Azı karar, fazlası zarar…
Ecem Nida DİNÇTÜRK
Remzi Kitabevi’nin hazırladığı dört kitaplık dizi, ebeveynlere ve çocuklara, teknoloji kullanımı gibi gündelik alışkanlıklarda ve rekabet, çatışma gibi sosyal durumlarda aşırıya kaçıldığı zaman işlerin nasıl yolundan çıktığını anlatıyor, çözüm önerileri sunuyor.
Çocuklarımızı dışarıda oynarken evin yakınından uzaklaşmaması, tanımadığı kişilerle bir yere gitmemesi gerektiği gibi konularda uyardık. İnsanlara saygılı olmasını, paylaşmanın değerini ve farklı olanın kötü ya da ucube olmadığını da öğrettik. Gelgelelim, dünya tüketime saplandıkça insanların birbirilerine yaklaşımları değişmeye başladı ve biz çocuklarımızı neye karşı koruyacağımızı şaşırdık. Rekabet duygusu amansız bir hırsa dönüşürken, metropollerde yolda yürümek dahi büyük bir savaşa dönüştü. Bu sırada, hayatımıza ne ara girdiklerini dahi anlamadığımız televizyon ve internet en büyük kaçış noktalarımız oldu. Çoğu zaman “kafayı boşaltmak” ve “eğlenmek” adı altında zamanımızın çoğunu televizyon ve bilgisayar ekranları başında geçirir olduk. Henüz kendi kullanım alışkanlıklarımızı terbiye edemeden, bizi model alan çocuklarımız da amansız teknoloji canavarlarına dönüştüler. Üstelik hızla gelişen teknolojide biz ne olup bittiğini anlayana dek, onlar her programdan haberdar, her eklentiden ahkâm keser hale geldiler. Remzi Kitabevi’nden çıkan dört kitaplık dizi, tüm bu kaos haline bir son verebilmek adına iyi bir yol gösterici.
Jennifer MooreMallinos’un kaleme aldığı, Gustavo Mazali’nin resimleriyle renk kattığı bu dört kitap, aslında modern dünya çocuklarının olduğu kadar yetişkinlerin de dört büyük sorunu diyebileceğimiz noktalara parmak basıyor. İsimlerinden de anlaşılacağı gibi İnternette Yolunu Şaşırınca internet kullanımına, Video Oyunlarında Aşırıya Kaçınca konsol oyunları başında ölen zamanı kurtarmaya, Rekabet Çığırından Çıkınca rekabet duygusuna gem vurmaya, Çatışmak Sorunları Çözer mi ise uyum içinde yaşamaya dair ipuçları veriyor.
Çocukların anlayabileceği şekilde sade, ders çıkarabilecekleri şekilde de net kurgulanan hikâyelerin sonunda, velilere konuya dair açıklamalar yapan kısa metinler yer alıyor. Bu metinler, aynı dertten muzdarip olması çok muhtemel ebeveynlere, çocuklarına söz konusu durumda nasıl kurallar getirmeleri ve nasıl yapıcı çözümlere yönelmeleri gerektiği hakkında yol gösteriyor.
ÇÖZÜM, YASAKLAMAK DEĞİL!
Gelelim kitaplara…. İnternet, hem sonsuz bir bilgi kaynağı olması hem de her şeye ulaşmanın en kısa yolu olması ile modern dünyanın vazgeçilmezi. Bunun haricinde, sunduğu sosyal ortamlar ve oyun seçenekleri ile de çocukların göz bebeği. Gelgelelim sınırsız bilgi kaynağı olma niteliğine karşılık güvenlik konusunda birçok sorgulamaya açık olan bu sistem, bilinçsiz kullanıldığında kullanıcısını maddi ve manevi anlamda açık bir hedefe dönüştürebiliyor. İnternette Yolunu Şaşırınca, çocukların internet başında nasıl kontrollü kullanıcılar olarak eğitilmesi gerektiğini anlatıyor. Üstelik şu günlerde makul olmaktan uzak bir şekilde katılaşan ve çoğunlukla çocukların mağduriyetini işaret ederek meşrulaştırılmaya çalışılan internet yasası karşısında, internet dünyasının yasaklar olmaksızın da kontrol altına alınabileceğini ispatlıyor. Sorunun bu aletleri kullanmakta değil, kontrollü kullanmamakta olduğunu, bu kontrolü de kendi elinizle sağlayabileceğinizi anlatıyor.
