İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Hoşipilli ile resimlerin içinde…

Hoşipilli ile resimlerin içinde…

Sennur SEZER

Evrensel Yayınları’nın hazırladığı “Resmin Başyapıtlarına Yolculuk” serisinde, küçük okurlar Aztek Sanat Tanrısı Hoşipilli’nin rehberliğinde ünlü tabloların içinde yolculuğa çıkıyor, bir sanat eserine bakmanın farklı yollarını öğreniyor.

Bir tabloya bakarken, “Bu resmi kim yapmış, neler anlatmak istemiş,” diye hiç düşündünüz mü? Tabloda diyelim bir vazo var, içinde de çiçekler. Ancak bu çiçekler fotoğraflardaki çiçeklerden çok farklı görünüyor. Renkleri sarı mı mavi mi, bazı yapraklar bakarken değişiyor sanki. Gözlerinizi bir türlü alamıyorsunuz. Tam o sıra arı büyüklüğünde bir atlı gelse, sizi alıp önce tablonun olduğu ülkeye, sonra da tablonun içine götürse. Tablodaki çiçekler size öykülerini anlatsa. Masal gibi. Ama bir yanıyla da gerçek…

Peki, arı büyüklüğündeki o atlı kim? O da Güney Amerikalı bir Kızılderili, yani Aztek. Üstelik sanat tanrısı. Adı Hoşipilli. Sanatla ilgili olduğu için resimle ilgili açıklamaları da o yapıyor. Siz de göz açıp kapayana kadar Vincent Van Gogh’un Ayçiçekleri tablosunun gizlerini öğreniyorsunuz.

REHBERİMİZ HOŞİPİLLİ

Bir resmi ayrıntılarını fark ederek seyretmek gerçek bir yolculuktur. Resmin yapıldığı çağı, ressamının özelliklerini öğrenirsiniz. Resmin olağanüstü sayılan özelliklerini de. Size resmi anlatan bir tür rehberdir. Bu yüzden sanat yolculuklarında size rehberlik edecek kişiler önemlidir. Evrensel Yayınları, hazırladığı bir seri kitapla çocukları böyle bir yolculuğa çağırıyor. Yollarını yitirmesin diye yanlarına rehberler de veriyor. Bu rehberlerden biri Tevfik Taş.

Tevfik Taş, resim, fotoğraf, afiş gibi görsellerin dünya kültür mirasının parçası olduğu inancıyla yıllardır çalışmalar yapan bir yazar. Yapısı gereği “pahalı ve ulaşması zor sanatlar” olan görsel sanatlara (resim, afiş, fotoğraf) kazancı az emekçilerin de ulaşması, onlardan tat alabilmesini sağlamak için yazılar yazıp konferanslar veriyor. Bu sefer de çocuklar için kolları sıvamış. Sahar Bardaie ve Saeed Ensafi ile on iki kitaplık bir dizi hazırlamışlar, serinin adı “Resmin Başyapıtlarına Yolculuk”.

Seriye resimleriyle can veren Sahar Bardaie, 1977 Tahran doğumlu. Tahran İslami Azad Üniversitesi Sanat ve Mimarlık Fakültesi resim bölümünden mezun. Aynı fakültede yüksek lisans da yapmış. ABD, Rusya, Almanya sergi açtığı ülkelerden bir kaçı. Aldığı ödüllerin en önemlileri: Bologna Çocuk Kitapları (2006 ve 2009), 44. ve 45. Belgrad Altın Kalem (2007 ve 2009), 14. Uluslararası İllüstrasyon Yarışması, Venedik, İtalya (2008), Bratislava 22. İllüstrasyon Bienali (2009).

Kitapların tasarımını üstlenen Saeed Ensafi, Uroumia’da, 1974’de doğmuş. Bardaie ile aynı fakülteyi bitirmiş. Ayrıca Belgesel ve Deneysel Film Merkezi’nde okumuş. Eserlerinde büyülü bir dünya yansıtıyor.

