İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Dinç ve korkak, uykucu ve cesur!

Dinç ve korkak, uykucu ve cesur!

Sema ASLAN

Dostluk, resimli çocuk kitaplarında en sık işlenen temalardan. Gogo ve Günışığı da biraz eşitsiz görünen bir dostluğun hikâyesini anlatıyor. İlişkilerin doğası farklı yorumlara açık, aynen öyküler gibi.

Gogo ve Günışığı, uzak bir kasabada yaşayan Günışığı isimli köpekle Gogo isimli kedinin hikâyesi. Evlerinin kapısında büyük puntolarla isimleri yazar, çünkü “İyi arkadaşlar burada yaşar”. Çocuk kitaplarını görsellerinden, tasarımından ayrı düşünmek mümkün değil elbette, ancak Gogo ve Günışığı kitabında görsellerin, imajların hikâyeden ayrı da ele alınabileceği fikrindeyim. Şöyle ki:

Birbirini çok seven, birbirini çok iyi tanıyan ve belli ki uzun zamandır birlikte yaşayan iki arkadaş Günışığı ve Gogo. Ancak aynı evi paylaşan çoğu kişi gibi, onlar da görev dağılımı yaparken biraz beceriksiz davranmış gibiler. Evin tüm yükü Günışığı’nın üzerinde; Gogo yataktan kalkmaya bahane bulamayan bir miskin. Kim bilir, belki de ağır bir ruhsal çöküntü içindedir diye düşünüyordum ki vazgeçtim. Gogo, sapasağlam. Sadece canı istemiyor. Köpeklerin sorumluluk sahibi ve itaatkâr; kedilerinse hep miskin ve “efendi” olduğu genel kabulüne uygun bir resim bu. Ama Günışığı ve Gogo’nun görsel imajları bu sıradan ön kabulü, başka bir ön kabulle bir araya getiriyor ve üstelik bunu çok pırpırlı, sevimli bir dille yapıyor.

FARKLILIK VE EŞİTLİK

Günışığı, sabah erken saatte uyanır, günü mutlulukla karşılar; Gogo uyanmadan ona en sevdiği keki pişirir, keki dilimleyip ayağına götürürken Gogo kocaman göbeğiyle uyumayı sürdürür. Günışığı bu arada bulaşık, çamaşır yıkar, dans eder, kitap okur ve arada bir Gogo’ya yalnızlıktan yakınır, biraz birlikte vakit geçirmek istediğinden söz eder, sonra yine bir şeylerle meşgul olur… Mesela saçlarındaki kurdeleyi düzeltir ve camdan dışarıyı izler… Sonunda Gogo’ya mantar çorbası pişirmek için ormana mantar toplamaya gitmeye karar verir. Buraya kadar okuduğumuz her şeye, “kadınsı” Günışığı ve “erkeksi” Gogo’nun ev içindeki hareketleri, faaliyetleri, mekân kullanımlarıyla ilgili ipuçları eşlik ediyor. Bariz bir biçimde, bir kadın–erkek ilişkisi, bildiğimiz anlamda “kurumsallaşmış” bir ilişki resmi bu. Gogo, istediği kadar ruhsal çöküntü içinde yaşıyor olsun, Günışığı’nı oradan çıkartmak gerek!

Derken Günışığı kayboluyor. Ormanda olduğu sırada yağmur başlayınca yağmurdan deli gibi korktuğu için bir ağaç kovuğuna sığınıyor ve oradan çıkmaya cesaret edemiyor. Günışığı’nın yokluğunu fark eden Gogo, nihayet saatler sonra, bir zahmet, lütfen yataktan kalkıp arkadaşını aramaya karar veriyor. Gerçi burada da bir şaibe var: Gogo, bilmem kaçıncı kez uyanıp da Günışığı’nın hâlâ dönmediğini fark ettiği sırada, aslında karnı da açlıktan bilmem kaçınca kez gurulduyor. Yani acaba arkadaşını merak ettiğinden mi yoksa kendi ihtiyaçları bir süredir karşılanmadığından mı harekete geçiyor Gogo? Sorunun yanıtı insafımıza kalmış.

Sonunda Gogo buluyor Günışığı’nı. Onun için dünyanın diğer ucuna bile gitmeyi göze alabileceğini söylüyor ve sevgili arkadaşına çay demleyip onu dinlendiriyor… Finalde anlıyoruz ki ikisi mutlu arkadaşlıklarına devam ediyor.

Aynı hikâye, başka bir görsel anlatımla desteklenmiş ve vurgulamalar daha farklı noktalarda yapılmış olsaydı, muhtemelen paylaşımın, sorumluluk bilincinin öneminin anlatıldığı, en yakın ve eski arkadaşlıkların bile eşit koşulların gözetilmesine muhtaç olabileceği gibi olumlu sonuç önermeleriyle okuyabilirdik kitabı. Ancak bu hâliyle, cinsiyetçi bir yaklaşım sergilendiği fikrindeyim. Elbette tek başına görsel imajları sorumlu tutmak mümkün değil bu sonuçtan; fakat çocuk kitaplarında görsel imajlar, sözcüklerden ve hikâyenin kendisinden daha çok akılda kalabiliyor. Özellikle de okul öncesi ve okul çağlarının başlarında olan çocuklar için.

Son not: 7 yaşındaki kızıma, “Günışığı ve Gogo sence nasıl kişiler?” diye sorduğumda, yanıt beni açıkça hayal kırıklığına uğrattı. “Biri dinç ve korkak, diğeri uykucu ve cesur”. Tüm gün miskin miskin yatıp yine de “cesur” oldun ya Gogo, helal sana!

Gogo ve Günışığı Dafna ben Zvi Resimleyen: Ofra Amit Çeviren: Handan Sağlanmak  Final Kültür Sanat Yayınları, 38 sayfa
Gogo ve Günışığı Dafna ben Zvi Resimleyen: Ofra Amit Çeviren: Handan Sağlanmak
Final Kültür Sanat Yayınları, 38 sayfa

 

Show More