Dağ gelincikleri insanlığı yargılıyor…

Dağ gelincikleri insanlığı yargılıyor…

Ferhat ULUDERE

Bir kuşak onu ve unutulmaz Martı’sını çok iyi tanıyor. İnsanın isterse her şeyi başarabileceğini, farklı olmanın aykırılık değil asalet olduğunu, özgürlüğün önemli olduğunu bir martının ağzından anlatan Richard Bach, yeni kitabı Meraklılar’da insanları bu sefer dağ gelincikleri üzerinden öykü ediyor.

Çocukluğu doksanlı yılların başına denk gelen kuşaktık biz ve kahramanlarımız vardı. Bazılarını önceki kuşaklar devretmişti bize ve biz de onların değerini bilmek isterdik. İncitmemek, eskitmemek isterdik onları. Bazı kahramanlar ise bizim için yaratılmıştı, bizim dönemimizde… Onlarla yatıp kalkar, onlar gibi olmaya çalışırdık. Karate Kid’ten araba yıkamanın faydalarını, Cin Ali ve garip ailesinden okuma yazmayı, He-Man’den kılıç sandığımız sopaları gökyüzüne kaldırıp “Gölgelerin gücü adına!” diye bağırmayı öğrenmiştik. İlk bakışta bir kuşak için biraz tedirgin edici gibi değil mi? Ama, “Bu çocuklar bunlarla yaşıyor, istikballeri nice olacak,” diye düşünen kimse yoktu o zamanlarda. Matematiğin büyünce ne işe yarayacağını çözemediğimiz gibi, bu kahramanların da ileride hoş
bir anıdan başka bir şey ifade etmeyeceğini bilmiyorduk o yıllarda.

Tüm bu kahraman karmaşası içindeki kuşağım, He-Man’den, Cin Ali’den ve Karate Kid’ten nasıl bir şeyler öğrenmişse, hayatı da bir martıdan öğrenmeye çalışmış ve büyük de fayda görmüştü. Evet, yanlış duymadınız; küçük bir martı, dâhil olduğum kuşağın hayatını değiştirmişti. Martı Jonathan Livingston uçmayı, hatta daha da ötelere gitmeyi istiyordu. Bizler de küçüktük, onun gibi uçmak ve sürüden ayrılıp başka şeyler yapmak istiyorduk. Richard Bach ismi o yıllarda yazıldı zihnimize. Bize hayatı göstermeye çalışan ilk adamdı. Annelerimiz komşunun pısırık çocuğu gibi olmamamızı isterken, o ne istersek onu yapmamız gerektiğini söylüyordu. Hatta bunu öyle güzel anlatıyordu ki hepimiz onun peşinden gitmek istiyorduk.

Bir martı üstünden halledilmeyecek hiçbir şey olmadığını, insanın istediği zaman istediği şeyi başaracağını, farklı olmanın bir aykırılık değil asalet olduğunu, özgürlüğün sanıldığından daha da önemli bir şey olduğunu anlatan Richard Bach, April Yayınları tarafından yayımlanan yeni kitabı Meraklılar’da ise insan yaşamının girdiği çıkmazlar üzerinde dolaştırıyor kelimelerini ve yine hayatı anlamlı kılmaya çalışıyor. Barışın, adaletin ve özgürlüğün bolca altı çizilen kitapta
Bach, her zamanki uçma tutkusunu da yine satır aralarına gizliyor.

Richard Bach Meraklılar’da insanı insanla anlatmanın yerine dağ gelincikleriyle anlatıyor. Öyküdeki karakterler insanlarla bir arada yaşayan evrimleşmiş bir gelincik ırkı. Bu gelincikleri insandan ayıran özellikleri ise insana ait bazı duyguların onlarda olmayışı. Mesela onlar savaş, açgözlülük ve kötülük bilmiyorlar. İnsanın vazgeçemediği bu duygular ve yaşam biçimiyle uğraşmak yerine, vakitlerini kitapta yer alacak birçok macerayla geçirmeyi seçiyor ve böylece insanlara örnek bile olabiliyorlar.

Dağ gelincikleri üzerinden ilerleyen Meraklılar, her Richard Bach kitabı gibi, geniş bir felsefi altyapıya sahip. İyi insan olmanın önemine ve bolca iyi niyete dayalı bu felsefi zemin günümüz için kaygan gibi görünebilir, ama öngördüğü yaşamın daha güzel olacağı kesin.

Bach kitap boyunca okuru bazen sarsan, bazen de gülümseten sorular sormayı ihmal etmiyor. O sordukça cevaplar tek tek bulunuyor, hatta bunca karmaşık sorunun cevabının bu kadar yakında, yani insanın kendisinde olduğuna şaşarak bakıyor okur.

Beş kitabın bir araya gelmesiyle oluşan eserde, Oz Krallığı’nın sırrına varmak için yola çıkıyoruz ve efsanenin içine giriyoruz. Irk, ateş, tekerlek, alfabe ve nezaket kavramlarının ele alındığı bölümlerde, ağırlıklı olarak Richard Bach’ın gözünden insanlığın içler acısı durumunu dinliyoruz.

Her Richard Bach romanı gibi yaş ayrımı olmaksızın okunan kitap temelde Stormy, Monty, Budgeron, Shamrock ve Jasmine adlı kahramanların, kendileri için en doğru olanı bulma arayışları ve bu arayış sırasında biz insanlara da yardım etmeye çalışırken başlarından geçen ilginç maceralar üzerine kurulu. Mesela Shamrock, yaşadığı dünyayı anlamaya çalışan küçük bir kız çocuğu. Onun anlam arayışına biz de katılıyoruz. Geçmiş, gelecek ve şimdi üzerinden hareket ederek
sorunlar yeniden anlamlanıyor; çağ yeniden şekilleniyor ve bildiğimiz her şey yeniden düzenleniyor. Bach hiçbir zaman ders vermiyor, sadece anlatıyor ve hisse her zamanki gibi kıssanın içinde yer alıyor.

Kitapları arka arkaya dört yıldan fazla bir süre boyunca New York Times en çok satanlar listesinde yer alan bir yazarın imzasını taşıyan Meraklılar, insan olmanın ışığında insanı gülümseten mesajlar taşıyor.