İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Aklınız karışacak, şaşıracak, afallayacaksınız…

Aklınız karışacak,  şaşıracak, afallayacaksınız…

Sedef PEKİN

Hadi, tatilde çeşit çeşit bilmece bulmaca çözmekten daha iyi eğlence mi olur? Üç kitaplık, rengârenk bu seride akıl yürütecek, hesap yapacak, dikkatinizi, hatta beğenilerinizi sınayacaksınız. En güzel bulmacalar, şaşırtmacalar, akıl karıştırıcılar…

Ezelden beri bayılırım bulmacalara. Kelimeli bulmacalardan ziyade sayılı, şekilli bulmaca sevenlerdenim. Onların arasında favorilerimse zamanla değişir. Benim gibi pek çok insan olduğunu biliyorum. Ne yapıyoruz, çözdükçe çözüyoruz. İyi hoş da, çözmeyi neden bu kadar seviyoruz? Düz mantıkla düşünürsek, dakikalarca, bazen saatlerce bir şeyi çözmeye çalışır, kafa patlatır, bir anlamda kendimize eziyet ederiz. Ee, ne anlarız peki bu işten; işin zevki nerede?

Tudem Yayınları’nın yayımladığı bulmacalı oyun dizisini görünce önce zihnimde bu soru belirdi. Dizi üç kitaptan oluşuyor: Beyninizi İflas Ettiren Şaşırtmacalar, Afallatan Akıl Karıştırıcılar, Kafa Karıştıran Bulmacalar. Hepsini ünlü ressam Rolf Heimann hazırlamış. Beyninizi İflas Ettiren Şaşırtmacalar kitabının girişinde şöyle diyor Heimann: “Bir labirentte çıkışı bulduğun, hileli bir soruya doğru cevabı verdiğin ya da beynini yoran bir problemi çözdüğün zamanki keşfetme ânı, tüm dünyada insanların neden bilmece ve bulmacalardan zevk aldığını açıklamaktadır.” İşte aradığım cevap!

SAY, TAHMİN ET, EŞLEŞTİR

Evde, odasında eğlence arayan çocuklar, tatil günlerini ya da dinlenmeye ayırdığı zamanı bu zevkli uğraş ile geçirebilirler. Hatta sadece çocukların değil 7’den 70’e herkesin ilgisini çekeceğini söylesem abartmış olmam. Tek başına oynanabilecek en güzel oyunlardan nitelikli örnekler barındıran bu dizideki “bulmacalar, şaşırtmacalar, akıl karıştırıcılar” hem içerik hem de görsel olarak benzerlerinden hemen ayrılıyor. Orijinal fikirler ve nefis çizimler kullanılmış. Bir tesisatçının kendine hâkim olamayıp taktığı bir dolu musluktan hangisinin su deposuna bağlı olduğunu bulmaya çalışacaksınız mesela. Beş yılan boyunlu ağaçkakandan birinin gagasına düşmüş bir kediyi kurtarmak için doğru ağaçkakanı dürtmeye çalışacak, bir köpeğin bir kulağından girip diğer kulağından çıkmaya çalışacaksınız.

Her kitapta farklı türden oyunlar bir arada kullanılmış. Dizinin içeriğini kabaca şöyle gruplamak mümkün: Basitten zora türlü türlü labirent, akılmantık oyunları, matematik, sayma, tahmin, eşleştirme, fark bulma, tamamlama ve sıralama oyunları. Yukarıda saydıklarım labirent örnekleriydi. Eşleştirme oyunları da son derece yaratıcı. Sadece uçurtmalarıyla aynı renk giyinenlerin katılmasına izin verilen bir yarışmada kimlerin diskalifiye edilmesi gerektiğini bulmaya çalışırken çok eğlendim. Belki kolay görünüyor ama rengin yanı sıra desen avcılığı da yapmadan doğru karara varmanın hayli güç olduğunu belirtmeliyim. Renk ve desen demişken, Heimann’ın pek çok detay barındıran güzel resimleri ve kullandığı renkler sayfalarda sıkılmadan kalmanıza yardımcı oluyor. Yaratıcı fikirlerini kâğıda başarıyla aktarmış. Zaman zaman da bir resimden birkaç oyun çıkarmış. Bir labirentin içine, bulmanızı istediği parçalar serpiştirmiş örneğin.

