İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Öğrenme iştahını kabartan kitaplar

Öncelikli hedef kitlesi gençler olan, bilim ve sanatla ilgili üç kitap: İşte Bunlar Hep Astronomi, İşte Bunlar Hep Sanat ve İşte Bunlar Hep Bilim… Adlarının matrak çağrışımına uygun biçimde kitapların esprili bir anlatımı var.

Toprak IŞIK

Üç kitap içinde bilimle ilgili olan, aralarında en kıpır kıpırı… Astronomiye ayrılmış kitap ötekilerden daha ağır bir duruşa sahip sanki. Sanata dair sayfalarda verilen bilgiler ise entelektüel düzeyi yüksek bir sohbetin içine düştüğünde okurun hayatını kurtarabilecek nitelikte. İşte Bunlar Hep Bilim’de elli şaşırtıcı deney anlatılmış. Laboratuvar, cam tüpler ve karmaşık denklemler gelmesin aklınıza. Kitabın deyişiyle bunlar fiyakalı “numaralar” aslında. Hemen hemen hepsini oturma odanızda, mutfağınızda ve bahçenizde yapabilirsiniz. Yine de bazıları için annenizden izin alsanız çok iyi olur. Örneğin; deneylerden birinde, üzerinde tabak çanak olan masa örtüsünü hızla çekiyorsunuz ve bunu hiçbir şeyi kırmadan, hatta kırmadığınız o şeylerin yerlerini bile değiştirmeden yapıyorsunuz. Tamam, Newton’un Eylemsizlik Yasası bunun böyle olacağını söylüyor ama ya pratikte teoriyi geçersiz kılan bir aksilik meydana gelirse?.. Yerdeki kırıkları annenize açıklarken Sir Newton’un size arka çıkacağını hiç zannetmiyorum. Kitapta hem deneylerin nasıl yapılacağı ayrıntılı biçimde anlatılmış hem de ortaya çıkacak şaşırtıcı sonuç söylenmiş. Dolayısıyla kitabın rehberliğinde bu numaraları sergilerken, gözlerinizde sizi izleyenlerinki kadar hayret dolu bir ifade olmayacak. Bu da gayet normal; çünkü İşte Bunlar Hep Bilim’in esas vaadi sizi şaşırtmak değil, kitaptan öğrendiklerinizle sizin seyircilerinizi şaşırtmanız… Arkadaşlarınızın gözleri önünde bir balonu şişleyebilirsiniz. Elbette ki bir balona örgü şişini saplamak zor değil. Bunu herkes yapabilir. Peki, o balonu patlatmadan şişlemeyi kim becerebilir? Üstelik balonun ya da şişin bir özelliği olmayacak. Gerekli tek koşul, bu işe kalkışanın İşte Bunlar Hep Bilim’i okumuş olması… Sıcak buz yapmak için de aynısı geçerli. Her gösterinin temelinde yatan bilimsel gerçekler de okura anlatılmış. “Benim bütün istediğim şaşırtıcı numaralarla arkadaşlarıma hava atmak,” diyen birinin bile kitabı okurken bilimsel bilgi edinmekten kaçınması mümkün değil. Peki, İşte Bunlar Hep Astro-nomi’yi okuduğunuzda arkadaşlarınıza havalı gösteriler yapabilir misiniz? Mesele havalı olmaksa, bunun tek yolu gösteri yapmak değil ki. Onları da yanınıza alıp ışık hızında uzaya açılamazsınız ama öyle bir gezideymişçesine uzay rehberliği yapabilirsiniz onlara. Bir yıldızın nasıl doğduğunu anlatırsınız örneğin. Sonra nasıl öldüğünü… İçinden ışığın bile kaçamadığı, zamanı donduran kara deliklerden bahsedersiniz. Galaksimizin merkezinde bir kara delik bulunduğunu söyleyerek endişelendirebilirsiniz onları. Sonra bize en yakın kara delikle aramızda 1600 ışık yılı olduğu bilgisini vererek ortamı sakinleştirirsiniz. Uzayda yalnız mıyız? Evrende ileri uygarlıkların gelişmesine elverişli kaç gezegen vardır sizce? Tahmininizden çok ama çok daha fazla olduğundan kuşku duymayın.Astronomi deyince aklımızın zor alacağı sayılar giriyor işin içine. İnanılmaz büyüklükler, aşılmaz uzaklıklar, sayılmaz çokluklar… Böylesi