Dünyanın başına dert olan Dr. Hans’la savaşan Los Amigoslara katılmak ister misiniz? O zaman, size sorulacak soruları yanıtlayarak bilimsel becerilerinizi sınamanız gerekiyor. Ardından da teknolojinin gelmişini geçmişini öğreneceğiniz bir kitaba göz atabilirsiniz.
Toprak IŞIK
Çıplak doğada çıplak varoluş biçimine tahammül edemeyen bir canlı türü insanoğlu. Bu kaprisini, dünyayı baştanbaşa donatabilme yetkinliğine dönüştürecek kadar da becerikli… Bir sorun çıkıyor karşısına; bir ya da bir sürü soruya dönüştürüyor o sorunu. Arkasından çözümlerin peşine düşüyor. Çözümler bulundukça bilim ilerliyor. İlerleyen bilimin ardından gidiyor teknoloji ve yeni sorular atıyor ortaya. NTV Yayınları’ndan çıkan iki kitap bir açıdan bakınca bu döngüyü getiriyor akla. İlkinin adı son derece kışkırtıcı: Dünyayı Salata Sosuyla Nasıl Kurtarırsınız? Ve Diğer Acımasız Bilim Sırları. Diğerinin adı ise çok daha sakin bir duruşa sahip: Teknoloji − Kısa Tarihçe. Salata sosuyla kahramanlık hikâyesi, eğlenceli ve ilgi çekici bilim soslu sorulardan oluşuyor. Soruları gerçek hayatın içinde ete kemiğe büründüren bir kurgusu var kitabın. Zeki, ahlaksız ve zengin olduğu kadar da cesur bir kötü adam, dünyanın başına dert olmayı hedeflemiş. Erik Van Basten adlı bu şahıs, bir suç imparatorluğu olan Van Basten Anonim Şirketi’ni, yani VBAŞ’ı, henüz on yedi yaşındayken kurmuş. Erik’in sağlam bir de ekibi var. Hepsini tanımaya gerek yok ama içlerinden birinin, Dr. Hans’ın hikâyesi son derece dikkat çekici. “Zamanın Gerçekten Kısa Tarihi” adlı 11 sayfalık kitabı editör tarafından çok kısa olduğu için geri çevrilince, bilim dünyasına sırtını dönerek karanlık tarafa geçmiş olan kırgın deha, zekâsını ve birikimini, suç imparatorluğunun saflarında keskin bir kılıç olarak kullanıyor. VBAŞ’ın karşısında ise dünyanın en önde gelen yeşil gerilla grubu Los Amigoslar var. Los Amigoslar iklim değişikliğinin yüzde 14’ünün sebebi olmakla suçladıkları VBAŞ’ı yok etmek için ölümüne bir kararlılıkla
mücadeleye atılıyorlar.
