Bu çizgi nereye gidiyor?

Bu kitabın sayfaları okuyucunun sadece bakması ve okuması için değil, bir o kadar da sanat üretimine dahil olabilmesi için tasarlanmış.

Yazan: Çağla Vera Kılıçarslan

Ben Bir Küçük Sanatçıyım Gel Beraber Resim Yapalım, illüstratör ve yazar Marion Deuchars’ın Türkçeye çevrilmiş ilk eseri. Marion Deuchars, Penguin Books’tan çıkan George Orwell’ın Burmese Days (Burma Günleri) kitabı için tasarlamış olduğu kitap kapağı ile layık görüldüğü “V&A 2010 Kitap Kapağı İllüstrasyonu” ödülü dahil çok ödüllü bir çizer. Ancak bence onu eşsiz kılan çocuklar için hazırlamış olduğu elimizdeki bu eser. Sanat alanına yeni giren bir yetişkin için E. H. Gombrich’in Sanatın Öyküsü kitabı nasıl bir yer tutuyorsa Ben Bir Küçük Sanatçıyım Gel Beraber Resim Yapalım kitabı da çocuklar için aynı yeri tutabilir. Üstelik bu kitabın sayfaları okuyucunun sadece bakması ve okuması için değil, bir o kadar da sanat üretimine dahil olabilmesi için tasarlanmış.
Marion Deuchars’ın bu kitabı ile minik okuyucu; Leonardo Da Vinci’den Pablo Picasso’ya yaklaşık her yetişkinin bildiği ya da ismen aşina olduğu sanatçılarla buluşuyor. Bunun yanı sıra da Louise Bourgeois,
Jackson Pollock, Alexander Calder gibi, daha çok sanat dünyasının içinde olanların tanıdığı ancak sanat tarihinde önemli bir yer tutan sanatçılarla da tanışıyor. Yazar, kitabında yer alan sanatçılarla bu sanatçıların işleri hakkında bilgi verirken minik okuyucuya ağır gelecek bir üsluptan kaçınıyor. Ancak yolundan şaşabilecek bir basitleştirmeye giderek onu hafife de almıyor. Kullandığı dille hem sanatı hem de küçük sanatçı okurları gözetiyor.
Eser; sanat tarihindeki kimi büyük sanatçıları, bu sanatçıların işlerini tanıtmakla ve onların sanat stillerine benzerlik gösterecek çizimlere teşvikle de sınırlı kalmıyor. Tangramdan temel malzeme bilgisine, ardışık görüntüden çizgi romana, tişört tasarımından resme, heykelden grafik tasarıma, galeri mekânından mutfak çekmecemize kadar uzanan bir yolculuğa çıkarıyor okurunu.
Ben Bir Küçük Sanatçıyım Gel Beraber Resim Yapalım’ın içinde çocuğun eline kalemini, boyasını alıp yaratıcılığını katarak dahil olabileceği, sayısı yüzü aşan olasılık var. Küçük sanatçı kendi çizgi romanını oluşturabilir, kübist tarzda bir portre yapabilir, evini tasarlayabilir ya da parmak izlerini hayvanlara dönüştürebilir. Göz kırpan ve davet eden bu kadar çok sayıdaki imkân sayesinde, her bir minik okuyucunun, kitapta kendi arzusuna denk düşen bir şey bulması işten bile değil.
Bütün bunların yanı sıra Marion Deuchars eserinin kimi sayfalarında da çocukların iç dünyalarına ayna tutabilecek cümleler kuruyor, sorular yöneltiyor:
Adamın bakmaya korktuğu şey ne?
Bu insanların kurdukları hayalleri çiz.
Bu adamın rüyasında gördüklerini çiz.
Anahtar deliğinden gördüklerini çiz.
Kadını mutlu eden şeyi çiz.
Yetişkinler tarafından çocuklara pek de yöneltilmeyen sorular bunlar. Ama bir o kadar da önemliler. Çünkü küçük sanatçının çizim yoluyla vereceği yanıtlar, bir taraftan ebeveynler için çocuklarının iç dünyalarının derinlerinde yatan şeylerin ayırdına varabilmesini sağlarken diğer taraftan da çocukların kendi  korkularını, hayallerini, mutluluklarını sanat yoluyla dile getirebilmelerinin yolunu açıyor.
Marion Deuchars, birbirleriyle iç içe ve ayrılmaz şekilde bağlı olmalarına rağmen, çok farklı çizimler gerektiren bu kitabı tasarlarken uyumlu bir birlik sağlamayı başarmış. Işık ve gölge ya da gördüğünü kâğıda yansıtabilme gibi öğretici temel sanat bilgilerini gösteren illüstrasyonlar ile Paul Klee’nin çizgisini yürüyüşe çıkardığı illüstrasyonlar arasında harmonik bir tasarımsal bütünlük sağlayabilmek hiç de kolay bir iş değil.
Bu kitabı okuyan her çocuk farkına bile varmadan birçok yetişkinden daha fazla sanat bilgisine ve üretim tecrübesine sahip olacaktır. Çocuk ve sanat arasında bu kitapla erken yaşlarda kurulan bir ilişki; çocuğun henüz sanatın ne ve nasıl olması gerektiğine dair kendi iç görüsü dışında bir bilgisi bulunmadığından, yaratıcılığına ve hayal gücüne henüz el değmemiş olduğundan daha samimi olacaktır.