eskimemiş. Gerçi tipler eskimemiş ama bazılarının savunduğu görüşler eskici dükkânını boylayacak yere gelmiş: İşte Hırçın Kız. Kadın kısmının önce babasına, sonra kocasına hep evet demesi gerektiğini savunuyor.

ESKİYEN FİKİRLER

Venedik Taciri ise dostluk ve sevgiyle intikamın ağır bastığı bir öykü. Biraz özetleyelim: Venedikli Bassanio’nun, âşık olduğu Porzia adlı zengin kızla evlenebilmek için paraya ihtiyacı vardır. Arkadaşı tüccar Antonio’dan para ister. O da gemileri seferde olduğundan ödenmesini de üstlenerek Shylock’tan borç almayı önerir. Shylock Yahudi’dir, kendisine daha önce hakaret etmiş olan Antonio’ya kızgındır. Bu yüzden “sırf eğlence olsun diye” borç senedine “para zamanında ödenemezse Antonio’nun vücudunun istediği yerinden yarım kilo et kesebileceği” koşulunu ekler. Paranın tam zamanında ödenmesinde bir sorun çıkınca Shylock bıçağı kapıp Antonio’nun yanında alır soluğu.

Kitabı çocuklar için yeniden yazan Barbara Kindermann, “Açıklamalar” bölümünde Venedik Taciri’nin “Yahudi karşıtlığı” ya da ırkçı bir bakış taşımadığını yazmış. Öyküyü, sürekli kötü davranışlarla karşılaşan insanların sonunda kötü olabileceklerinin kanıtı da sayıyor. (Yine de Venedik Taciri’ndeki intikam duygusunu tehlikeli bulmaktan caydıramıyor beni.)

İNTİKAMIN SONU

Shylock’a intikamından cayması için alacağının iki, üç katı önerilir. O karşı çıkar: “Antonio bana küfretti, beni aşağıladı, benimle alay etti, (…)düşmanlarımı bana karşı kışkırttı. Neden yaptı bunları? Sadece Yahudi olduğum için! Peki, bir Yahudi ile bir Hıristiyan arasında ne fark var? (…)Yazın sıcağını, kışın soğuğunu bir Hıristiyan gibi hissetmiyor mu? Bizi gıdıkladığınızda gülmüyor muyuz? Bizi bıçakladığınızda kanımız akmıyor mu? (…)Bize hakaret ettiğinizde, bize ‘köpek’ diye küfrettiğinizde, intikamımızı almamız gerekmiyor mu? Aynı bir Hıristiyan bir Yahudi kendisine hakaret ettiğinde intikam alması gibi. Bana öğrettiğiniz kötülüğü size uygulamak istiyorum.”

İlk kez 1605’te sahnelenen bu oyun nasıl mı bitiyor? Mahkemede ortaya çıkan genç bir yargıcın akıllı yargısıyla. Sonuç bizim topraklarımızdan bir tekerlemeyle özetlenebilir: “Kadının fendi, kötü niyeti yendi.” Yargıcın kararını açıklamayayım. Ama kitabın mutlu bittiğini, Venedik Taciri’nde iç içe başka küçük öykücükler olduğunu fısıldayayım. Siz her olayı bir daha gözden geçirin. Ve intikam duygusunun insanlara yakışmadığını, intikamda haklı yan olmadığını, suçsuz insanların da acı çektiğini kavrayın.

Venedik Taciri  William Shakespeare Uyarlayan Barbara Kindermann Resimleyen: Julia Nüsh Çeviren: Kazım Özdoğan  Gergedan Yayınları, 36 sayfa
Venedik Taciri
William Shakespeare Uyarlayan Barbara Kindermann Resimleyen: Julia Nüsh Çeviren: Kazım Özdoğan
Gergedan Yayınları, 36 sayfa
Show More