Önce gören devamını okur…

Edebiyattan keyif almanın ön koşulu okuma becerisidir. Bu yüzden doğrudan okuma becerisini geliştirmeyi hedef alan eğlenceli etkinliklere özellikle ihtiyaç vardır.

Yazan: Suzan Geridönmez

Yaş Grubu: 8+
Süre: 1 ders saati
Malzeme: İlk okuma seviyesine uygun, bir ya da iki sayfayı kaplayan büyük boy görsellerinin ağırlıkta yer aldığı resimli çocuk kitabı. Uzun plastik içecek pipetleri.
Hazırlık: Etkinliğe katılacak olan çocuk sayısı önceden saptanır. Seçilen çocuk kitabından 3-5 öğrenciye en az 1 adet düşecek sayıda temin edilir. Etkinliği yöneten kişinin de bir kitaba ihtiyaç duyacağı hesaba katılır. 3-5 kişilik grupların halka şeklinde oturmasına olanak veren mekân (örneğin okul kütüphanesi) önceden düzenlenir.
Amaç: Okumayı yeni öğrenen çocuklar için sesli okuma alıştırmasını eğlenceli bir oyuna dönüştürmek. Okuma ve okunanı algılama becerisini geliştirmek. Metin-illüstrasyon ilişkisine dikkat çekmek, görsellerin de “okunabildiğine” ilişkin farkındalık oluşturmak.
Uygulama: Topluca etkinlik mekânına gidilir. Etkinliği düzenleyen kişi okunacak kitabı kısaca tanıttıktan sonra etkinliğin mantığını ve kurallarını açıklar. Ardından çocukları 3-5 kişilik gruplara böler. Gruplardan birbirlerini duyabilecek yakınlıkta, halka halinde yere (ya da küçük masalar etrafına) oturmaları istenir. Her gruba 1 adet kitap, grupta yer alan her çocuğa bir pipet verilir. Kitap gruptaki herkes tarafından rahatça görülebilecek şekilde, ilk sayfası açık halde yere ya da masaya konur.
Oyunu etkinlik öğretmeni açar. O da elinde aynı kitaptan tutmaktadır ve metni vurgulu ama tane tane sesli okumaya başlar. Çocuklar bir yandan hikâyeyi takip ederken bir yandan da okunan metinde geçen önlerinde açık duran kitaptaki illüstrasyonun öğeleriyle eşleştirmeye çalışır. (Nesne yerine canlılar, renkler, eylemler de seçilebilir. Neyin seçildiği öncesinde katılımcılara açıklanır.) Okunan metinde geçen bir nesneyi görselde keşfeden çocuklar olabildiğine hızlı bir şekilde pipetleriyle ilgili yeri göstermek için yarışır. Örneğin etkinlik öğretmeninin, “Korsan önündeki haritayı dikkatle inceliyordu,” cümlesini okuduğunu var sayalım. Önlerindeki kitapta, illüstrasyonda yer alan haritayı pipetiyle gösteren ilk çocuk hemen pipet tutmayan diğer elini havaya kaldırır. Artık hikâyenin devamını okuma sırası ondadır. Ta ki başka bir çocuk okunan metinde geçen başka bir nesneye görselde işaret edinceye dek. Etkinliği yöneten kişi, açık halde duran kitap sayfalarının metnin akışına göre çevrilmesini, sesli okunan kitabın ise çocuktan çocuğa, gruptan gruba geçmesini, okuyucuların metni tekrar doğru yerden okumaya başlamasını takip ve organize eder.
Hikâyenin sonuna gelindiğinde etkinlik de biter. Ancak çocuklara ortaklaşa okunan metin üzerinde sohbet etmek için 5-10 dakika süre tanınmalıdır.
Alternatif Uygulama: Yeterince büyük bir mekânda birbirini rahatsız etmeyecek şekilde yerleşen gruplara farklı kitaplar verilir. Her grup için aynı kitaptan 2 adet hesaplanır. Birincisi halka olan çocukların ortasına açık halde konur. İkincisi grupta yer alan bir çocuğa verilir. Elinde kitap tutan çocuk metni sadece kendi grubuna okumaya başlayarak oyunu açar. Gruplar birbirinden bağımsız kendi içinde yarışır.