ÖZEL ÖDÜLLER DE VAR

Süpermarkete giden yaratıkların, dişlerini fırçalayan timsahların, sihirli aynaların olduğu bu çılgın oyun alanında bize Çilek ve Benek adında bir kediyle köpek eşlik ediyor. İkilinin konuşmalarını dikkatle takip edince, fısıldadıkları ipuçlarından faydalanabiliyorsunuz. Hakikaten içinden çıkılması zor durumlarda işimizi kolaylaştırıyorlar. Hemen her sayfada yanımızdalar; doğrularımıza da yanlışlarımıza da tanıklık ediyorlar. Ama yanlış yapmaktan çekinmeye hiç gerek yok, bulmaca çözmek kolay şey mi, elbette takıldıklarımız olacak. Tam burada, hazır yeri gelmişken, her kitabın arkasında çözümleri bulacağınızı da belirteyim. Ama ben olsam sıkıştığım an arkayı çevirip de işin tadını kaçırmaz, pes etmeden önce birkaç farklı yol daha denerdim. Ne de olsa bulmaca çözmek “baştan sona” bir macera. Doğru cevabı bulmak ise yalnızca maceraya atılma nedeni.

Rolf Heimann bulmacalarını üretirken farklı malzemeler kullanmış. Böcekler, arılar, çeşit çeşit hayvanlar, meslekler, mekânlar, dükkânlar ve hatta sinema ve müzik! Nota değerlerini verip, ölçülerden hangisinde hata olduğunu bulmamızı isteyebiliyor. Salyangozları yarıştırıyor ya da dikkatsiz balıkçıların ortalığa saçtığı kancaları toplatabiliyor. Bazen de bulmaca sınırlarının dışına taşıp, kuralsız sorular sorarak seçme özgürlüğü tanıyabiliyor. Tahmin yürütmemizi istiyor, hatta bazen de beğendiğimizi seçmemizi. Örneğin sözünü ettiğim uçurtma yarışmasında en uyumlu giyinen çocuğa özel ödül verileceğini, seçimin de tamamen bize ait olduğunu söylüyor. Fakat kitapların genelinde yapmamız gerekenler belli: Öncelikle konsantre olmak, parçalar arasında ilişki kurmak, sorunun mantığını kavramak, matematik bilgisi kullanmak, isabetli tahminler yürütmek, ayrıntılara dikkat etmek ve eşleştirme yapmak.

HANGİ ÖRÜMCEK DİŞİ?

Bazen küçücük bir ayrıntı yakalayıp oyunu birkaç saniyede bitirebilirsiniz. Bazen de neye dikkat etmeniz gerektiğini çıkaramaz, takılıp kalırsınız. Mesela ben, Beyninizi İflas Ettiren Şaşırtmacalar kitabındaki “Örümceklerin Boynu” oyununda epeyce zorlandım. Oyunda yapmanız gereken şöyle açıklanmış: “Bilim adamları dişi örümceklerin her zaman erkeklerden daha fazla olduğunu biliyor. Sağdaki örümcek erkek midir, dişi mi?” Sağdaki örümceği, sayfadaki vıcır vıcır onlarca örümcekten ayırt etmek çok zor. Diyelim örümcekleri ikiye ayırmayı başardınız, hangisine dişi hangisine erkek diyeceksiniz… Ben arkadaki çözüme bakmadan nasıl bir yöntem izleyeceğimi bulamadım, bakalım siz de takılacak mısınız?..

Beyninizi İflas Ettiren Şaşırtmacalar Afallatan Akıl Karıştırıcılar Kafa Karıştıran Bulmacalar Rolf Heimann Çeviren: İrem Tukel Tudem Yayınları, 64 sayfa
Beyninizi İflas Ettiren Şaşırtmacalar Afallatan Akıl Karıştırıcılar Kafa Karıştıran Bulmacalar Rolf Heimann Çeviren: İrem Tukel Tudem Yayınları, 64 sayfa

 

 

Show More