Mezar soyguncularının ve tarihin izinde…

“Mezar soyguncularının ve tarihin izinde…”

Şebnem AKALIN

İnsanlığın kültür mirasını koruyabilmek için en başta, bu konuya duyarlı nesillere ihtiyaç olduğu şüphe götürmez bir gerçek. Bilgin Adalı bu misyonu da taşıyan kitaplarına bir yenisini daha ekledi: Mezar Soyguncuları. Heyecan, macera ve tarih bilinci iç içe!

Hepiniz en azından bir belgeselde, kazıların sürdüğü bir ören yerinde arkeologların küçük bir çömlek parçası, kömürleşmiş bir buğday tanesi, belki de evcilleştirilmiş bir hayvana ait kemik parçalarını özenle toprak altından çıkardıklarını görmüşsünüzdür. Bazılarına kırık çanak çömlek parçalarını incelemek gereksiz görünebilir. Ama bu küçük buluntuların insanlığın gelişimindeki önemli kilometre taşlarına işaret ettiği unutulmamalıdır.

Geçmişe ait kültür hazineleri olarak, her yıl milyonlarca turistin ziyaret ettiği, gelir kapısı gibi görülen antik kentler düşünülmemeli bir tek. Görsel ve yazılı medyada manşetlere taşınan arkeolojik keşifler, yalnızca değerli buluntular içeren gömülerden ibaret olmamalı. Ama bu temennilerin gerçekleşmesi için sanırım beklentilerimizi gelecek nesillere saklamak zorundayız.

İşte bu aşamada, tek başına eğitim sistemi yeterli olmayıp, çocuklara yönelik
olarak kaleme alınan hikâye kitaplarına da büyük görev düşüyor. İyi Kitap sayesinde iki yıldır bu tür yayınları yakından izleme olanağına sahip olunca, gelecek için umudum arttı diyebilirim. Çocuk kitabı yazarlarının da arkeolojiye ilgi duyduklarını gördüm. Allianoi’deki kalıntıların su altında kalacak olmasından, Yenikapı kazılarından gün ışığına çıkarılan tekne
kalıntılarına kadar güncel her konu hakkında çocuklar bu sayede bilgi sahibi
oldular. Konu genellikle dedektiflik oyunu veya meraklı afacanların maceraları olarak ele alınıyor. Kitapların tek kalmayıp, aynı çocukların benzer maceralarını içeren serilere dönüşüyor olması, bazılarının neredeyse en çok satanlar listesinde yer bulup birden çok baskı yapması, bu konulara
duyulan ilginin göstergesi.

Bilgin Adalı’nın son kitabı Mezar Soyguncuları adını taşıyor. Bu kitabın kahramanları ile daha önce Kariye Hazinesi kitabında tanışmıştık. Can, İrem, Selin ve Berke hazine aramak için yola çıkıp, büyük bir kaçakçılık şebekesini yakalatmıştı. Bu kez, ders yılı sona erince, ödül olarak arkeologların kazı çalışmalarını sürdürdükleri bir höyüğe gönderiliyorlar. Kitap günümüzden 4500 yıl öncesinin dünyasından söz ederek başlıyor ve Anadolu’da hüküm süren bir kralın öyküsünü anlatıyor.

TOPRAK ALTINDAKİ MEZAR
Kral Teşup ölünce, başkentinin yakınında bir mezar odası inşa edilip, duvarları yaşamından görüntüler içeren kabartmalarla süsleniyor. Düzenlenen cenaze töreninin ardından mermer lahdi, hayatta iken severek
kullandığı kimi eşyaları ve silahları bu mezar odasına konuluyor. Girişi duvar örülerek kapatılan bu mezar odasının üzeri toprakla örtülerek, mezar adeta saklanıyor. Zaman geçip bu topraklarda yeni krallıklar kuruluyor, yeni uygarlıklar doğuyor, toprak altında saklanan mezar odasının (ki üzeri toprak
yığılarak oluşturulan bu tip mezarlara “tümülüs” deniyor) varlığı unutulup gidiyor. (Kitabın hemen başında yazarın höyüklerin nasıl oluştuğunu ve tümülüslerin nasıl inşa edildiğini çok iyi anlatmış olmasına rağmen, kitap boyunca her ikisinden de höyük olarak söz etmesinin düzeltilmesi gereken bir hata olduğunu ayrıca belirtmek isterim.)

İşte bizim afacanların konuk olarak gittikleri kazı ekibi, bu mezar odasının yakınındaki höyükte kazı yapmaktadır. Dolayısıyla kahramanlarımız, höyüklerin yüzyıllar boyunca üst üste inşa edilen kentlerin kalıntılarından
oluşan doğal olmayan tepeler olduğunu, arkeologların araştırma yöntemlerini, en küçük bir buluntunun bile ne kadar önemli olduğunu, karbonla tarihleme gibi tüm detayları arkeologlardan öğreniyorlar. Ama onların sabır isteyen titiz araştırmaları heyecan yaşamak isteyen çocuklara sıkıcı gelince, kazı ekibinin daha sonra inceleyeceği diğer tepeye gidiyorlar. Ve tesadüf eseri orada mezar soyguncularının kazdığı bir çukurdan içeri girince, onların görmedikleri mezar odasını ve içindeki değerli hazineleri keşfediyorlar. Bundan sonrası soyguncuları yakalatmak için yapılan planlarla devam ediyor.

Bilgin Adalı, her bölümün sonunda, okurlarından kendi öykülerini kurgulamalarını, hayal güçlerini kullanmalarını istemiş. Kitabın sonunda da kendi yazdıkları ile okurlarının düşündüklerinin ne kadar uyuştuğunu merak ediyor ve onlara bu yeni şekliyle kitabı yeniden yazmalarını öneriyor.