Obur ama paylaşımcı, neşeli ama derin

Fare ile Köstebek, aynı evi paylaşan iki yakın arkadaş. Birinin ak dediğine diğerinin kara dediği, birinin sakladığını öbürünün yediği anlar olsa da çok iyi anlaşıyorlar. Kahramanlarımız evde ya da parktayken çoğunlukla yemeyi ya da eğlenmeyi düşünseler de kimi zaman var olmanın anlamı, eşyaların gerekliliği gibi konular üzerine derin sohbetlere dalıyorlar.

Yazan: Emel Altay

“Fare ile Köstebek”, kısa öyküler ve bunlara eşlik eden çizimlerden oluşan altı kitaplık bir seri. Joyce Dunbar’ın kaleme aldığı, James Mayhew’in çizimleriyle renk kattığı seri, esasen çocuk edebiyatında oldukça popüler. Seriden yola çıkarak 26 bölümlük bir animasyon dizisi yapılmış. 2005 yılında ise tiyatro oyunu olarak sahnelenmiş.

YEMEK VE DOĞA DÜŞKÜNÜ, NAİF İKİ DOST
Fare ile Köstebek, “Sevgili yaşlı kurbağa ve murbağa için” ithafıyla başlıyor. Kitapta “Konuş Benimle”, “Salata”, “Ortalığı Toplamak”, “Eşya” ve “Piknik” adındaki beş kısa öykü bulunuyor. Bu öykülerin en belirgin özelliği bir romanın bölümleri gibi, birbirini takip eden bir yapıdan oluşmaları. İlk öyküde yarın ne yapabilecekleri üzerine çene çalan köstebekle fare, diğer öyküde günlerini evde geçirmeye ve ev yapımı kurabiyeleri acımasızca atıştırmaya karar veriyorlar. Bir sonraki günü anlatan üçüncü öyküde evi toplamaya girişip sonrakinde fazla eşyalardan kurtulmanın yollarını arıyorlar. Son öyküde ise ilk öyküdeki planlar arasında olan ama hava muhalefeti yüzünden erteledikleri piknik için yola çıkıyorlar.

Serinin diğer kitabı Çok Özel Bir Fare ile Köstebek’te ise üç öykü yer alıyor. Buradaki öyküler, diğer kitaptakiler gibi birbirini
takip edip bir bütün oluşturmasa da ana temalarda benzerlikler mevcut. Bu öykülerde de karakterlerimizin yemek düşkünlükleri, doğada yürüyüş ve piknik yapma sevgileri, dostluklarının çıkarsız ve saf oluşu gibi ortaklıklar dikkat çekiyor.

ÇİZİMLER, ÇİZGİ ROMAN GÜCÜNDE
Öykülerin anlatım gücünden, çocuk edebiyatında rastlamanın bilhassa mutluluk verdiği derinliğinden söz etmeden önce çizimlerin kusursuzluğundan bahsetmek gerek. Çok yönlü bir sanatçı olan (illüstratör, yazar, müzisyen) James Mayhew’in
çizimleri öylesine güçlü ki, Fare ile Köstebek serisi pekala bir çizgi roman olabilirmiş. İkilinin karakter özelliklerini, anlık ruh hâllerini, gündelik hayatlarındaki davranış kalıplarını, yaşadıkları evi ve gezdikleri yerleri, hayal gücüne de yer bırakarak elbette, başarıyla tasvir etmiş Mayhew.

SAHİCİ, YALIN VE DERİN
Hikâyelere geçersek; ilk bakışta obur ve doğasever iki dostun sıradan günlerinden naif anekdotlar diyebiliriz bunlara. Daha yakından baktığımızda ise hikâyelerdeki derinlikli ton, dostların arasındaki samimilik ve davranışlarındaki yalınlığın çok etkileyici olduğunu söyleyebiliriz. “Konuş Benimle” deki içten ve biraz da şairane ilerleyen diyalog ya da “Çakıl Taşları”nda göl kenarındaki sonsuz sayıda ve birbirine benzer çakıl taşlarından yola çıkarak yapılan var oluş sorgulamaları, “çok özel” bir seriyle karşı karşıya olduğumuzu kanıtlıyor. Zaten aynı öykünün son cümlelerinde (bu aynı zamanda Çok Özel Bir Fare ile Köstebek kitabının da kapanış cümlesi); Fare arkadaşına “Tam bir düşünürsün sen” iltifatını yöneltiyor.

İki kitabın ortalamasını aldığımızda Köstebek’in ikilinin saf tarafı olduğu ise bir gerçek. Ama belli ki saflık, düşünür olmaya engel değil, aksine dünyaya ve içinde olup bitene kirlenmemiş, arı bir düşünceyle bakabilmek, derinleşmenin en önemli adımlarından biridir belki de.

SU BİRİKİNTİSİ SAÇMA AMA DOSTLUK BAKİ
İkili bazen fantastik sayılacak durumlara da kendilerini sokabiliyorlar. “Saçma Su Birikintisi” öyküsünde Köstebek, yolda gördüğü su birikintisine Saçma adını veriyor ve onu eve götürmek istiyor. Önce bunun imkânsız olduğunu düşünen Fare, arkadaşının hayal kırıklığını görünce su birikintisini bir kavanoza doldurup eve götürmeyi teklif ediyor. Fare’nin bu isteğe yaklaşımı aralarındaki dostluğun ne denli güçlü olduğunu gösteren en büyük kanıt.

Elma Yayınlarının özenli baskısıyla 7-9 yaş aralığındaki çocuklara yönelik satışa sunulan Fare ile Köstebek serisinin bu iki kitabı, gerek çizimleri gerekse karakterlerin gündelik şeylerden yola çıkarak geliştirdikleri diyaloglarla yetişkinleri de mutlu edecek türde.