90’ların hatıra defteri

1990’lı yıllarda gençliğini yaşayan 111 yazarın katkısıyla hazırlanan 90’lar Kitabı, samimiyetiyle ve
hepimizin hayatının bir dönemini etkilemiş ayrıntılara dokunuşuyla herkesin kendinden bir şeyler
bulabileceği bir kitap…

Şadiye NARİN

90’lar dendiğinde aklıma ilk gelen, çok sevdiğim ablamın benim yüzümden Aşkın Nur Yengi’den nasıl nefret ettiği oluyor. Ablamın ders çalışması gereken bir koca yazı, Aşkın Nur Yengi’nin hatırlayamadığım bir kasetini bütün gün bangır bangır dinleyerek berbat etmiştim. O yaz boyunca bana kötü bir şey yapmadıysa bu bana olan büyük sevgisindendir. Sonrası da pop çağı ateşinin harlanması ve lise bitene kadar evdeki herkesin bu müzikten nefret etmesini sağladığım dönemdir.

1980’lerde çocukluğunu, 1990’larda gençliğini yaşamış biri olarak, sayfalarında kendimden de bir şeyler bulduğum 90’lar Kitabı, daha önce yayımlanan, 80’lerde Çocuk Olmak’ın devam kitabı olarak Yitik Ülke Yayınları’ndan çıktı. “Çocuk mu Genç mi?” alt başlığı taşıyan kitapta, 90’lı yılların başlarında kimisi çift haneli yaşlarına yeni ulaşmış, kimisi bu çift haneli yaşlarda yol almış, şimdinin yetişkinleri olan 111 yazarın anlatısı yer alıyor. Aralarında oyuncular, blog yazarları, gazeteciler, sunucular, edebiyatçılar ve yayın dünyasından bildiğimiz pek çok isim var.

Benim için 90’lar, yukarıda söz ettiğim pop müzik çılgınlığıyla başlamış, lise, yeni arkadaşlar ve ilk aşkla sürüp gitmişti. O yıllarda dünya da değişmeye, hem de büyük bir hızla değişmeye başlamıştı. Soğuk Savaş bitmiş, SSCB dağılmış, kapitalizm zaferini ilan etmişti. Dünya artık koskocaman bir pazardı ve biz de bu pazarın bir parçasıydık. Böylece 1990’larda daha önce adını –en azından bizim– hiç duymadığımız markalar ve ne olduğunu bile daha sonraları öğrendiğimiz bir dolu eşya hayatımıza girdi.

90’lara geldiğimizde televizyonlarımız da artık tek kanallı değildi, gitgide kalabalıklaşıyordu ekranımız. Yeni kanallarımız, yepyeni dizilerimiz, televizyon programlarımız, televizyon ünlümüz vardı artık ve hepimiz televizyon ekranlarına kilitlenmiş durumdaydık. Televizyon program ve ünlülerini, yeni keşfettiğimiz marka giysiler gibi tüketiyorduk. 90’lar Kitabı’nda o yılların televizyon dünyası ile ilgili pek çok yazı bulunması da çeşitlenen televizyonun, artan kanallarla birlikte hayatımızda önceki yıllara göre çok daha önemli bir hal almaya başladığının bir göstergesi.

CİNAYETLER, KATLİAMLAR
Biz 90’larda ilerlerken bazı kelimelerin çıkıp gittiği hayatımıza, dehşeti ruhumuza kazınan yeni kelimeler girmişti. Cinayetler, katliamlar, faili meçhuller, gözaltında kayıplar. Büyüyorduk ve kirli olan, daha da kirlenen dünyanın farkına varmaya başlıyorduk ama çok zalimceydi bunlar. 90’ların başında televizyonlardan canlı yayında izlediğimiz Körfez Savaşı’ndan sonra daha pek çok zalimlik izledik o ekranlardan. Canımız yana yana… İlk önce Uğur Mumcu’yu öldürdüler. Toz dumandı ortalık, ne olduğunu anlamıyorduk belki ama acıyı anlıyorduk; kendimizi, birisi yıllar sonra 90’lar Kitabı’nda yazar olarak karşımıza çıkacak olan Mumcu’nun çocuklarının yerine koyup… Sonra Sivas’ta onlarca kişinin diri diri yanışını izledik ekranlarda, ne olur kötü bir şey olmasın diyerek. Ama yetemedi sesimiz. Sonrasında Metin Göktepe: polis tarafından gözaltında dövülerek öldürülen gazeteci… Bir gece sokak ortasında kurşunlanarak öldürülen Musa Anter… Dünyamız değişiyordu; yeni eşyalar ediniyor, yeni kelimler öğreniyorduk. Cep telefonlarımız, bilgisayarlarımız vardı artık; insanlık hızlı bir şekilde teknolojiye alışıyordu. Gündelik hayat kolaylaşıyordu belki ama bu ülkede 90’lar, Sivas’ta yakılarak katledilenlerden şair Metin Altıok’un kızı Zeynep Altıok Akatlı’nın kitaptaki yazısında belirttiği gibi, bazıları için büyük kayıpların verildiği korkunç yıllar olarak hafızalarda sonsuza dek kazılı kalacaktı.

90’ların, başta ortalığı kasıp kavuran pop müzik olmak üzere, dinleyenlerin yaşlarına göre çeşitlenen farklı müzik tarzlarının, müzisyenlerinin, sokağın gündelik hayatının, okul hayatının, döneme damgasını vurmuş siyasi olaylarının, çoğalarak çeşitlenen televizyon dünyasının, giyim tarzının, sinemasının anlatıldığı 90’lar Kitabı, samimiyetiyle ve hepimizin hayatının bir dönemini etkilemiş ayrıntılarına dokunuşuyla herkesin kendinden bir şeyler bulabileceği bir kitap… O yıllarda gençliğini yaşayanlar için bir geçmişe dönüş ve özlem, 90’larda doğanlar içinse bu günlere nereden ve
nasıl gelindiğini görebilmek için bir başlangıç kitabı olabilir. Bir kuşağın çocukluk ve gençliğinin hatıra defteri, geçmişi bazen hüzünle bazen gülümseyerek hatırlatan bir defter 90’lar Kitabı.