Tüm dünyaya açılan bir pencere

Dünyayı Keşfe Çıkalım, gezgin ruhu kutsayan ve dünyanın farklılıklarıyla anlamlı, hepimizi kucaklamış bir organizma olduğunu anımsatan, çok renkli bir rehber kitap.

Yazan: E. Nida Dinçtürk

“Çok gezen mi çok okuyan mı” kapışmasında siz hangi taraftasınız? Okumanın insanın düşünsel dünyasına katkısı tartışılmaz olduğu için, şu an elinizde bu dergiyi tutuyorsunuz. Buna rağmen bazen, okumanın maalesef gerçek deneyimin yerini tutmadığı da hepimizin malumu. Bu yüzden insanlar, atlaslardan bakarak ezberledikleri kent isimlerindense gidip gördükleri, en azından birkaç günlüğüne sakini oldukları kentlerin isimlerini, yerlerini, kültürlerini daha kolay özümsüyorlar. Özellikle turistik arayışlardan çok, bir gezgin gibi yapılan seyahatler, insana sadece bilgi anlamında bir katkı sağlamıyor; dünyaya baktığı pencereyi genişletiyor, onu bir süreliğine farklı bir kültürün parçasına dönüştürüyor. Sonuçta empati duygusunu besliyor ve belki de onu bir dünya vatandaşına çeviriyor. Böylece dinlerin, dillerin, renklerin, bayrakların ve coğrafyanın getirdiği hiçbir farklılığın önemi kalmıyor. İşte böylesi bir deneyim, gerçekten “keşif” olarak nitelendirilmeye değer!

İNSANI YOLA ÇIKARTACAK CİNSTEN
İş Bankası Kültür Yayınlarından çıkan Dünyayı Keşfe Çıkalım, yolda olmaya tam da bu noktadan bakan, üstelik gezgin olma hâlini okuma deneyimiyle aşılayan, insanı yola çıkartacak cinsten bir çalışma. Susie Rae’nin yazıp Greg Paprocki’nin resimlediği ve Gizem Başaran’ın Türkçeye çevirdiği kitap, minik okurlar için çok renkli ve zengin bir gezi rehberi. Ayrıca ülkelerin haritadaki yerleriyle pek ilgilenmeyip, kültürleri, gündelik yaşamları, ritüelleri ve özel günleri gibi insanla anlamlanan detaylarına odaklanmasıyla da adeta dünyaya açılan bir pencere.

Dünyayı Keşfe Çıkalım; “Yiyecek Alışverişi”, “Açık Havada Oynamak”, “Okula Giderken”, “Sağlıklı Beslenme”, “Ev İşleri”, “Yeni Yıl”, “Spor Zamanı”, “Doğa”, “Festivaller”, “Biraz Gezelim”, “Pencereden Bakınca” başlıkları altında çeşitli bölümlerden oluşuyor. Bazıları özellikle çocukların ilgisine yönelik hazırlanan bu başlıklar, aslında her yaştan gezgin için farklı coğrafyaları adımlayan bir rota çiziyor. Dünyayı gezmeyi teşvik ederken ona karşı taşıdığımız sorumlulukları da unutturmuyor. Birçok bölümün satır aralarında insanların doğanın dengesini nasıl bozduklarını, bunun nadir türlere, su kaynaklarına, havadaki oksijen seviyesine ve yeşil alanlara nasıl yansıdığına dair hatırlatmalarda bulunuyor.

Kitap ayrıca, ülkelerin yeme içme kültürleri, insanların buralarda nerelerden alışveriş yaptıkları, sabah kahvaltısında ve öğle yemeğine neler yedikleri, hangi coğrafyaların hangi besin türüne daha kolay ulaştıkları, hangisini daha sık tükettikleri gibi neredeyse bilimsel bilgilere de yer veriyor. Hatta “Sağlıklı Beslenme” bölümü altındaki beslenme saati başlığı, kitabın bu anlamdaki en ilgi çekici detayı. Dünya’da 10 farklı bölgenin öğle yemeği tabaklarını bir araya getiren bu sayfalar, “Tam da şu anda Fransa’daki çocuk ne yiyor, peki Afrika’nın tabağında neler var?” gibi soruların kapısını aralayarak farklı ülkelerin koşullarını geniş kapsamda düşünebilme ve karşılaştırma fırsatı yaratıyor.

Kitap, elbette ki sosyal düzenlere dair de önemli ipuçları içeriyor. En çarpıcı örnekler ev işleri bölümünün altında karşımıza çıkıyor. Dünya çapında kızların erkeklere göre yüzde 40 daha fazla ev işi yaptığı tahmininin yanı sıra İspanya’da ev işlerine katılmanın çocuklar için yasayla belirlenmiş bir kural olması ve Japonya’da hiçbir temizlik görevlisinin çalışmadığı, öğrencilerin nöbetleşe temizlediği okul örnekleri gerçekten zihin açıcı.

Her şeyden önemlisi, Dünyayı Keşfe Çıkalım, yaşamın kendine her yerde bir şans bulduğunun da ispatı. Dünyanın en sıcak bölgelerinde de en soğuk ülkelerinde de sokakta oynamaktan vazgeçmeyen çocuklar ya da özellikle Afrika kıtasında kilometrelerce yol yürüyerek okula ulaşan öğrenciler bunun iyi birer örneği.

DÜNYAYLA BÜTÜNLEŞMEK
Dünyayı Keşfe Çıkalım, gezgin ruhu kutsaması kadar, “Eğer her insan aynı olsaydı, hayat ne kadar sıkıcı olurdu, değil mi?” sorusunu açıkça sorabildiği için de kıymetli bir çalışma. Dünyanın sadece üzerinde yaşanılan bir mekân değil; beraber yaşadığımız, hepimizi kucaklamış bir organizma olduğunu anımsatıyor.

Böylece sadece iyi bir gezgin olmanın değil; gezegenine sorumlu, farklılıkların kendi varlığını da anlamlandırdığını kanıksamış, dinlemeyi, anlamayı, görmeyi gerçekten öğrenerek dünyayla bütünleşmiş bireyler olmanın kıymetini aşılıyor.