Eski Mısır uygarlığı piramitleri, firavunları, mumyalama işlemi, hiyeroglif yazısı gibi pek çok özelliğiyle, yetişkinlerin olduğu kadar çocukların da ilgisini çeker. Bu ilgi çekici konular kuru tarih bilgisi olarak değil de merak uyandıran bir üslupla anlatılmışsa, okur daha ne ister!
Şebnem AKALIN
Ebeveynler olarak yaşamın gerçeklerini çocuklara anlatmakta zorlandığımız anlar olur. Kimi zaman, koruma içgüdüsüyle onlardan bir şeyleri saklamaya çalışırız. Yaşından büyük sorular sorduğunu düşünüp, “Seni leylek getirdi,” diyerek geçiştirdiğimiz durumlarda olduğu gibi. Yanıtlanması zor sorulardan biri de ölümle ilgili olandır. İster pedagoglara danışın, ister bu konu hakkında yazılmış kitapları okuyun, sonuçta sevdiği bir insanı veya evcil hayvanını “kaybeden” bir çocuğa ölümü ve sonrasını anlatmak çok zor. Peki, eski Mısır’da yaşamış ve öldükten sonra mumyalanmış insanlara ve hatta hayvanlara bu uygulamanın neden yapıldığını merak eden bir çocuğa gerçekleri nasıl anlatırsınız? Eski Mısır – Mumyalar, Sihir ve Efsaneleri kitabı, bu kadim uygarlık hakkında özet bilgi veren bir çalışma. Kitaptaki metinlerin, Oxford Üniversitesi’nde eski ve modern tarih eğitimi görmüş, çocuk kitapları yazarı Jim Pipe tarafından yazıldığını özellikle belirtelim. Televizyonda seyrettiğiniz firavun belgesellerinden çok daha fazlası var bu kitapta. “Mumya nedir?” sorusuyla başlıyor kitap ve ana metnin dışında, çerçeve içine alınmış maddelerle, örneğin en tanınmış mumyalar ve şaşırtıcı bazı rakamlarla konuya bilimsel bir giriş yapıyor. Mumyaların hangi amaçla yapıldığının daha iyi anlaşılabilmesi için öncelikle eski Mısır kültüründen ve tarihinden söz edilmesi, adı geçen her firavunun kaçıncı hanedandan olduğunun özellikle belirtilmesi bu açıdan dikkat çekici bir detay. Konuya böyle başlayınca, sıkıcı bir tarih kitabı okuyacağınızı düşünmeyin. Çünkü kitap daha ilk sayfasında okurda merak uyandırmayı ve bu merakı canlı tutmayı başarıyor. Hatta öyle ki mumyalama işleminin “mide bulandırıcı” olabilecek kimi aşamalarını “Okumayın” başlıklı kutucuklarda vererek okuru rahatsız olma ihtimaline karşı uyarırken, bir yandan da merak uyandırıyor. Bu bilgi kutucuklarında, mumyalama işleminin tüm ayrıntılarını, 1000 yıl önce yaşamış insanların mumyalardan yapılmış ilaçlardan şifa bulma arayışlarını da öğrenebilirsiniz.
HAYATTASIN SONSUZA KADAR…
Kitapta yalnızca mumyalar ve firavunlar değil, eski Mısır inancı ve cenaze törenlerinden, piramitlerin inşasına ve çöl kumları altında kalmış mezarların tesadüfler sonucu bulunmasına; mezar odalarındaki değerli eşyaları çalmak isteyen hırsızları uzak tutmak için yazılan beddualardan, serüven meraklısı kâşiflerin başına gelen uğursuzluklara; hiyerogliflerin okunmasını sağlayan “rosetta taşı”ndan, günümüzün son bilimsel yöntemlerini kullanan “olay yeri inceleme” çalışmalarına kadar pek çok konuya yer verilmiş. Anlatılanların daha iyi kavranmasını sağlayan çizimlerin yanı sıra karikatür benzeri görseller de okumayı daha keyifli hâle getiriyor. Mumya çalmak için ipuçları, mumya yemek ve mumyadan yapılacak mucizevi ilaç reçetesi ile piramit yapımı hakkında bilinmesi gerekenler diğer konu başlıklarından bazıları. Çocuklarınıza aldığınız kitaplara ne olur sizler de bir göz atın ve bunu yalnızca onları koruma içgüdüsüyle değil, çocukken öğrendiklerinizi hatırlamak veya son gelişmelerden haberdar olmak için yapın. Örneğin, bu kitaptan arkeologların günümüzde bir mumyayı DNA örneğine kadar nasıl incelediğini, ünlü firavunların mumyalarının hangi müzelerde sergilendiğini, Edward Munch’ın “Çığlık” tablosunun esin kaynağının neden bir mumya olduğunu eğlenerek öğrenebilirsiniz. Biz çocukken bunları anlatan kitaplar yoktu. Son söz eski bir Mısır duasından: “Yine gençsin, yine hayattasın, sonsuza kadar.” Beş ya da altı bin yaşındaki bir mumyaya baktığınızda bunun ne kadar sıradışı olduğunu düşünün.
