Siz buradasınız, yabani otlarınız nerede?

Dünyaca ünlü bir terapist olan Susan Forward’ın Craig Buck ile birlikte yıllar süren deneyimlerine
dayanarak hazırladığı Zor Bir Ailede Büyümek, geçmişte aile içinde alınmış yaraları geç de olsa
iyileştirmenin, böylece daha dengeli bireyler, daha bilinçli anne babalar olabilmenin yolunu açıyor.

Elif BEREKETLİ

Yakın çevremdeki herkesi tek tek  düşünüyorum bu kitabı okurken. Ne var ki iş kendimi düşünmeye gelince önce duraksıyor, sonra da ayan beyan aksıyorum. Tıpkı kitabın yazarları Susan Forward ve Craig Buck’un söylediği gibi, bu hiç kolay bir yolculuk olmayacak.

Sözünü ettiğim kitabın adı Zor Bir Ailede Büyümek – Geçmişi Onarmanın ve Hayatını Geri Kazanmanın Yolları. Fakat kitabın ismi sizi yanıltmasın; “zor bir aile”den anladığınız, nadiren
rastladığımız dezavantajlı aileler ise yanılacaksınız demektir. Kitabın içine biraz girince bu “zor” ailelerin aslında nasıl da her yerde, hatta belki bir tanesinin de sizde olduğunu anlamanız
işten bile değil. Bu sarsıcı olabilir. Direnç yaratabilir. Sükûnetle devam etmenizi öneririm.

Öncelikle kitabın her yerinde (hatta orijinal adında da) geçen “toksik anne baba”ların kim olduğunu, tam olarak nasıl tanımlandığını öğrenmek lazım. Neyse ki kısa, neredeyse bir ders kitabı niteliğindeki giriş metninde bu iş zaten yapılmış. Tanrısal anne babalar, yetersizler, kontrolcüler, alkolikler, sözel tacizciler, fiziksel tacizciler ve cinsel tacizciler olarak gruplandırabiliriz bu
“zehirli” ebeveynleri. Tüm grupların karakteristik nitelikleri de detaylıca anlatılıyor ileriki bölümlerde.

Eğer yapabilirseniz, bu ilk bölümlerde anne babanızın zamanında size ne gibi zararlar vermiş olabileceğini düşünün. Ya da soğuk bir mesafeyle okuyun bu kitabı. İster ebeveyn olun, ister -başta kendinizinkiler olmak üzere- tanıdığınız ebeveynleri hatırlayın; beyninizdeki “ebeveynlik” hanesini derleyip toparlamak için iyi bir fırsat olabilir. Ama sakın korkmayın! Eğer araştırmaya karar verirseniz, bu ne anne babanızı kötü insanlar yapacak, ne de hayatınızın akışında büyük değişiklikler olacak. Kitap boyunca vurgulanan bir nokta var ki işin özüne işaret ediyor: Çocukluğunuzda başınızdan geçenlerden siz sorumlu değilsiniz ama geleceğiniz için attığınız/ atmadığınız her adım sizin sorumluluğunuzda.

GEÇMİŞE NEDEN BAKMALI?
Peki, geçmişe neden bakmalı? Enerjimizi gelecek güneşli günlere yöneltmek varken, geçmişin küf kokulu yollarını neden aşındırmalı?

Susan Forward bu kitabı neden yazdığını anlatırken sorunun yanıtını da veriyor aslında: “Son yıllarda kullanılan tedavi yöntemleri hayatın ilk yılları üzerinde yapılan analizden uzaklaşıp hastaların güncel yaşamlarındaki davranış, ilişki ve etkileşimlerini incelemeye ve değiştirmeye odaklandı. Fakat benim deneyimlerime göre sadece semptomları tedavi etmek yetmiyor, semptomların kaynağını da çözmek gerekiyor.”

Anne babalarımız her birimizin içine zihinsel ve duygusal tohumlar ekiyorlar; bu tohumlar biz büyüdükçe filizleniyor. Bazı ailelerde bu tohumlar sevgi, saygı ve bağımsızlık kaynağı oluyor. Ama maalesef pek çok ailede tohumların arasında korku, yaptırım ve suçluluk duyguları da bulunuyor. Forward’a göre, insanlar anne babalarıyla olan ilişkilerinin hayatlarına olumlu ve çoğunlukla da olumsuz etkilerini bir türlü göremiyorlar.

Ben Forward’ın benzetmesini çok sevdim: Yabani otlar. Bu olumsuz etkileri “yabani otlar” diye niteliyor Forward. Yabani otlar eğer az ise ve serpiştirilmişse, özenle temizlenmiş bahçemizin manzarasını bozmazlar. Katlanabiliriz. Ama aslında gizliden gizliye hep keyif kaçırırlar, öyle değil mi?

Hatalı anne baba davranışlarını derli topluca sınıflandıran, hatalı davranışların nasıl sonuçlar vereceğini ana hatlarıyla ifade etmeye çalışan ve bu davranışların etkisinden çıkmanın mümkün olduğunu savunup okuru buna yönlendiren, iyi niyetli bir kitap bu. İster anne babanızın davranışlarından zarar gördüğünüze emin olun, isterseniz bu yöndeki tahmininizi netleştirmek isteyin… Ya da çocuğuna karşı hatalı davranmak istemeyen bir anne baba olun; belki de hiçbirine hazır olmayan mesafeli bir okur… Bu kitap devrim niteliğinde sözler söylemeyecek ama konuyu derli toplu bir
şekilde resmedecektir. Unutmayın ki burada teşhir edilen konular, nadir görülen sapık ruhların eseri değil. Aslında tam tersine insan doğasının ve hayatımızın bir parçası olan anlatılar…