Kavramlardan fazlası: Çocukluk ve aşk

Hayallerin Ötesinde, sürükleyici bir roman. Ortaokul çağlarında olan her çocuk okurun keyifle, gülerek ve merakla okuyacağı bu romanın en başarılı yanı, çok canlı bir anlatıma sahip olması ve merakı sonuna kadar diri tutması.

Yazan: Sema Aslan

Dilek Yardımcı’nın yine Tudem Yayınlarından çıkmış olan Hayal Sözleşmesi’nin devamı niteliğindeki ikinci romanı Hayallerin Ötesinde, ilk romanda ilan edilen sözleşmenin uygulamaya dökülüşünü; bu sırada karşılaşılan sürprizleri ve yaşanan zorlukları anlatıyor. İki ayrı grubun hikâyesini paralel olarak işleyen romanda, Kars’ın bir ilçesinde Türkçe öğretmenliği yapan ve romanın başkişisi olan Bengisu Yılmaz; grupları, dönemleri, hikâyeleri buluşturan kişi konumunda. 7. sınıfı okuyan Karslı öğrenciler, Bengisu öğretmenlerinin ekseninde ve etkisinde yaratıcı bir eğitim dönemini adımlarken, kendini ifade etmenin sınırlarını zorluyor; kendilerine ve birbirlerine ilişkin yeni şeyler keşfediyorlar. Kendisi de Türkçe öğretmeni olan yazar, bu sahneleri okuruna son derece canlı ve gerçekçi aktarmayı başarmış. Sahiden de böyle bir sınıfın olduğuna, çocukların birbirlerine tam da böyle takıldıklarına, o sulu şakaları yaptıklarına kolayca inanabilir her okur. Çünkü “sınıf dinamiği”, herhâlde böyle olur.

Bir de Bengisu ve bir zamanların ortaokul sınıfının arkadaşlığı var ki orası da epey hareketli. Artık her biri yetişkin bireyler olan eski dostların geçmişten bugüne taşıdıkları iyi kötü anılar, yarım kalmış hesaplar beri yanda akıyor; iki hikâye aynı anda ilerliyor. Bu grup, bir öncekinin hayallerini gerçekleştirmeye karar verince, ikisinin kesiştiği anlar oluyor. Hayal Sözleşmesi Derneği, ülkenin neresinde yaşarsa yaşasın, çocukların hayallerini gerçekleştirmeye kendini adadığında, ilk adımı Bengisu öğretmenin öğrencileriyle atıyor. Gerçekleştirilmesi hedeflenen iki hayal var. Biri çocukları birkaç günlüğüne İstanbul’a götürmek, diğeri de öğrencilerden biri olan Güneş’in annesini bulmak. İlki, bütçesi ve organizasyon boyutuyla oyalayan bir hedef ancak ikincisi basbayağı dedektiflik gerektiriyor. Yetişkinler, bu, kimi oyalayan kimi gizemli işlerle ilgilenirken diğer yandan da aşk hayatlarıyla uğraşıyorlar. Orası da gizemli ve gergin.

Hayallerin Ötesinde, sürükleyici bir roman. Ortaokul çağlarında olan her çocuk okurun keyifle, gülerek ve merakla okuyacağı bu romanın en başarılı yanı, çok canlı bir anlatıma sahip olması ve merakı sonuna kadar diri tutması. İstanbul gezisinin anlatıldığı sahneler ayrıca başarılı çünkü roman kahramanlarının yaptığı İstanbul turuna okur da katılabiliyor; gezilen yerlerin tarihi, bugün için ne ifade ettiği referans noktalarıyla, edebiyattan alıntılarla birlikte hem çok detaylı hem de didaktik bir dile düşmeden veriliyor. Öğrenci-öğretmen ilişkisi de aynı canlı anlatım ve ruhtan nasipleniyor; bir öğretmenin nasıl büyük bir fark yaratabileceği açıkça görülebiliyor.

Ancak, romanın “aşk”ı anlattığı bölümler, tartışmaya açık. İki yetişkin kadının anlatımıyla devam eden “aşk anlatısı” ve bir de çocuklardan birinin diğerine duyduğu “tutkulu” aşk hikâyesi üzerine biraz düşünmek gerekiyor. Yetişkin aşklarından biri, bir tür “platonik” aşk olarak yansıyor romana. Sınırların oldukça belirsiz olduğu bu aşk, kadın cinayetlerinin çetelesini tutmakta bile zorlandığımız bugünün şartlarında dikkate değer bir incelemeyi hak ediyor. Aşk ile taciz arasındaki sınır, aslında gayet açık. Fakat aşk hakkında “bildiklerimiz”, aşkın sinemada, şarkılarda, kitaplarda ve yaygın medyada bugüne dek işleniş şekli bu sınırı bulanıklaştırıyor. Gizli hayranından aylar boyu güller ve mektuplar alan Özlem de bir ara bu belirsizlikten şüpheleniyorsa da konunun üzerinde kısacık durup, geçiyor. Kim olduğunu bilmediği bir adam, Özlem’in hangi gün hangi saat nerede olduğunu biliyor; içindeki eski aşk acısından haberdar, en sevdiği müzik grubunu tanıyor. Ona “beni arama boşuna, bulamazsın,” diye biten mektuplar gönderiyor. Kişisel bir yorumla, bu takip neredeyse polisiye
bir hâl almışken, Özlem’in de zamanında bir adama tam da böyle davrandığını öğreniyoruz. Yetmiyor, meçhul hayranın maddi yardım teklifi, Hayal Sözleşmesi Derneği üyelerinin oy birliğiyle kabul ediliyor.

Bengisu öğretmenin aşk hayatı da dramatik dozuyla dikkat çekiyor; orada da sorulacak epey soru var. Ama çocuklardan Serhat’ın Güneş’e duyduğu “tutku”, “karşılıksız aşk” hikâyesinin bir minyatürü ve yine kişisel bir okumayla, tehlikeli bir gidişe gebe.

Sınırların net bir biçimde çizilmesinin çok önemli olduğu bir dönemde, çocukların aşk hakkında nasıl bir fikre kapılacağı, herhâlde son derece önemli ve öncelikli.