REKABET VE ÇATIŞMA
Video Oyunlarında Aşırıya Kaçınca kitabında ise kahramanımız Hakan’ın doğum gününde kendisine hediye edilen “vampir video oyunu” ile imtihanına şahit oluyoruz. Hakan, bu tip video oyunlarının vaat ettiği başarmışlık hissinin cazibesine kapılıp, seviyeleri atlama ve engelleri aşmayı hayatının tek gerçeğine dönüştürme kâbusundan, annesinin ona hediye ettiği çalar saat ile uyanıyor. Bu çalar saat, onun video oyunları başında geçireceği zamanlar için bir kontrol mekanizması. Böylece zaman mefhumunu yitirip gerçeklik algısını bozana dek oyun oynamak gibi bir hataya düşmüyor. Çalar saati sayesinde edindiği otokontrol, onu sosyal hayatına ve sorumluluklarına karşı duyarsızlaştırmadan, sadece eğlenmek adına video oyunu oynayan bir çocuk yapıyor.
Rekabet ve çatışma duyguları ise şüphesiz, özellikle çocukların kontrol etmekte zorlandıkları, çoğu kez de işi fiziksel güçle çözmeye çalıştıkları duygular. Bu iki duygu durumunu ayrı ayrı ele alan kitaplardan ilki Çatışmak Sorunları Çözer mi, birbirine tıpatıp benzeten tek yumurta ikizi Engin ve Sezgin’in hikâyesi. Kardeşlerden uyumsuz olan Sezgin, etrafındaki insanlara karşı pek de tahammül gösterebilen bir çocuk değil. Fakat bir gün Sezgin’in çözümden çok çatışmayı tercih eden tavrının faturası, tek günahı fiziken ikiz kardeşine tıpatıp benzemek olan Engin’e çıkıyor. Sezgin tüm uyumsuzluğu ve huysuzluğuna rağmen, çok sevdiği kardeşinin başına gelenler karşısında özeleştiri yaparak yavaş yavaş çözümün yollarını buluyor.
Çocuklarda daha şiddetli şekilde ortaya çıktığını düşündüğümüz diğer bir duygu durumu olan rekabet ve hırsın reçetesi ise Rekabet Çığırından Çıkınca. Her yaz bir araya gelen ve her defasında girdikleri amansız mücadelelerin kaybedenlerini “ödlek” ilan eden Can, Ali ve Emre bu kez birbirlerini tehlikeli bir oyunla sınıyor: Gölde en hızlı kim karşı kıyıya yüzecek? Ali ve Can arasında geçecek olan bu yarış, Can’ın kendine güvenmediğini açıkça söylemesiyle başlıyor. Arkadaşlarının Can’a, Can’ınsa sırf “ödlek” damgası yememek için vücuduna kulak asmaması ile facianın eşiğinden dönülen oyun, herkese sıkı bir ders oluyor. Kitap, rekabetin hayatta gerekli bir duygu olduğunu kabul ederek gerçekçi davranıyor. Ama her şeyin fazlası kadar bunun da fazlasından sakınmak gerektiğini hatırlatıyor.
Remzi Kitabevi’nin bu son çalışması, yetişkinler kadar çocukların da birbirleriyle, zamanla ve teknolojiyle girdikleri yarışın giderek sertleştiği günlerde, çözümlere sakin yollardan gidebilmek için bir yol haritası olması ile dikkat çekiyor.