ÖLÜMCÜL SORU
Ortalığın fena hâlde karışacağı çok açıkken, kitabın yazarları okuru Los Amigoslar arasına katılmaya çağırıyor. Okurun “Ben almayayım,” deme olasılığını hiç düşünmüyorlar ama “Ne olursan ol gel!” de demiyorlar. Daha doğrusu Los Amigoslar buna izin vermiyor. Onların dediği şu: “Bu soruları çözersen gel ve bize katıl. Çözemezsen öl!” Tümünün değilse de gruba katılma sınavının son sorusunun anlamı bu gerçekten. Dünyanın belki de en tuhaf namlusuna sahip bir toptan atılan merminin, iki yörüngeden hangisini izleyeceğini bulmanızı isteyecekler sizden. İki şıklı bir soru… A mı B mi? “A’dan geçer,” mi dediniz? O zaman top ateşlendiğinde B yörüngesinde dikilip bekleyeceksiniz. Öncekileri çözmüş bir aday olarak bu soruya verdiğiniz yanıtın ardından hâlâ canlıysanız Los Amigoslara katılacak ve Dr. Hans’ın yanına bir ajan asistan olarak yerleştirileceksiniz. Yani yine topun ağzındasınız. Ajanlık faaliyetiniz sırasında karşınıza sürekli bilimsel becerinizi sınayan sorular çıkacak. Bilgi birikiminiz yetmeyebilir diye endişelenmeyin. Çözmeniz beklenen soruların üstesinden gelmeniz için sahip olmanız gereken bilimsel bilgilerin tamamı kitabın ilk on-on beş sayfasında verilmiş. Onları okuduktan sonra sergileyeceğiniz performans analiz yeteneğinize ve zekânıza kalmış olacak. Öyleyse size bol şanslar. İkinci kitap Teknoloji − Kısa Tarihçe’de ise macera milattan 3500 yıl önce tekerleğin icadı ile başlıyor ve bugün herkesin elinde dolaşan tablet bilgisayarlara kadar geliyor. Arada neler yok ki! Saatler, makaralar, gözlükler… Teleskop, telefon, radyo, televizyon… Mikroişlemciler ve uzay uyduları… 5000 yıl önce yere sapladığımız bir sopanın gölgesindeki değişimlere bakarak zamanı ölçmeye başlamışız. Bugün fizikçiler çalışmaları için mutlaka atom saatine ihtiyaç duyuyorlar. Güneş battıktan sonra ya da bulutlu havalarda da çalışmaya tutkun oldukları için değil elbette. Yapacakları deney ve ölçümlerde saniyeyi yüze bölen bir elektronik saatin sunduğu zaman dilimleri bile çok kalın geliyor onlara.
TEKNOLOJİK ÜRETİM
Teknolojinin nereden çıkıp nereye ulaştığını bir kitapta anlatmaya çalışmak yeterince cesur bir girişim. Bu kitabı bir paragrafta özetlemek ise kesinlikle mümkün değil. Kitabın metin yazarları olarak Paul Beaupere ve Anne-Sophie Cayrey’in girdikleri yükün altından başarıyla kalktıklarını söyleyebiliriz. Belirledikleri konu başlıkları altında belirli teknolojik ürünlerin geçirdiği evrimi hem ilgi çekici hem de bilgilendirici biçimde sunmuşlar. Resimlerden bol bol yararlanılması kitabın okunmasını ve anlaşılmasını kolaylaştırmış. Bu yüzden illüstratör olarak El don Guillermo’yu da anmakta yarar var. Onun çizimleri sayesinde fonograftan dijital okuyucuya doğru izlenen gelişim gözle görülür hâle gelmiş. Katranlı fotoğraf çekimlerinin yapıldığı günlerden tek bir tuşa basarak istediğimiz ânı ölümsüzleştirebilme rahatlığına kavuşmamız arasında geçilen aşamaları, resimlere bakmaksızın anlamak güç olurdu gerçekten. Her sayfada bolca bulunan karikatürler hem bilgilerin daha kalıcı olmasını hem de okurken yüzünüze bir gülümseme yayılmasını sağlıyor. Anlaşılacağı üzere, içerdiği mizah bakımından her iki kitap da gülümseten türden. Öte yandan, okurken içinizde uyanan neşenin kitapları bitirdiğinizde buruklaşması da olası. Bilimsel ve teknolojik üretim sürecine yeterince etkin katılım sağlamayan bir ülkede yaşıyor olma rahatsızlığı kolayca uyanabilir zihninizde. Güney Kore’nin ya da ABD’nin raflara dizdiği telefonların bin bir marifetini çevik parmak hareketleri ile kullanabiliyoruz. Oysa daha makbul beceri, o cihazları bin ikinci marifetle üretebilmektir. Özellikle ikinci kitap, bu konuda durumumuzun hiç de parlak olmadığını bir kez daha hatırlatıyor bize. Neyse ki böylesi bir farkındalık hiç de kötü değil.
