İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Öğrenmeye nereden başlıyoruz?

Yatağın altında yatan, uyku saati geldiğinde odanın kuytularını, perdelerin gerisini, karanlıkta ortaya çıkıveren canavarları, vampirleri vs. kontrol eden ve güvenliğinizi sağlayan, size cesaret veren bir arkadaş ister misiniz? Can’ın böyle bir arkadaşı var: Zortan.

Sema ASLAN

Yıldıray Karakiya, çocuk edebiyatını yakından izleyenlerin hem yazar hem de radyo programcısı olarak tanıdığı bir isim. Açık Radyo’da Banu Aksoy ile birlikte hazırladıkları “Bir Dolap Kitap” isimli programda çocuk edebiyatı namına ne yapılıp ediliyor, dinleyicileriyle paylaşmaya çalışıyorlar. Sonra da programlarını podcast üzerinden de dinlemek isteyenler için www.birdolapkitap.com adresine yüklüyorlar. Bir de Dünyalı Dergisi var; Karakiya’nın yaratıcı enerjisinden geçen.
Ancak şu an, yeni bir serinin ilk kitabı nedeniyle odaklanıyoruz Yıldıray Karakiya’ya: “Can ile Zortan’ın Maceraları” serisinin ilk kitabı “Flaş Disk Operasyonu”, Tudem Yayınları’ndan çıktı. Öyküsünü Karakiya’nın yazdığı kitabı, Gökçe Yavaş Önal’ın resimlemiş. Kitabın ruhuyla çok uyumlu bir resim dili tutturulmuş; canlı, muzip, renkli…
Ebeveynlerinden biri yazar, diğeri ressam olan Can, öyle görünüyor ki henüz okula başlamamış, keşfetmeye çok meraklı, hayal gücü ile sıkı fıkı bağları olan, operasyonlara meraklı, galiba biraz da ‘deneysel’ bir çocuk. Öğrenmelerin en güzeli olan, deneme – yanılma ile öğreniyor; başını belli ki sıklıkla belaya sokuyor, fakat Can’ın bu üslubu hikâyeye merak gıdıklayan bir hava katıyor. Elbette tüm ‘operasyonlu’ hikâyelerde olduğu gibi, bunda da bir suç ortağı var: Zortan. Mekanik, yeşil, zıpır, yaramaz, cin, baştan çıkarıcı ve fakat sahici bir arkadaş Zortan. Sadece Can’a görünüyor, sadece Can’la arkadaşlık ediyor. Yeşil ışıklar saçan ve nesnelerin içini görebilen gözleri falan var. Bir hayal gücü mahsulü. Yatağın altında yatıyor, uyku saati geldiğinde odanın kuytularını, perdelerin gerisini, karanlıkta ortaya çıkıveren canavarları, vampirleri vs. kontrol ederek Can’ın güvenliğini sağlıyor, ona cesaret veriyor. En az bu kadar hayırlı bir görevi daha var Zortan’ın; sabah olunca Can’a uyanması gerektiğini söylüyor. Yatma kalkma faslındaki desteği iyi güzel, ancak günün kalanında Can’ın başlıca ilham kaynağı olarak, biraz yorucu biri. Can için bile. Zortan ortalarda görünmediği için muzipliklerin sonunda tüm ceza her seferinde sadece Can’a kesiliyor.
Her şey, olağan bir akışla başlamış gibidir; Can için maceralı, anne babası için Can’ın arkasını toplamak da dâhil, koşuşturmalı bir gündür. Ancak, bugünü farklı kılan şey, kayıp flaş disk’tir. (Buraya bir parantez: Bu kitapta gerilim unsuru olarak kullanılan kayıp flaş disk meselesi, eğer yazınızın tek kopyası o harici bellekteyse kolaylıkla hakiki bir gerilim kaynağı olabilir; ihtimali bile yüksek oranda kaygıya yol açar!) Can ‘flaş disk’, ‘editör’ gibi yeni kelimeleri de dağarcığına yükleyerek, işe yarar bir polisiyecilik oynamaya karar verir ve babasının mesleğini kurtarmasına (!) yardım eder. Tabii Zortan’la birlikte. Yazar, tüm bu aksiyonun içinde çok da belli etmeden bazı kelimelerin ne manaya geldiğini de açıklıyor çocuk okura. Can’ın sorup anne babasının yanıtladığı bu kelimeler, öykünün doğal akışı içinde konu haline geliyor. İyi bir taktik olduğunu düşündüğüm kısmı ise şu: Can, mesela harici bellek / flaş disk ve editör nedir sorusunu birkaç kez yineliyor; ancak üçüncü keresinde yanıt alabiliyor anne babasından. Sorunun bu tekrarının anlamlı olduğunu, ilk seferinde dikkatten kaçmışsa da devamında “ya hakikaten, ne demekmiş bu?” duygusunu yarattığını düşünüyorum.
Özetle, elimizdeki, maceraya davet eden üslubu, nesne – dil ilişkisindeki esnekliği, keşif ve deneyim için alan açan ferahlığı, bunlarla birlikte polisiyle tınısı ve doğal komedisiyle çocukların kopmadan okuyabilecekleri, büyük ihtimal merakla devamını isteyecekleri, mutlu bir kitap.

Can ile Zortan’ın Maceraları – 1 Kayıp Flaş Disk Operasyonu Yıldıray Karakiya Resimleyen: Gökçe Yavaş Önal Tudem Yayınları, 48 sayfa
Can ile Zortan’ın Maceraları – 1
Kayıp Flaş Disk Operasyonu
Yıldıray Karakiya
Resimleyen: Gökçe Yavaş Önal
Tudem Yayınları, 48 sayfa
Show More