İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

‘Sebze de olsa, iyiler kazanır’

‘Sebze de olsa, iyiler kazanır’

Burcu AKTAŞ

Soğan Oğlan’a, gücünü adalet duygusundan alan kostümsüz süper kahraman yakıştırmasını yapabiliriz. Soğan Oğlan, tadında bir alaycılıkla kötülere cezasını zekâsı ile verir. Kimi zaman kötülerin yüzlerine ayna tutar, kimi zaman kendi kazdıkları kuyuya düşmelerini sağlar.

Bir memleket biliyorum, çeşit çeşit sebzeden ve meyveden yurttaşları, limondan prensi olan. Ama burası öyle bir ülke ki katiller ve hırsızlar sarayda, dürüst insanlar hapishanede yaşıyor. Bu memleketle ilgili bir tavsiye verelim: “Dikkat edin ayağına bastığınız kişiye, sonra hiç anlamadan sıkışırsınız köşeye.” Buna dikkat etmemiş bir yurttaşın başına neler neler geldi bir bilseniz. En baştan anlatalım. Bahsi geçen memlekette Soğan Ailesi bir meyve kasasının içinde yaşar. Ne var ki bu aile o kadar da şanslı bir aile sayılmaz. Soğanların varlığının bir kanıtı olan kokusu bu ülkede özellikle yöneticiler ve zenginler tarafından sevilmez. Öyle ki zenginler, Soğan Ailesi’nin yaşadığı kasanın yanından geçerken burunlarını tıkayıp “Aman Tanrım, soğan kokusu!” deyip oradan koşarak uzaklaşır.

Bir gün ülkenin yöneticisi Limon Prens’in Soğan Ailesi’nin yaşadığı yerden geçeceği duyurulur. Saray adamları, diğer bir deyişle kraldan çok kralcılar, soğan kokusunu ortadan kaldırmanın yollarını arar. Soğan Ailesi duvara dizilip menekşe kokuları ve Isparta’nın en keskin gül suları ile baştan ayağı ıslatılır. Neye uğradığını anlamayan ailenin tüm bunlara itiraz etmesine bile izin verilmez. Beklenen an gelip çattığında da talihsizlikler soğanların peşini bırakmaz. Limon Prens geçerken bir itiş kakış başlar ve Soğan Baba istemeden prensin ayağına basar. Prens’e yaranmaya çalışan kalabalık sayesinde Soğan Baba hain olarak yaftalanır ve tutuklanır. Ömür boyu hapse mahkûm edilen Soğan Baba’yı ziyarete giden en küçük çocuğu Soğan Oğlan, babasının tavsiyesi üzerine dünyayı tanımak için yalnız başına hayata atılır. Dahası hapishanedeki tüm dürüstleri kurtarmak için yemin eder.

BÜTÜN İYİLER TOPLANDIK!
Zamanla yeni dostlar edinir ve onların dertlerine çare bulmaya çalışır. Soğan Oğlan’ın tanıştığı karakterlerin çoğu nevi şahsına münhasır meyve ve sebzeler: Her yerden pırt diye çıkan Avukat Bezelye, zalimliği dizleri titreten Domates Şövalye, eline geçen her şeyi yiyen Baron Mandalina, fikir fabrikası Üzüm Usta… Çok geçmeden Soğan Oğlan, ülkenin başında bulunan zalimlere dersini vermek için bütün iyileri bir araya toplar. Derken Soğan Oğlan dürüstlüğe olan inancı sayesinde süper kahramanların en naifi olur.

Soğan Oğlan’a, gücünü adalet duygusundan alan kostümsüz süper kahraman yakıştırmasını yapabiliriz. Soğan Oğlan, kimseyi aşağılamadan ama tadında bir alaycılıkla kötülere ve kötü niyetlilere cezasını zekâsı ile verir. Kimi zaman kötülerin yüzlerine ayna tutar, kimi zaman kendi kazdıkları kuyuya düşmelerini sağlar. Soğan Oğlan’ın en büyük meziyeti kendisiyle dalga geçebilmesidir. Her iyiliği tek başına yapmaya kalkışmaz, dostlarından yardım alır ve zaferler hep birlikte kazanılır. Kraldan çok kralcılar ve adalet üzerine olan bu hikâyenin yaratıcısı Gianni Rodari’nin hayatına şöyle bir göz attığımızda böyle güzel bir hikâyeyi yazmasının tesadüf olmadığını görebiliriz. 1920 yılında Kuzey İtalya’da, Omegna’da bir fırıncının oğlu olarak dünyaya gelen Rodari, on yaşındayken babasını kaybeder. On yedi yaşındayken aldığı diplomayla köy okullarında öğretmenlik yapmaya başlar. Kim bilir belki de Soğan Oğlan’ın babasının hapishaneye kapatılması, Rodari’nin babasıyla ayrılığına bir göndermedir. 60’lı yılların ikinci yarısını çocuklarla ilgili projeler yaparak geçiren yazar, 1970’te Hans Christian Andersen Ödülü’ne layık görülür. Rodari’nin Soğan Oğlan’ına dikkatle baktığımızda 50’li-60’lı yılların İtalyası ve dünyanın genel durumu hakkında ilginç detaylar yakalamak mümkün. Son sözü, Soğan Oğlan’ın arka kapağında da yazan umut dolu bir cümleyle söyleyelim: “Sebze de olsa, meyve de olsa, iyiler her zaman kazanır…”

Soğan Oğlan – Gianni Rodari
Resimleyen: Claude Leon
Çeviren: Aslı Özer
Can Çocuk Yayınları / 264 sayfa
Show More