İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Dünden bugüne mitoloji…

Taner, anlatı dilini kurarken çocuklara dolaysız seslenmeyi tercih ediyor. Özellikle yazı girişlerinde, zaman zaman onlarla sohbet ediyor.

Yazan: Safter Korkmaz

Devekuşu Kabare’yi hatırlayan kaç kişi kaldık? Peki, henüz çok kanallı olmayan vakitler, televizyon ekranında “Keşanlı Ali Destanı”nı izleyip günlerce ortalıkta, “Şamama kim, sen kimsin? Herkes haddini bilsin!” diye dolaşanlar burada mı?
Eh, buradaysanız, lafı kimden açacağımı da iyi biliyorsunuz: Kültür ve sanat tarihimizin en önemli isimlerinden biri, Haldun Taner! On parmağında on marifet derler ya, o hesap; öykücü, oyun yazarı, epik tiyatronun ve kabarenin ülkemizdeki kurucu ismi, akademisyen, köşe yazarı, senarist… Bunca üretken bir isim, elbette çocuklar için de eserler verdi. İşte Çocuklar İçin Mitoloji bunlardan bir derleme. Cem Kızıltuğ’un muhteşem resimleriyle süslediği, Yapı Kredi Yayınlarının yayımladığı kitap, zamanında Milliyet Çocuk dergisinde tefrika edilmiş yazılardan oluşuyor.
Kitabın önsözü olarak girişe eklenen yazıda Haldun Taner, neden çocuklara mitoloji anlatmak istediğini açıklıyor. “Mitoloji bizi geçmişin zengin bir hayal dünyası ile bağlar, çoğu sanat ve edebiyat eserlerine esin kaynağı olan bir alanı yakınımıza getirir,” diyor büyük usta. Açık ki ona göre çoğu sanat ve edebiyat eserini mitolojiye borçluyuz. Üstelik düşüncesinde yalnız da değil; çağdaşı yazar, çevirmen, biliminsanı Azra Erhat da Odysseia için yazdığı önsözde benzer bir tespitte bulunur: “Odysseia’nın kaleme alındığı İÖ VIIIVI yüzyıllarında harita yoktu, coğrafya diye bir kavram da yoktu. Tuhaftır ki bu iki kavramı da Homeros denilen o koca ozan yarattı; Batı şiirini ve yazınını da yarattığı gibi.”*
MİTOLOJİ ALERJİSİ
Taner’in ve Erhat’ın bu tespitte ortaklaştığı ‘60’lı ‘70’li yıllar, yazık ki ülkemizde mitolojiye uzak durulan yıllar. Sadece uzak durmak da değil, Haldun Taner’in yazdıklarından öğreniyoruz ki toplumumuzda mitoloji karşıtlığı ya da yazarın deyişiyle “mitolojiye alerji” söz konusu. Bunun kökeninde “dinsel taassup” olduğunu düşünüyor Taner, sebebini de örnekleriyle açıklıyor okura. Üstelik sadece halkın değil edebiyatçılarımızın, sanatçılarımızın da mitolojiden uzak durduğundan, gereğince beslenmediğinden şikayetçi yazar. İşte bu karamsar tablo, onu çocuklara mitoloji anlatmaya yönlendirmiş. Ne de iyi olmuş! Böylece onun kendine has küçük mizahi dokunuşlarıyla zenginleştirdiği, sade ve akıcı dilinden mitolojik anlatılar okuyabiliyoruz. Milliyet Çocuk dergisinin farklı sayılarında kısa masallar olarak yayımlanan bu yazılarda, Hellen mitolojisini temel alıyor Haldun Taner. Tüm bir mitolojiyi anlatmıyor elbette. Ana hatlarıyla Hellen mitolojisinin başlangıcından, kaynaklarından, uygarlığımıza kattıklarından söz açtıktan sonra; Zeus’tan Hades’e, Artemis’ten Hephaistos’a Olympos tanrılarını, Prometheus’u, Sisyphos’u tanıtıyor küçük okuruna yazdıklarıyla. İda Dağı’ndaki güzellik yarışmasından Troya savaşına, anlatının önemli bölümleriyle tanıştırıyor çocukları. Taner, anlatı dilini kurarken çocuklara dolaysız seslenmeyi tercih ediyor. Özellikle yazı girişlerinde, zaman zaman onlarla sohbet ediyor. Sorduğu sorular ve bu sorulara verdiği yanıtlar yoluyla okurun ilgisini canlı tutmayı başarıyor. Gerçi yazılarına konu edineceği öyküleri seçerken gösterdiği özen, sürükleyiciliği baştan garantiliyor. Haldun Taner’in -ve elbette Azra Erhat başta gelmek üzere başka bir kaç değerli ismin- o yıllarda attıkları tohumlar, günümüzde yeşermiş görünüyor. “Mitoloji alerji”sinden kurtulduk mu, tartışılır ama en azından mitolojik anlatıların konu edildiği eserlerin sayısında artış olduğundan bahsedebiliriz. Özellikle Hellen mitolojisine dair, gerek yetişkinler için gerek çocuklar için yayımlanmış pek çok eser var raflarda. Ancak mitoloji sadece Hellen anlatılarıyla sınırlı değil elbette. Başka halkların başka uygarlıkların mitolojik anlatılarını da kültürel zenginliğimizin bir parçası hâline getirebildiğimiz günlerin özlemiyle…

* Odysseia, Homeros, Türkçeleştiren: Azra Erhat – A. Kadir , Can Yayınları, s. 27

Çocuklar İçin Mitoloji
Haldun Taner
Resimleyen: Cem Kızıltuğ
Yapı Kredi Yayınları, 120 sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Show More