Kimi çocuklar, bazı becerileri yaşıtlarına göre çok gelişkin olduğu hâlde bazı alanlarda öğrenme güçlüğü çeker. Greg’in Zaferleri ve Dorilenya, böyle iki çocuğun dünyasına götürüyor bizi ve onları daha iyi anlayabilmemiz için yol gösteriyor. Pedagog Elif İpek’in kaleminden…
Elif İPEK
Çevremizde, parlak zekâya sahip olduğu hâlde, her çocuğun rahatlıkla yapmasını beklediğimiz, kendini anlatmak, okumak, yazmak, bisiklete binmek gibi becerilerde başarısız olan çocuklar var. Üstelik bu çocuklar tüm takımyıldızları, dinozor türlerini ezbere bilir ya da yaşıtlarına göre bir yapbozu çarçabuk yapabilirken cümle kurmayı başaramıyorlar. Yaşadıkları durum bir eksiklikten değil, görsel becerilerinin ve yaratıcılıklarının analitik düşünme becerilerinden daha ilerde olmasından kaynaklanıyor. Bu durum özgül öğrenme güçlüğü, öğrenme bozukluğu ya da disleksi olarak adlandırılabiliyor. Sadece dil gelişimi etkilendiğinde disfazi, yazma becerileri etkilendiğinde disgrafi, aritmetik becerileri etkilendiğinde diskalkuli gibi özel isimler de alabiliyor.
FARKLI ÖĞRENME BİÇİMLERİ
Disleksili çocuklar ne yazık ki erken çocuklukta bu harika durumun dezavantajları ile karşılaşıyorlar. Çevresinin ve terapinin yardımıyla bu durumun üstesinden gelenler ise başarıda sınır tanımıyor. En büyük sıkıntıları farklılıklarından dolayı tepki görmek, eleştirilmek, dışlanmak ve yalnızlık hissetmek… Bu yüzden de öğrenme yollarını keşfetmek yerine, travmatik yaşantılarıyla mücadele etmeye çalışıyorlar. Sıkıntılarıyla mücadele ederek kendini aşmaya çalışan, üstelik nasıl yardım isteyeceğini bilemeyen, çoğu zaman “Bende ne var?” diye düşünen bu özellikteki çocukların dünyasından seslenen iki güzel kitap yayımlandı. Bunlardan ilki olan Greg’in Zaferleri dört yaşındaki Greg’in disfazinin yol açtığı zorluklarla mücadelesini ve ailesinin, öğretmeninin, arkadaşlarının, terapistinin desteğiyle ulaştığı zaferleri anlatıyor. 4-5 yaşından itibaren çocukların keyifle okuyabileceği bu kitabın resimleri de çok başarılı. Çevresindekilerin Greg’e şans vermeleri, onu sabırla dinlemeleri ve öğretmeninin basit sınıf içi düzenlemeler ve açıklamalarla yardımcı yaklaşımı dikkatimizi çekerken, Greg’in düşünme ve öğrenme biçimini, yeteneklerini keşfetme sürecini de izlemiş oluyoruz. Her bireyin özgül olarak geliştirdiği unutmama, hatırlama yollarını Greg aracılığı ile çocuğunuzla konuşabilir, öğrenme biçimlerimizin farklılığını anlatabilir, yeni düşünme yolları açabilirsiniz. Kitabın sonunda, konuşma terapisti olan yazarın, Greg’i ve benzer özellikler taşıyan çocukları daha iyi anlayabilmek için anne baba ve eğitimcilere verdiği bilgiler de var. Dorilenya’yı ise bebekliğinde iletişim kurmaya başladığı kedisi Ririka ile tanıyoruz. Çok geçmeden bu ikilinin arkadaş çevresi bir kuş sürüsü ve bir fare ile genişliyor. Dorilenya hayvan arkadaşları ile kurduğu iletişimi çok sevdiği için dünyanın bütün dillerini unutmamak adına insan dilini reddediyor! Ailesi ise konuşmadığı için çok endişeli. Okul hayatı başlayınca insan dili Dorilenya’nın ayağına dolanıyor, bir de yetmezmiş gibi okuma-yazma öğrenmesi gerekiyor! Tüm bu zorlukları farkındalığı, kararlılığı ve yaratıcılığı sayesinde aşan Dorilenya yeteneklerini de keşfediyor. Üstelik bu özelliklerini okul öncesi döneminden okul dönemine nasıl taşıdığına da şahit oluyoruz. Çizimleri, okuduklarımızın ötesini düşünmemize yardımcı olurken, kitabı daha da eğlenceli hâle getiriyor, destekliyor. Birbirini anlamaya çalışarak arkadaş olmak, başkalarına fırsat tanımak, çözüm odaklı olmak gibi özellikler vurgulanırken beden dili çok iyi aktarılıyor. Her bölümde Dorilenya’yı biraz daha büyümüş bulacağınız için bölüm aralarında çocuğunuzla değerlendirmeler yapmak, gelecek bölümlere dair tahminlerde bulunmak, hikâyenin akışını takip etmelerine yardımcı olacaktır. Her iki kitap da ailelerin ve öğretmenlerin, çocukları dinleyerek onların ihtiyaçlarını anlamaya çalışmasının önemini vurguluyor. Ayrıca farklılıklardan ve farklılıklarla bir arada olmaktan ne kadar keyif alınabileceğini, her bireyin güçlü yönlerinin yanı sıra desteklenmesi gerekebilecek özellikleri de bulunduğunu, çocuğu her yönüyle desteklemenin başarılı sonuçlar verebileceğini gösteriyor. Kitaptaki karakterlerin pes etmeme, çözüm odaklı düşünme ve kararlı olma nitelikleri okur çocukların da bu becerilerini geliştirmelerini teşvik ediyor. Yeryüzünün tüm dillerini kitaplarda bulabileceğini keşfeden Dorilenya ve görsel becerilerinden yararlanarak zorlandığı alanlarda da zafere ulaşan Greg, çocukların tanımaktan ve kendilerini yerine koymaktan hoşlanacağı karakterler. Öğretmenlere grup dinamiği oluşturma açısından yardım ederken iletişim biçimleriyle ilgili bol malzeme sunabilecek bu kitaplar, disleksili çocukların yalnız olmadıklarını hissetmelerini sağlarken mücadele süreçlerine de güç katacak.
