Kelimeleri eğip büksek!..

Kelimeleri eğip büksek!..

Sema ASLAN

Remzi Kitabevi’nin Öğrenmede İlk Adım’ı konuşmayı henüz öğrenmekte olan çocuklar için hazırlanmış, şekiller, sayılar ve sözcük bilgisi içeren altı kitaplık bir set. Mikado Çocuk’un Eşleştirmeyi Öğreniyorum’u ise okul öncesi dilsel ve zihinsel gelişimi amaçlayan eğlenceli bir kitap.

Günümüzde çocuklarımızın eğitimine yönelik hazırlıklar artık okuldan çok önce başlıyor. Onları kavramlarla, sayılarla, renklerle, şekiller ve harflerle tanıştırmak, hem zihinsel kapasitelerini, hayal dünyalarını, merak duygularını geliştirmeyi hem de onları okulda karşılaşacakları türden bilgi ve düşünme tarzıyla önceden tanıştırmayı hedefliyor. Remzi Kitabevi’nin Öğrenmede İlk Adım ve Mikado Çocuk’un Eşleştirmeyi Öğreniyorum adlı kitapları, okul öncesi dönemdeki çocukların bu türden gelişimlerini desteklemeye yönelik yayınlar. Gelin, bu kitaplara yakından bakalım:

Öğrenmede İlk Adım; renkler, şekiller, sayılar ve sözcüklerin bilgisini içeren altı kitaptan oluşan bir kutu kitap/ set. Kitaplar, renklerden, geometrik formlardan, rakamlardan ve seslerden oluşan dünyayla tanışmada ilk adım görevi görüyor. Bu yaş grubunda deneye yanıla öğrenmenin ön koşulu dokunmak, koklamak ve dişlemekse, yayıncı önlemini almış, setini hedef okur kitlesinin okuma ritüellerine göre biçimlendirmiş: Küçük, ele gelir, dişlense de kolayına ıslanıp yırtılmayacak, sayfaları yeterince kalın kitaplar bunlar; renkleriyle de albenililer. “İlk Sözcükler”, “Temel Sayılar”, “Parlak Renkler” ve “Basit Şekiller” isimli kitaplardan oluşan set, yazılı ve görsel materyali bir arada kullanarak, bir tür eşleştirme oyununa imkân tanıyor. Yani, 3 rakamını görsel olarak tanıyan çocuğunuz hemen yan sayfadaki muzları sayarak 3’ün sayısal değeriyle de tanışıyor ya da bir dilim çikolatalı pastanın aslında bir üçgeni fena halde andırdığını görüyor.

POPOSU ARI, KAFASI AYI
Eşleştirmeyi Öğreniyorum, Burcu Coştur’un illüstrasyonlarıyla hazırlanmış. Eğlenceli bir tasarıma sahip. Uzunlamasına biçimlendirilmiş kitabın üçe bölünmüş olan sayfalarından her birine bir figürün parçalarından biri yerleştirilmiş. Sayfaları çevirdikçe farklı bir objeyle, daha doğrusu farklı bir objenin detayıyla karşılaşıyorsunuz. Bu detay görüntüye karşılık gelen sayfaya da yine “rastgele” harfler yerleştirilmiş. Çocuğunuzun görevi, gizemli objeyi ortaya çıkarmak. İşin özü, detayları birbirleriyle tamamlayarak hem objenin bütününe hem de kelimeye erişmek. Mesela bir ayı resmi var; sayfalardan üstte olanında ayının kafası varken, alttakilerde başka başka canlıların/objelerin detayları dizili. Bu durumda ayının gövdesini ve ayaklarını bulana kadar sayfaları çevirmeye devam edeceksiniz; onu nihayet tamamladığınızda da resmin hemen karşısındaki kelimeyi bulmuş olacaksınız. Bir tür yap-boz oyunu da denilebilir bu kitap için. Aslında şakacı çocuklar için bir ilham kaynağı da olabilir bu tasarım; bir ayının kafasıyla bir arının poposunu birleştirip ortaya çıkan “komedi”ye gülebilir, manasız harf diziminden kendince bir sonuç çıkarabilir. (Tecrübe edilmiştir!)

İLHAM KAYNAĞI DOĞADA
Her iki kitap da okul öncesi çocuklara hitap ediyor, ama Öğrenmede İlk Adım daha küçük çocuklar için, söz gelimi konuşmayı, kendini ifade etmeyi henüz öğrenmekte olan çocuklara uygunken, Eşleştirmeyi Öğreniyorum okul öncesi eğitim faaliyetlerine başlamış çocuklara yönelik hazırlanmış. Ama çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi, bir kitabı okuyup bitirdikten çok sonra bile, günün birinde tekrar dönüp o kitabı ellerine alabiliyorlar. Dolayısıyla farklı anlamları keşfedebilmesi için, yutulup yalanmış kitapları da ara ara gün yüzüne çıkarmakta fayda var. (Öğrenmede İlk Adım kitabı, tasarımıyla kızıma ilham verdi: İlk okumadan sonra, küçük kitapların her birini kurabiye, kutunun kendisini de kurabiye kalıbı ilan etti!) Bu oyuncaklı kitaplar çocukların da ebeveynlerin de ilgisini çekiyor; tabii farklı nedenlerle. Çocuklar cıvıltılı, parlak bir nesne gördüklerinde kitleniyorlar; ebeveynler de hem bir amaca hizmet eder hem de yoğun mesailerinde küçük
es’lere imkân tanır belki diye seviyor bence bu kitapları. Dolayısıyla bu kitapların varlığına bir itirazım yok, tasarımlarıyla da içerikleriyle de hedef okur kitlesinin ihtiyaçlarına uygunlar. Ama azıcık dikkatli bir göz, bu tür kitapların ilham kaynaklarının doğada ve günlük yaşamda olduğunu görebilir. Dolayısıyla çocuğun dil gelişimini, hayal edebilme yetisini ve merak duygusunu desteklemek niyetindeyseniz, çok yönlü düşünmekte fayda var. Mesela kelimeleri eğip bükmek ya da seslerle oynamak yaratıcılığı artırıyor ve çocuğun üslubuna mizahi bir ton katıyor düşüncesindeyim. Gündelik hayatta, ezbere konuştuğumuz için çoğu kez ağzımızdan çıkanı kulağımız duymuyor aslında; oysa kelimeler çok kullanışlı oyuncaklardır. Hele de tekerlemeler! Kaldı ki tekerleme, konuşma güçlüğünün
aşılmasında önerilen yöntemlerden biri. Belki kendi kitabınızı bile yapabilirsiniz. Keyifli okumalar!