İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Kelimeler kadar çizgiler de anlatıyor

Ceyhan USANMAZ

Peter Sis, Saint-Exupéry’nin hikâyesini anlatırken kelimelerle birlikte çizgilere başvuruyor. Üstelik Peter Sis’in kitabında, çizgilerin çoğu zaman kelimelerden daha geveze olduklarını da söyleyebiliriz!

Küçük Prens’i hepimiz tanıyoruz. Ev büyüklüğünde bir gezegende, biri sönmüş ve ikisi hâlâ aktif yanardağları ile eşsiz güzellikte çiçeğiyle “tek başına” yaşadığını; sonrasında, yakınındaki diğer gezegenlere yaptığı yolculuklarda nelerle karşılaştığını da az çok biliyoruz. Üstelik şimdilerde, hemen hemen her yayınevinden, birbirinden birazcık da olsa farklı Küçük Prens kitaplarıyla karşı karşıyayız… Hatta meyve suyu kutularının üzerinde, okul çantalarında, defter kapaklarında, kalemlerde, silgilerde daha sık rastlar olduk yüzüne. Bunun sebebi, telif haklarının geçerlilik süresinin dolmuş olması elbette. Bildiğiniz gibi, yazarların aramızdan ayrılışlarının üzerinden 70 yıl geçmişse, arkada bıraktıkları eserleri de hiçbir telif kısıtlaması olmaksızın herkes tarafından yayımlanabiliyor. Bir yandan sevindirici bir durum bu; mesela, artık mandalina kokulu sayfalara sahip bir Küçük Prens kitabımız bile var! Ancak bir taraftan da buruk bir sevinç; çünkü Küçük Prens’in yazarının artık aramızda olmadığını, hatta ölümünün üzerinden 70 yıl geçtiğini hatırlıyoruz…

Aslında Antoine de Saint-Exupéry, bazı başka yazarlara göre daha şanslı. “Pinokyo’yu yaratan kim?” diye sorulsa örneğin, cevapların büyük bir kısmı eminim “Gepetto Usta” olacaktır; “peki ya Gepetto Usta’yı” diye sorsak; yani yazarı kimdir o hikâyenin? Ya da mesela Kibritçi Kız, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, harikalar diyarındaki Alice; çoğu zaman yazarlarını bir çırpıda söyleyemediğimiz, hatta bilmediğimiz karakterlerden bazıları… Saint-Exupéry’yi, daha iyi tanımamızın sebebi ise, Küçük Prens’in ilk sayfalarında kendinden de bahsetmesi. Ne diyordu; “Pilotluğa merak sardım. Dünyanın her yerinde biraz uçuş yaptım.” Pilot olduğunu öğreniyorduk böylelikle Saint-Exupéry’nin; bir gün Büyük Çöl üzerinde uçarken motorunun bir parçasının kırıldığından ve acil iniş yaparak çölde tek başına bir ölüm-kalım savaşına tutuştuğundan bahsediyordu. Küçük Prens’le tam da orada tanışıyordu ve sonrasında da bizimle tanıştırıyordu…

Biz de şimdi Antoine de Saint-Exupéry’yi biraz daha tanıyalım. 1900’da Fransa’da, uçağın icat edilmekte olduğu bir dönemde doğdu. Çocukken hep uçmayı hayal etti. Sonunda genç yaşta pilot olunca soluk kesen maceraları başladı. Uçakla posta taşıyan ilk pilotlardan biri oldu, pilot arkadaşlarıyla uzak diyarlara yeni uçuş rotaları yarattılar. Antoine uçağıyla dağları, çölleri aştı, rüzgârlarla, fırtınalarla boğuştu, hatta havacılık rekor denemelerine girişti. Birkaç kez uçağı düştü. Yukarıdan yeryüzünü seyrederken dünyadaki ve gökyüzündeki hayat üzerine uzun uzun düşünmeyi severdi, bu düşünceler ona tecrübelerini yazma esini verdi…

İşte Peter Sis’in, Türkçede yeni yayımlanan kitabı Pilot ile Küçük Prens, isminden de az çok anlaşılacağı gibi, bu pilot ile Küçük Prens’in iç içe geçmiş hayat hikâyelerini daha da ayrıntıya girerek anlatıyor. Nasıl ki Saint-Exupéry bize Küçük Prens’in hikâyesini anlatmışsa; Peter Sis de Saint-Exupéry’nin hikâyesini anlatıyor. Ve nasıl ki Saint-Exupéry Küçük Prens’in hikâyesini anlatırken kelimelerle birlikte çizimlere de başvurmuşsa; Peter Sis de Saint-Exupéry’nin hikâyesini anlatırken kelimelerle birlikte çizgilere başvuruyor. Kelimeler kadar çizgiler de anlatıyor… Hatta kelimelerle çizgiler bir araya geliyor; kimi cümleler bir uçağın kuyruğunda Dünya’nın çevresini turluyor, kimi cümleler bir geminin rotasını çiziyor… Üstelik Peter Sis’in kitabında, çizgilerin çoğu zaman kelimelerden daha geveze olduklarını da söyleyebiliriz!

Bir şekilde Küçük Prens ile hayatı iç içe geçmiş bu pilotu merak edenler için Peter Sis’in kitabı biçilmiş kaftan. Kısa kısa metinleri ama uzun uzun baktıran çizimleri ve tasarımıyla
harika bir biyografi çalışması…

Pilot ile Küçük Prens Yazan ve Resimleyen: Peter Sis Türkçeleştiren: Çiçek Kılıç Alef Yayınları, 48 sayfa
Pilot ile Küçük Prens
Yazan ve Resimleyen: Peter Sis
Türkçeleştiren: Çiçek Kılıç
Alef Yayınları, 48 sayfa
Show More