ÜÇ RESSAM, ÜÇ BAŞYAPIT

Resim sanatının başyapıtlarına yolculuk kitaplarından şimdiye kadar üçü yayımlandı. Leonardo Da Vinci’nin Gizemli Mona Lisa’sı, Velazquez’in Tablodaki Prenses’i, Van Gogh’un Konuşan Ayçiçekleri. Ressamlarla ilgili bilgiler öyküden ayrı olarak, arka kapağın içinde verilmiş. Bu da okuru söz konusu kısmı okuyup okumamakta özgür bırakıyor.

Ben bu kitaplardan en çok ressam Velazquez’in kitabını sevdim. Tevfik Taş ayrıntıları incelikle gösteriyor: Prensesin anne babasını, ressamı. Meğer kabarık etekli elbise giymiş küçük kızın (yani Prenses Treza’nın) arkasında bir ayna varmış. Kralla kraliçe kızlarını seyrederlerken aynaya yansımışlar. Bir başka aynada da ressam yansıyor. Bu arada tabloda bir ressam daha var bence. Bir elinde paleti, bir elinde fırçasıyla prensesin dibindeki kızın yanından seyircilere bakıyor.

MONA LİSA NE GİZLİYOR?

Bu tablonun ışığını biraz kısmış ressam; dikkat etmezseniz, cücenin yanındaki köpeği dürtükleyen küçük kızı, salonun dibindeki görevli kadınları göremezsiniz. Ama görmenizi istediği kişilere aydınlık serpmiş, prensese, prensesin iki yanındaki nedimelere, cüce kadının mutsuz yüzüne ve kendisinin yansıdığı aynaya. Kralla kraliçeyi ancak dikkatli bir seyirci görebilir.

Konuşan Ayçiçekleri’nde, tabloya yapılacak yolculuğun yol göstericiliğini çiçekler yapıyor. Aslında Parisli olduklarını, Londra’ya sonradan geldiklerini fısıldıyorlar hemen. Van Gogh’un yaptığı bu tablodaki yarı solgun çiçekler, ressamın onları bir kaldırımın kenarında görünce ne dediğini bile söylüyorlar: “İşte resmi yapılacak çiçekler. Dallarından koparılmışlar ama canlılar. Renkleri insanın aklına binlerce renk getiriyor. Renkler, renkler, renkler aklıma hücum ediyor.” Van Gogh onları görüp resimlerini yapmasa ölüp gideceklermiş. Şimdi boyayla değil de ışıkla yapılmış gibi parıldıyorlar.

Gizemli Mona Lisa’ya gelince, Paris’te Louvre Müzesindeki bu tablo çok ünlü. Leonardo da Vinci’nin yaptığı Mona Lisa’nın pek çok kopyası, hatta karikatürü yapıldı. Reklamlarda bile kullanıldı. Bu resimdeki kadının gülüşünde, bir şey gizliyor gibi bir hava var… Bu gülüşün ne anlattığı ile ilgili epey yorum da yapıldı. Bu yorumlardan biri Mona Lisa’nın bir bebek beklediği.

Kitabın kahramanı Dora, Mona Lisa’nın “bakışlarının içini kedisinin gözlerine” benzetiyor: “Benim kedimin gözlerinde o kadar düşünce oluyor ki şaşırıyorum. Oyun, somurtkanlık, şımarıklık, bekleyiş, mutluluk, kızgınlık hepsi aynı anda oluyor sanki.” Dora’nın bu yorumu, “bir bakışın aynı anda pek çok düşünce taşıması,” bence çok yeni bir yorum. Kitaptaki resimlere baktığınızda Dora’nın haklı olduğunu anlıyorsunuz. Bir insanın yüzüne bu kadar değişik duyguyu sığdırmanın ne kadar zor olduğunu, Leonardo Da Vinci’nin ne kadar usta olduğunu da düşünebilirsiniz. Kadının arkasındaki manzaranın neresi olduğunu da kimse bilmiyor.

Bence kitapları bir kere yalnız okuyun, bir kere de sevdiğiniz bir arkadaşınızla ya da evden biriyle. Resimlerin tadına varmak için iki kişi olmak gerekiyor çoğunlukla.

Tablodaki Prenses Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Tablodaki Prenses Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Konuşan Ayçiçekleri Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Konuşan Ayçiçekleri Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Gizemli Mona Lisa Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Gizemli Mona Lisa Tevfik Taş Resimleyen: Sahar Bardaie Evrensel Yayınları, 20 sayfa
Show More