Basit, zahmetsiz ama bir o kadar da etkili! Okumayı özendiren bu etkinlikleri kütüphanede, sınıfta, evde gerçekleştirmek hiç de zor değil.
Yazan: Suzan Geridönmez
Yaş grubu: 8 +
Süre: 2 ders saati
Malzeme: Karton kutu, çengelli iğne
Hazırlık: Merak uyandırmak istediğimiz bir kitaptan anlam bütünlüğü taşıyan 5-10 sayfalık bir metin seçilir. Bu romandan bir bölüm, bağımsız bir hikâye ya da masal olabilir. Söz konusu metinden bir çıktı alınır. (Ya yeniden dizme ya fotokopi yoluyla) Metin makasla öğrenci sayısınca parçalara bölünür. Parçalar mümkün olduğunca birkaç cümleyi geçmemeli, cümleler ortadan ayrılmamalı.
Amaç: Uzun süre sakin ve hareketsiz bir şekilde kitap okumakta henüz zorlanan, dikkat süresi sınırlı küçük yaş grubundaki çocuklara, sıkıntıyla özdeşleşmeyen olumlu okuma deneyimleri yaşatmak. Kurgu (mantıklı olay akışı) konusunda bir ilk bilinç oluşturmak. Bir metni bütün haline getiren bağlantıların keşfedilmesini sağlamak.
Uygulama: Etkinlik sınıf ortamında, kütüphanede ya da evde gerçekleştirilebilir. Oyunu yöneten yetişkin bu çalışma için seçtiği kitabı kısaca tanıttıktan, konusundan ve en önemli kahramanlarından bahsettikten sonra katılımcılara oyunun kurallarını açıklar. Buna göre çocuklar karton kutudan bir metin parçası çekip çengelli iğneyle kazak ya da tişörtlerinin ön tarafına tutturur. Her çocuk taşıdığı metni temsil eden bir yapboz parçasıdır. Oyunun hedefi tüm katılımcıların doğru şekilde sıralanarak, hikâyenin tekrar bütünleştirilmesidir. Çocuklar birbirlerinin göğsünde asılan metin parçalarını önce (sesli/sessiz) okumak, ardından eşleştirmek, hangi parçanın hangi parçayı takip ettiğini bulmak zorundadır. Yan yana gelip tartışmak, fikir alışverişinde bulunmak serbesttir. Ta ki kimin sıranın neresinde duracağı konusunda anlaşma sağlanıncaya dek.
Etkinliği yöneten yetişkin gözlemci ve danışman pozisyonundadır. Gerekmedikçe oyuna müdahale etmez, ancak çocukların metin parçalarını birbirleriyle ilişkilendirmekte zorlandığını fark ettiği noktada, ipucu içeren sorularla kilitlenmelerin önüne geçebilir.
Çocuklar, doğru şekilde yan yana dizildiklerine karar verdikten sonra, onlardan üstlerinde asılan metni çıkarmaları ve sıralandıkları gibi arka arkaya okumaları istenir.
Yapboz gibi bir araya getirilen hikâyede uyumsuzluklar, kopukluklar, karışıklıklar kaldı mı? Yönlendirici sorular soran etkinlik öğretmeni katılımcılara sırayı düzeltme olanağı tanır. Ardından metin doğru bütünlüğü içinde, çocuklar tarafından son bir kez okunur.
Alternatif Uygulama: Bu etkinlik ilköğretim birinci kademede, özellikle de okumayı yeni sökmüş 2. ve 3. sınıf öğrencileriyle gerçekleştirildiğinde, parçalara bölünen hikâye öğretmen tarafından öncesinde katılımcılara bir bütün olarak okunabilir. Böylece küçük yaştaki çocukların metin parçaları arasındaki bağlantıları bulmaları/hatırlamaları kolaylaşır.