bir genişliğe dair bilgilerin de sınırsız olması şaşırtıcı değil. Platon şöyle demiş: “Astronomi, ruhu yukarı bakmaya mecbur eder ve bizi bu dünyadan alıp bir başkasına götürür.” İşte Bunlar Hep Astronomi, bu dünyadan bir başka dünyaya açılmak isteyenler için yazılmış bir kitap. Sunduğu bilgi çeşitliliği ile astronomiye azıcık ilgisi olanların iştahını çokça açacak türden. Boynunuza bir şal dolayın. Sonra da sanat galerilerini gezerek gördüklerinizle ilgili yorumlarda bulunun. Ardından İşte Bunlar Hep Sanat’ı okuyun. Ve kendinizi ne kadar komik duruma düşürdüğünüzü görerek kahrolun. Evet, haklısınız, sıralama yanlış oldu. Önce bu kitabı okuyun ve sonra da kendinizi komik duruma düşürmekten kurtulun. Örneğin size son derece basit gelen bir resmin karşısına geçip, “Bunda ne var ki? Aynısını ben de yaparım,” demeyin. Sanat eserleri üzerine yapılan tartışmalardan haberdar olun. Büyük eserlerin basit hikâyelerini öğrenin. Kabına sığmayan, altı yıl içinde on bir kez tutuklanan Barok’un kötü çocuğu Caravaggio ile tanışın. “Barok” teriminin “şekli bozuk inci” anlamına gelen Portekizce “barroco” sözcüğünden türediğini öğrenin. Sanatçıların neyi neden yaptıkları konusunda fikriniz olsun. Olmadık bir kompozisyon içinde gördüğünüz çıplak kadının orada bulunma nedeninden haberdar olun. Fotoğraf makinesinin, sanatını tuval, boya ve fırça ile konuşturanlar üzerinde nasıl bir etki yaptığını öğrenmek, eminim hoşunuza gidecektir. İşte Bunlar Hep Sanat, sayfalar boyunca okuruna kaliteli ve eğlenceli bilgileri bir arada sunuyor. Sanatı anlamak isteyen birisi için kesinlikle yararlı bir kitap. Raf kardeşi olan diğer iki kitabın okuruna bazı ortamlarda havalı olmak gibi bir getirisi olduğundan bahsetmiştik. İşte Bunlar Hep Sanat, bu açıdan kesinlikle bir adım geride değil. Hatta birkaç adım ileride olduğunu söylemek bile mümkün. Sonuçta sanat akımlarını sırasıyla bilen ve bu akımların hem kaynağından hem de sonuçlarından haberdar olan birinin havalı olmaması mümkün mü? Havalı olma kısmı işin esprisi tabii. İnsanlar bilgileri ile çevreleri üzerinde istemeseler bile çarpıcı bir etki yaratıyorlar. “İşte Bunlar Hep…” serisi, okurun öğrenme iştahını arttırmak için biraz bu etkiden yararlanıyor. Gerçekten de bu üç kitabı okuyan, bildikleri ile etrafındakileri eskisinden daha çok etkileyebilir. Ancak bu kitapların onu etkilediği kadar değil elbette… Sanat ve bilimle sıcak ilişkiler kuran bir nesil bütün ülkenin özlemi… Böyle kitaplar bu hedefe giden yolun taşları gibi… Onları yazanlara, çevirenlere ve yayınlayanlara hepimiz teşekkür borçluyuz. Şunu da belirtmekte fayda var ki özellikle serinin sanat ve astronomi ile ilgili kitapları yetişkinlerin de okuyabileceği türden. İçlerindeki bilgiler son derece nitelikli ve doyurucu.

İşte Bunlar Hep Bilim Daniel Tatarsky Çeviren: Çağlar Sunay Domingo Yayınevi, 112 sayfa
İşte Bunlar Hep Bilim Daniel Tatarsky Çeviren: Çağlar Sunay Domingo Yayınevi, 112 sayfa
İşte Bunlar Hep Astronomi Malcolm Croft Çeviren: Şiirsel Taş Domingo Yayınevi, 112 sayfa
İşte Bunlar Hep Astronomi Malcolm Croft Çeviren: Şiirsel Taş Domingo Yayınevi, 112 sayfa
İşte Bunlar Hep Sanat Simon Armstrong Çeviren: Emre Gözgü Domingo Yayınevi, 112 sayfa
İşte Bunlar Hep Sanat Simon Armstrong Çeviren: Emre Gözgü Domingo Yayınevi, 112 sayfa
Show More