İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Memnuniyet oyunu

Poli Anna teyzesinin yanına gider gitmez memnuniyet oyununu karşılaştığı herkese öğretir. Kendinden, çevresinden, halinden memnun olmayan nice insanın yüzü, oyunu oynayınca gülmeye başlar.

Doğan GÜNDÜZ

Ne zaman karşılaşsak yüzünden eksiltmediği gülümsemesiyle hal hatır sorar, “Nasılsınız Doğan Bey?” Ya dolaşmaya çıkmıştır ya da alışverişe. Hep böyle söyler ama aslında sokaklara, insanlara, hayata karışmaya çıkmıştır Nejat Hanım. Gezdiği yerlerde, uğradığı dükkânlarda sürekli komşularını, arkadaşlarını düşünür. Rastladığı güzel bir çantayı, bir elbiseyi, bir kolyeyi veya başka bir şeyi alır “Bunu görünce aklıma sen geldin” der, tüm içtenliğiyle hediye eder. Başkalarını memnun edebilmek için çırpınır durur.
Cumhuriyet ile yaşıt komşumuz Nejat Hanım bizi de ihmal etmez. Neredeyse her hafta kapımızın zilini çalar, aldığı bir oyuncağı kızıma vererek sürpriz yapar. Teşekkürümüze tüm nezaketiyle “Ne önemi var canım”
diyerek gülümser.
Bir gün merakımdan Nejat Hanım’a çocukken okuduğu ve unutamadığı bir çocuk kitabı olup olmadığını soruyorum. Tereddütsüz “Poli Anna” diyor. Hiç şaşırmıyorum. Poli Anna kitabını hatırlamak Nejat Hanım’ın çocukluğunun kapısını aralıyor, sohbetimiz keyifle uzuyor. Babasını, annesini, kardeşini, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki çocukluğunu anlatıyor.
Hep Nejat Hanım bize sürpriz yapacak değil ya bu kez de ben ona bir sürpriz yapmak istiyorum. Poli Anna kitabının peşine düşüyorum. Roman, Eleneor H. Porter tarafından yazılmış ve ilk kez 1913 yılında İngilizce olarak basılmış. Türkçede ise Arap harfleriyle 1927 yılında Türkiye Himaye-i Etfal Cemiyeti Çocuk Külliyatı içinde, Vedide Baha’ın çevirisiyle yayınlanmış. Ardından 1931 yılında ama bu kez Latin harfleriyle basılmış. Sahaf sahaf dolaşıp muhtemelen Nejat Hanım’ın da okuduğu, bana Arap
harfleri kaldırıldıktan sonra okula gittiğini söylemişti, 1931 yılı kopyasını bulup alıyorum.
Poli Anna kitabının girişine pembe bir kâğıt eklenmiş. Üzerinde özetle “Bu eserin Maarif Vekaletince takdir edildiği, genç kızlar ve erkekler için çok faideli bir roman olduğu, bu çok cazip ve meraklı kitabın yeni harflerle de basılarak bilhassa mektep kütüphaneleri ile çocuklu ailelerin istifadesine arzedildiği” notu yer almakta.
Romanın ana kahramanı Poli Anna, iki yaşında iken annesi öldüğünden bir kilisede vaiz olan misyoner babasının gözetiminde, Kadınlar Yardım Birliği tarafından büyütülür. Bir gün Kadınlar Birliği’ne gelen yardımların içerisinden kendisine oyuncak bir bebek çıkmasını çok ama çok ister. Ancak bebek yerine koltuk değnekleri ile karşılaşınca çok üzülür. Bunun üzerine babası “koltuk değneklerine ihtiyaçları olmadığı için memnun olabileceklerini” söyleyerek “her şeyde memnun olunacak bir şey bulma” oyununu başlatır. Kısa sürede Poli Anna usta bir “memnuniyet oyunu” oyuncusu olur. On bir yaşına geldiğinde babası da ölünce Kadınlar Birliği çok uzaktaki zengin ama mutsuz Poli teyzesine bir mektup göndererek öksüz kalan Poli Anna’yı büyütüp büyütemeyeceğini sorar. Poli teyze
vazifesi gereği hayır diyemez.
Poli Anna teyzesinin yanına gider gitmez memnuniyet oyununu karşılaştığı herkese öğretir. Kendinden, çevresinden, halinden memnun olmayan nice insanın yüzü, oyunu oynayınca gülmeye başlar. Her şeyi vazife olarak yapan, babasından söz etmesini yasakladığı için oyununu anlatamadığı Poli teyzesinde bile gün geçtikçe Poli Anna’nın sevinci ve coşkusuyla olumlu değişikler olur. Talihsiz bir araba kazası sonucu felç olan Poli Anna, artık yürüyememesi bir yana memnuniyet oyununu bile oynayamaz. İşte hayatının bu en zor döneminde daha önce oyununu öğrettiği insanları yanı başında bulur.
Roman Poli Anna’nın yeniden yürümesi, Poli teyzenin küstüğü doktor sevgilisiyle evlenmesi, arkadaşı öksüz Cimi Bin’in zengin ama yapayalnız Can Pendelton tarafından evlat edinilmesiyle mutlu sonlanır. Poli Anna her şey için o kadar memnun olur ki hatta “Kısa bir müddet için ayaklarımı kaybettiğime de memnunum” diye yazar tedavi gördüğü hastaneden dostlarına.
Kapının zilini çalan bu kez ben oluyorum. Nezaketle “Hoş geldiniz” diyen Nejat Hanım, uzattığım Poli Anna kitabını eline alınca bir an gözleri dalıp gidiyor. Sonra kendine gelip “İlahi Doğan Bey, beni çocukluğuma götürdünüz” diyor. “ Ben değil Nejat Hanım” diyorum “Poli Anna sizi çocukluğunuza götürdü.” “Poli Anna” diye tekrarlıyor “çocukken okuyup en beğendiğim roman buydu.”

POLİ ANNA Muharriri: Eleneor Porter İngilizceden mütercimi: Vedide Baha Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi, İstanbul-1931, 212 sayfa.
POLİ ANNA
Muharriri: Eleneor Porter
İngilizceden mütercimi: Vedide Baha
Matbaacılık ve Neşriyat
Türk Anonim Şirketi,
İstanbul-1931, 212 sayfa.
Show More