Bir efsanenin çocuklar için yeniden doğuşu…

Bir efsanenin çocuklar için yeniden doğuşu…

Çağlayan ÇEVİK

Sir Thomas Malory’nin kaleminde çıkan İngilizlerin ünlü destanı Kral Arthur, Merlin ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri, Bilgin Adalı’nın çevirisiyle karşınızda. Yüzlerce sayfalık bu efsanevi destanı çocuklar için kısaltan Adalı, on yedi macera dolu öyküyü kronolojik bir anlatımla sunuyor.

İngilizlerin efsanevi kralı Kral Arthur’u bilmeyen yoktur. Onun büyülü kılıcı Excalibur’u, kahraman şövalyesi Lancelot’u ve akıl hocası büyücü Merlin’i de hepimiz tanıyoruz. Öyle ki televizyonda yayınlanan ve Merlin’in gençliğini anlatan diziyi beğenmeyenler, bu saydığımız isimleri daha önceden bilenlerden oluşuyor.

“Yüzlerce, yüzlerce yıl önce, tarihin en karanlık çağında tüm İngiltere’yi Uther Pendragon adlı bir kral yönetmekteydi. Güçlü bir kraldı. Ama büyük bir sorunu vardı. Çocuğu olmuyordu. Emrindeki bir adamı, çağının en büyük büyücüsü Merlin’e gönderdi, derdine çare bulması için. ‘Dileğimi yerine getirmeye söz verirseniz, çocuk sahibi olmanızı sağlarım,’ dedi Merlin. ‘Çocuk doğduktan sonra Sir Hector’un karısına götürülecek ve onlar tarafından yetiştirilecek. Bu hem sizin hem de onun geleceğinin aydınlık olması için gerekli…”

İşte böyle başlıyor, büyük Kral Arthur’un hikâyesi… Kral Arthur’un, onun Yuvarlak Masa Şövalyeleri’nin ve Merlin’in öyküleri, Ortaçağ boyunca defalarca anlatılmış ve çoğu da yazarı bilinmeyen kitaplar halinde İngiltere ve Fransa’da elden ele dolaşmıştır. Bu kahramanlar kimi zaman İngiliz mitolojisini oluştururken, kimi zaman da başka ülkelerin şövalye hikâyeleriyle karışmıştır. Özellikle Fransız, hatta Alman şövalye hikâyelerinde bile bu kahramanlar karşımıza çıkarlar.

Merlin kimilerince bir Kelt lideri iken, kimilerince gerçek bir büyücü ve akil adamdır. Lancelot gelmiş geçmiş en büyük şövalye ve kendi başına buyruk yaşamanın en büyük timsalidir. Arthur ise bazen doğduğu günden beri tahtın varisi olarak arz-ı endam ederken, bazen bunu ispatlamak zorunda kalmıştır. Kısacası, genel olarak anlatılan her hikâye birbirinden farklılık gösterir. Sir Thomas Malory isimli bir İngiliz şövalye de bütün bunlardan yola çıkarak, Kral Arthur’un Ölümü isimli eserini yazmış ölmeden kısa süre önce.

ŞÖVALYELERİN BÜYÜLÜ ÇAĞI
Ancak, yüzlerce sayfalık kitabın ne yazık ki gerek dilinin ağırlığı, gerekse kronolojik olmayan anlatımı, onu okunması güç bir kitap haline getirir. Bir bölümde Arthur’un öldüğünü okursunuz, hemen ardından da dillere destan düğününde bulursunuz kendinizi. Daha önce Türkçede yayınlanan ve Mina Urgan tarafından yapılmış olan çeviri de, öyle herkes tarafından kolaylıkla okunabilecek bir metin değildir.

Bilgin Adalı’nın çevirdiği Kral Arthur, Merlin ve Yuvarlak Masa Şövalyeleri isimli kitap bu efsanevi kralın ve arkadaşlarının kimi zaman olağanüstü, kimi zaman dillere destan maceralarını bizlere daha derli toplu bir şekilde aktarıyor. Zira Adalı sadece çevirmemiş, kitabı aynı zamanda uyarlamış da. Onlarca hikâyeden, önemli olduğuna inandığı on yedi öyküyü kronolojik bir düzene göre sıralayarak okurlara sunuyor.

Kitapta, Arthur’un kral olmasından büyülü kılıcı Excalibur’u bulmasına, bütün lordları bir araya toplamasından Yuvarlak Masa Şövalyeleri’ni oluşturmasına, büyük İngiltere’yi kurmasından evlenmesine, savaşlarından Merlin’in ölmesine, Lancelot’un maceralarından Arthur’un ölümüne kadar toplam on yedi öykü bir arada yer alıyor.

Bilgin Adalı’nın çevirip uyarladığı kitapta, başta İngiltere olmak üzere, Kıta Avrupası’nın birçok yerel anlatısının da farklı versiyonlarını bulacaksınız. Çünkü
erdemli şövalyelerin yaşadığı maceralar daha önce ya masallarda ya da daha farklı anlatılarda karşımıza çıkan serüvenlerin kaynağını oluşturuyor.

Kral Arthur’un ve arkadaşlarının başlarından geçen olaylar okuyuculara ders verdiği gibi, La Manchalı asilzadeyi -Don Kişot- etkileyen hikâyeler kadar sürükleyici özellikte. Kitapta, Ortaçağ dönemine ve şövalye hikâyelerine dair her şey var. Aşk, savaş, doğaüstü canlılar, büyücüler, büyülü kılıçlar, okuru durup düşünmek zorunda bırakan ders verici cümleler.

Kral Arthur ve şövalyelerinin yaşadıklarını okuduğunuzda, bu büyük