Wohlleben okurunu, evimizdeki çarşaflardan ormanın en kuytu köşelerine kadar, nerede bir canlı varsa oraya götürüyor. Bir avuç orman toprağındaki zengin yaşamın gizemlerini paylaşıyor bizlerle.
Yazan: Toprak Işık
Peter Wohlleben, aldığı eğitime uygun olarak yirmi üç yıl Almanya ormanlarında görev yapmış. Emekliliğinin ardından birikimini kurduğu orman okulu, verdiği seminerler ve yazdığı kitaplar aracılığı ile yeni kuşaklara aktarma yolunu seçmiş. Çocukluğundan beri doğaya ve hayvanlara tutkuyla bağlı olduğunu yazdıklarından anlıyoruz. Daha önce ülkemiz okuru, onu Ağaçların Nasıl Konuştuğunu Duyuyor musun? adlı kitabıyla tanımıştı. Bu defa da Hayvanlar Nerede Yaşar Biliyor musun? isimli eseriyle okurunu renkli bir keşif gezisine çıkarıyor. Bu etkinliğin ülkemizdeki ev sahibi Eksik Parça Çocuk Yayınları… Eseri dilimize Elif Tahmiscioğlu çevirmiş.
Wohlleben okurunu, evimizdeki çarşaflardan ormanın en kuytu köşelerine kadar, nerede bir canlı varsa oraya götürüyor. Bir avuç orman toprağındaki zengin yaşamın gizemlerini paylaşıyor bizlerle. Hayvanların hiç bilmediğimiz hâllerini anlatıyor. Mesleki birikimini cömertçe sunarken, okuru nelerin şaşırtacağını iyi biliyor: Uçamıyormuş gibi yaparak arkadaşlarını eğlendiren bir papağan ya da bağlı bir köpeği, kuyruğunu çekerek kızdıran karga… Yavrularını korumak için sakat taklidi yaparak kendini kolay av gibi gösteren anne kuş… Üç yüz kilometre uzağa arabayla götürüldükten sonra eski evini bulan bir köpek… Bunlar gibi daha pek çok bilgi, şaşırmayı seven okuru kitabın
sayfaları arasında bekliyor.
Wohlleben, her fırsatta genç okurlarını, insanlar yüzünden başı derde giren vahşi yaşama karşı duyarlı olmaya çağırıyor. Kitabın içine
bolca serpiştirilmiş “Birlikte yapalım” adlı metin kutularında yararlı öneriler var. Yaşam yüklü bir avuç topraktan oluşan el yapımı tohum bombasının patlaması sayesinde ortaya çıkacak kır çiçekleri ile şehirdeki böceklere yiyecek yardımı yapmak gibi…
Yazar, herhâlde kendi ömrünü masa başından çok eylem içinde geçirdiği için, okurundan da aynısını bekliyor. Sayfalar arasına bolca saçılmış “Dene Bakalım!” kutularında bu doğrultuda pek çok örnek var. İçlerinden birinde, bir kavanoz yardımıyla, deredeki yaşantıyı çok daha net biçimde görebilmenin reçetesi sunulmuş. Bir başkasında ise Wohlleben, vücut dilini kullanarak hayvanlarla nasıl iletişim kurulacağını anlatmış. Ormanlarla sınırlı kalmamış; şehir yaşantısında da hayvanların ne kadar yakınımızda olduğuna dikkat çekmiş. Evlerdeki akarlara kadar binbir çeşit hayvanı dikkatimize sunmuş ve coğrafyamızdaki yaşamı bir bütün olarak görmemizi sağlamış.
Kitabın dilinde çok önemli kusurlar var:
“Ağaçlar suyu yavaşlatır ve hayvanlar tutarak kuru bir yere çıkabilme şansları olur.”
“Larvalar kendilerini düşmanlardan korumak için bu tüpü taşları, bitki parçalarını ya suda bulunan diğer malzemeleri birbirine yapıştırarak yaparlar.”
Ne yazık ki böylesi cümleler kitaptan alınacak tadı ve faydayı azaltacak kadar fazla.
“Yarasaların çığlıkları çok yüksek bir seste olduğu için bizim kulağımız bu sesleri duyamaz.”
Cümledeki anlatım bozukluğu bir yana, verilen bilgi de yanlış. Yarasaları duymuyor olmamız, ses şiddetlerinin değil, frekanslarının yüksek olmasındandır. Frekans ile ses şiddetinin karıştırılma hatası birden fazla kez yapılmış. Yazarın metinlerde yakaladığı yüksek bilimsel seviye, bu hatanın çeviriden kaynaklanmış olabileceğini düşündürüyor.
Noktalamalar konusunda da çok cimri davranılmış. Tek bir virgül içermeyen bir sürü uzun cümle var. Üstelik bunlardan bazıları virgülsüz anlatımın ne kadar zor olduğunu ve yanlış anlamaların önünü açtığını örnekleyecek nitelikte.
Yetişkinler gibi gençlerin de az okuduğu bir ülkeyiz; hem bilimle hem de doğayla aramız kötü. Bu sorunların çözümüne katkı sağlamak için harcanan emeğe saygımız sonsuz. Ancak özensiz çalışmalar, barındırdığı iyi niyete rağmen tam tersi sonuçlar doğurabiliyor. Wohlleben’in bu eseri ülkemiz okuruna yeterli özen ile ulaştırılmamış. Dikkatli bir editörlük çalışmasının ardından yeniden basılmayı kesinlikle hak ediyor.
Dilimize konuk ettiğimiz eserleri iyi ağırlayamıyor olmamızın, geniş bir yelpazede farklı nedenleri olabilir. Büyük yayınevleri tarafından basılmış, kendi anadilimizdeki eserler dahi, sadece basit bir son okuma onlardan esirgendiği için sayısız hata ile hayatlarını sürdürmek zorunda kalıyorlar. Sorunların nedenlerini ve çözümlerini belirlemeye yönelik geniş katılımlı bir tartışmaya ihtiyacımız var.
Biliyor musun?
Peter Wohlleben
Türkçeleştiren: Elif Tahmiscioğlu
Eksik Parça Çocuk Yayınları, 128 sayfa
