Don Kişot’u bulmacalarla okumak…

Don Kişot’u  bulmacalarla okumak…

Nurduran DUMAN

Sarıgaga Yayınları ile Özel Sezin Okulu’nun ortak projesi olan Mançalı Don Kişot’un diğer uyarlamalardan ayrılan başlıca özelliği, piktogramlı (resimyazılı/sembollü) hikâye olması. Ödüllü bu kitap Don Kişot’un hayatının belli başlı kesitlerini şiirsel bir dille aktarıyor.

“Derler ki çok okudu, az uyudu, işte bu yüzden deli oldu.” Az çok kitap okumuş, film izlemiş, bazı sanat eserleriyle karşı karşıya gelmiş olanların yel değirmenleri konusuna aşinalığı mutlaka vardır, hani şu Don Kişot’un kavgaya tutuştuğu devler. Dulsinea, Sanço Panza, Rosinante gibi kahramanları bir yerlerde işitmişliği. Bazıları ise yaşamdaki duruşunu tanımlayıp belirleyecek kadar iyi bilir, hatta yeryüzündeki haksızlıklara karşı kendini onun “kahramanlığı” üzerinden konumlayacak denli sever Don Kişot’u.

Evine kapanarak şövalye maceralarıyla dolu kitaplar okuduktan sonra, şövalye olup hak ve adalet dağıtmaya karar veren Alonso’nun, kendine verdiği yeni adıyla çıktığı yolda, yanında yalnızca atı Rozinante ile Sanço Panza vardır. Bir de o meşhur cesareti. Bazılarına göre zırdeli olan bu kahramanın sahip olduğu bu deli cesareti, dünyada olup bitenleri görüp üstüne kafa yormayı seçen, mazlumun yanında zalime dur demek için kendine yol arayan birçok kişinin sahip olmayı da seçtiği cesarettir.

DÖRT YÜZ YILLIK HİKÂYE

Hamlet, Cyrano de Bergerac gibi, yazarının önüne geçen ve hatta ete kemiğe bürünen bir kahraman olan Don Kişot’u yaratan Miguel de Cervantes, kitabını yazdığında dört yüz yıl sonra bile okunacağını düşünmüş, hayal etmiş olabilir mi bilinmez, ama romanı değil hâlâ okunmak, ardından gelen tüm romanların en iyisi olarak görülmekte.

Cervantes’in dört yüz yıllık bu yapıtı birçok kez filme çekilmiş, defalarca sahne sanatlarında yorumlanmış, bir dolu sanat eserine konu ya da esin kaynağı olmuştur. Bugüne değin defalarca da çocuk kitabı olarak uyarlandı. Sarıgaga Yayınları ile Özel Sezin Okulu’nun ortak projesi olan Mançalı Don Kişot’un diğer uyarlamalardan ayrılan başlıca özelliği ise piktogramlı (resimyazılı/sembollü) hikâye olması. 2005 Bologna Ragazzi Award En İyi Hikâye Kitabı Mansiyon Ödülü’ne değer görülen bu kitap Don Kişot’un roman sürecince seyreden hayatının belli başlı kesitlerini özetleyip şiirsel bir dille aktarmakta.

BULMACALI KİTAP

Carlos Reviejo’nun uyarladığı, ünlü çizer Javier Zabala’nın resimlediği bu Don Kişot için bir çeşit bilmece bulmaca ya da oyun kitabı da denebilir. Metni okumak için cümlelerin içinde bazı sözcüklerin yerine yerleştirilmiş piktogramların (resimyazılar/semboller) ne anlama geldiğini tahmin etmek ya da bilmek gerekiyor. Okuma oyununu tahminlerle komik kılmak mümkün. Bu seçenek çocuklara okumanın ciddi olduğu kadar eğlenceli bir iş olduğu fikrini de aşılayabilir. Sembollerin anlamının verildiği, kitabın arkasında yer alan sözlükten faydalanıp sözcükleri aramak ise ayrı bir süreç. Çocukların bu kitabı okurken resimlerle ilişki kurarak düşünme yetenekleri gelişecek, görsel hafızaları da güçlenecektir. Resim sanatı ile sözcük sanatını birlikte algılamanın kitaba ve okura kattığı artılar da cabası…