Şefkatli ejderhalar, nazik korsanlar…
Nurduran DUMAN
Italo Calvino’nun Ejderha ile Kelebekler ve Diğer Hikâyeler’i, doğanın başkahraman ve ana mekân olduğu üç hikâyeden oluşuyor. Kitabı resimleyen Arjantinli Fabian Negrin ise sayfalara Latin Amerika’nın kültürel renginin yanı sıra çizgi roman havası da katmış.
Italo Calvino’nun yeni bir kitabının yayımlandığını işittiklerinde okurları sevinçten havaya uçacak. Evet, Calvino’nun uçabilen yetişkin okurları var. Tabii gene de yazarın üç nadide masalının bulunduğu Ejderha ile Kelebekler ve Diğer Hikâyeler’in çocuklar için hazırlandığı, onlara da okumak, okutmak gerektiği unutulmamalı.
Kitap “Ejderha ile Kelebekler”, “Süvari ve Ay”, “Üç Uzak Ada” adlı, doğanın başkahraman ve ana mekân olduğu, birçok ortak noktaya sahip üç hikâyeden oluşuyor. Prensesler, yakışıklı ve akıllı genç kahramanlar, aksi genç kızlar, kötü kalpli korsanlar gibi bildiğimiz masal motifleri bu hikâyelerde de yer almakta, ancak Calvino farkıyla… Anlatıcı, elinize bir ortak doğrular listesi tutuştururken, zihninize de çelişkiler serpiştirebiliyor masal sonlarında. Ve elbette çelişki iyidir. İnsan çelişerek, en başta da kendisiyle, daha iyi insan olabiliyor sonuçta.
Bir prenses masalı ya da akıllı genç kahraman öyküsü veya bir korsan hikâyesi de denebilecek “Ejderha ile Kelebekler”, aslında kendinden hoşnut olmayan bir anti-kahraman anlatısı. 177 yıldır mağarasında kapalı kalmış, kelebekleri çok seven, onlara öykünen, kelebek olmaktan başka bir şey düşünmemesi yüzünden özgür kaldığı ilk gün gene mağaraya hapsedilen bir ejderhanın öyküsü bu. Oysa sevimli ejderhamız yalnızca kelebek olmak istiyor; geçtiği yerlerde tüm canlıların ondan kaçmamasını, onu sevmesini arzuluyor.
“Süvari ve Ay” için de bir prenses ile cesur genç kahraman kavuşması denebilir. Ancak aslında tatlı dilin Ay’ı bile gökteki yörüngesinden nasıl çıkarabileceğinin gösterildiği bir ay güzellemesi.
“Üç Uzak Ada” ise bir denizin üstünde, altında, adalarında, dalgalarında geçen tam bir deniz macerası. Yine akıllı genç kahraman, güzel genç kız, kötü kalpli korsanlar… Bu masalda ayrıca denizlerin altının da, aybalıklarından ayların, denizanalarından bulutların dolaştığı bir göğü var. Balina iskeletlerinden, eski savaş gemilerinden şatoları, dans edilecek yosundan çayırları, gecenin ve dibin uçurumlarını aydınlatan incilerden ışıkları var. Kahramanın balığın karnında yaptığı yolculuğun Yunus Peygamber kıssasını anımsatması ise “metinler-arasılık” üstüne düşünmek için iyi bir örnek. Kahramanın, sesine kapılıp gitmek yerine ona tatlı dille yanıt vererek yardımını aldığı sirenle ilişkisi üstüne ise şöyle demek yeridir: Her denizcinin böyle siren dostu olsun.
İlk hikâyede evet, belki, ama diğer iki öyküde kahramanların tatlı dili karşılarındakini etkilemek için kullandığı sanılmasın; iyi kalpli, akıllı, karşısındakine saygı duyan, nezaket sahibi genç adamlar onlar. Yeryüzündeki sayılarının artması gayet gönül rahatlığıyla dilenebilir.
Kitabı resimleyen Arjantinli Fabian Negrin, sayfalara Latin Amerika’nın kültürel renginin yanı sıra bir çizgi roman havası da katmış. Kahramanlar yakışıklı ve güzel, mekânlar tablo gibi, korsanlar ve diğer karakterler ise komik. Calvino’nun ince esprilerini yakalamış resimler bunlar. Deniz ve denize ilişkin her şey resimlerde de güzel. Ay ise, ay biricik, şahane.
