Çocuktan al haberi!..

Çocuktan al haberi!..

Eraslan SAĞLAM

Caretta Çocuk Yayınları’ndan çıkan Gezegenimi Seviyorum ve Bilinçli Tüketiyorum adlı kitaplar, bireyden başlayıp toplumsala geliyor ve gezegenimizi kurtarmak için yapabileceğimiz çok şey olduğunu hem çocuklarımıza hem de bize hatırlatıyor.

İyi Kitap’ın yazarı olmak bana çok şey öğretti. Çocuklara, çocuk dünyasına, bu konuda düşülen hatalara ya da olumlu yaklaşımlara dair… Yaşadığımız çevre felaketleri nedeniyle çevre ve iklim meselesine duyarlılığım diğer konularla karşılaştırdığımda daha fazladır. Bunun nedeni “kendimden geçtim, çocukları torunları düşünüyorum,” meselesidir. Bu anlamda da İyi Kitap sayesinde yeni şeyler öğrendim. Bu haseple yazının başlığı “Çocuktan Al Haberi” oldu ve yine bu haseple bu haberleri Gezegenimi Seviyorum ve Bilinçli Tüketiyorum kitaplarından öğrendim.

İYİ TÜKET, BİLİNÇLİ TÜKET
Bilinçli Tüketiyorum adlı kitap tüketim biçimlerimizin ve bilincimizin derinliklerine iniyor. “İyi Tüketmek, Bilinçli Tüketmek!” bölümüyle başlıyor ve tüketim alışkanlıklarımızla devam edip, gezegenimize varıyor. Bu kısımda cesurca kaleme alınan “Reklamın Gücü” bölümü son derece dikkate değer! Kitap, sorunların tespitini yaptıktan sonra son bölümde bize önerilerde bulunuyor. Özellikle “Atıklarımı Yönetiyorum” bölümü, tüm veli ve öğrenciler tarafından dikkatlice okunması gereken bir bölüm. Bütün bu bilgilerin yanı sıra, kitapta yer alan eğlendirici ve öğretici testlerle birlikte evde kendi kendimize üretebileceğimiz şeylerin yapılış yöntemleri, keyifli bir okuma süreci sağlıyor.

Gezegenimi Seviyorum,“Doğa Yoksa Gelecek de Yok!” bölümüyle başlıyor; kitap, ekolojik ayak izimizi öğretmesi nedeniyle önemli bir kaynak! Çöplerin ayrışımı ve geri dönüşümü ile ilgili bölüm ise çöplüğe çevirdiğimiz dünyamızla ilgili akılcı önerilerde bulunuyor. Bu kitap da gene eğlenceli testlerle, dünyanın geleceğiyle ilgili küçük ama önemli pratik bilgilerle bütün çocukları dünya için harekete geçmeye teşvik ediyor.

BİREYSEL ÖNLEMLER YETER Mİ?
Gezegenimi Seviyorum’un arka kapağında bireysel önlemlerden söz ediliyor. Bu ise önce hemen “dikenlerimi çıkarmama” sebep oldu. Biliyordum ki  hükümetler bazında önlem alınmazsa iklim krizini çözmek için alınan bireysel önlemler devede kulak kalacak. Önemini inkâr etmiyorum; kitap da yoğun bir şekilde bunu anlatıyor. Ama devletler bazında yapılacaklar bu konuda temel teşkil ediyor. Neyse ki ilk sayfadan itibaren rahatladım. Çünkü iki kitap da Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 56. maddesiyle açılıyor: “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir.”

Editörü kutluyorum! Çevreyle ilgili çeviri bir eserin, yayımlandığı ülkenin anayasasındaki ilgili maddeyle açılması ve çocuğa bu bilincin –yasal yollardan hakkını arama bilincinin– aktarılması müthiş bence!

ÇEVRE İÇİN SOKAĞA ÇIKALIM
Her iki kitap da bireyden başlıyor ve toplumsala geliyor. Yazarların kalemi korkak değil! Çevre bilinci için bireysel olarak üstümüze düşeni yapalım ama aynı zamanda örgütlenip hesap soralım diyor. Yani iklim kriziyle ilgili çocukları harekete geçiriyor, aktivizmi öneriyor. Bu öneriyi yaparken ebeveynlerini, okul yöneticilerini ve arkadaşlarını da harekete geçirmelerini öneriyor. Yani, “Sokağa çıkalım,” diyor. Çocuk eserlerinde korktuğumuz ama çocuğa en çok yakışan şey değil midir “sokağa çıkmak”? İklim krizinin üstesinden çocuklarla, çocuklar gibi eğlenerek ve sözümüzü bu şekilde dile getirerek gelebiliriz.

Bu iki kitabı okuyan çocuklarımız işaret parmaklarını sıkça gözümüze tutacaklar. Burnumuzun dibinde olup da atladığımız, bize “atlattırılan” bilgiler var çünkü içlerinde. Uçağın küresel iklim krizine katkısını biliyoruz. Mevsiminde yenmeyen sebze ve meyvenin de krize katkısını biliyoruz. Peki, bu ikisini bağladık mı hiç birbirine? Yani Güney Amerika’da yetişen ve Londra’da, Paris’te, İstanbul’da satılan 1 kilo çileğin, uçakla taşınmasını da hesaba katarsak, sera etkisinden sorumlu karbon gazından yaklaşık 3 kilo ürettiğini?..

Gezegenimi Seviyorum ve Bilinçli Tüketiyorum haliyle birbirine “değen” kitaplar. Bilinçli Tüketiyorum biraz daha politik bir söyleme sahip. Bu politik söylemi, “politiktir” demeden, çocukların gözüne sokmadan aktarıyor. Tüketim kavramını dünyadaki genel adaletsizlik üzerinden irdeliyor.

Biliyorum, bir erişkin kitabından söz eder gibi anlatıyorum size bu kitapları, ama öyle! Kitaplar bize de yarar, çocuklarımıza da… Zaten benim önerim çocuğunuzla birlikte okumanız. Tartışa tartışa! Belki de bu sayede çocuklarımızla ilk büyük politik tartışmayı yapacağız. Yani en önemli politik tartışmayı: Gezegenimizin geleceğini!