Büyük sırlara göz diken küçük astronotlar

Büyük sırlara göz diken küçük astronotlar

Sema ASLAN

Küçük Sırlar, Sevim Ak’ın Dünya Astronomi Yılı onuruna kaleme aldığı bir kitap. Galileo’nun bundan tam 400 yıl önce teleskobunu uzaya çevirmesini kutlamak için oldukça keyifli ve merak uyandırıcı bir öykü. Küçük Sıla’nın sırları, okuyanı evrenin sırlarıyla buluşturuyor…

Çocuk edebiyatının en üretken isimlerinden biri Sevim Ak… Birçoğumuzun kitaplığında onun imzasını taşıyan kitaplar yan yana durur. Naif üslûbu ve sürprizli hayal gücüyle, elden bırakılmayacak kitapların yaratıcısı olan Sevim Ak’ın Küçük Sırlar isimli küçücük kitabı, tekrar tekrar okuma hissi yaratacak yoğunlukta.

SILA’NIN SIRLARI
Küçük Sırlar, küçük bir kızın ‘büyük’ sırlarının yazılı olduğu günlüğünün annesi tarafından okunması üzerine, Gözde Bitir S.’nin çizdiği kocaman yeşil gözlerde beliren hüzün ve gözyaşlarıyla başlıyor. Hikâyemizin esas kızı Sıla, esasında sır tutmayı bilen biridir. Ne kendi sırlarını ne de başkalarınınkini açık eder. İlle de anlatacaksa, annesinin kendisine hediye ettiği günlüğe anlatır. Kaybettiğini söylediği tokaların gerçek hikâyesi, yediğini söylediği yemeklerin kaderi, dayısının yazdığı şiirler, halasının aşk romanlarına çar çur ettiği paralar, babasının gizliden gizliye tüttürdüğü sigaralar ve daha neler neler yazılıdır bu günlüğe. Hani, okunsa, kimsenin yüz yüze bakamayacağı türden (!) sırlar. Ama işte kitap, tam da bu tehlikeli ifşa ile açılıyor. Sıla, korkusundan ve utancından kara kara düşünürken birden gecenin karanlığı içinde kırmızı saçlı, balon etekli bir kız beliriyor ki yaklaştıkça büyüyen, büyüdükçe parlayan bir kızdır o: Venüs. Sevim Ak, ilk sürprizi orada yapıyor bence okuruna. Böylesine hüzünlü ve korkmuş küçük bir kıza, göklerden olsa olsa şefkat gelir diye beklerken, neredeyse ‘kibirli’ diyebileceğimiz, derdi tasası parıltısını artırmak olan, yetmezmiş gibi diğer gezegenleri de kıskançlıkla izleyen, kendini beğenmiş bir Venüs çıkarıyor karşımıza. Fakat işte, ilk sır bu olsa gerek. Çocuklarla iletişimde bir ‘imdat kolu’ varsa eğer, o da mevzuyu değiştirmektir! Venüs, Sıla’nın gündemini hem değiştiriyor, hem de ona tam ortasından dalıveriyor.

Sır dediğimiz nedir? Kimlerin sırları vardır ya da kimlerin hiç sırrı yoktur? Veya, şu koskoca evrende bizlerin ‘sır’ diye bilip üzerine titrediği herhangi bir şey, gerçekten de sır olmaya muktedir midir? “Aaa!… Sır… Sır… Nedir sır? Ha, hahhaaaa! Neye sır diyorsunuz siz?” diye soran Venüs, Sıla’ya evrenin sırrını açarak onun dünyasını büyütür, ortalığa saçılıveren sırları için duyduğu üzüntüyü hafifletir…

Daha büyük sırlar vardır ne de olsa. Mesela şuna ne dersiniz: “Yıldızlar” dedi, “biz gezegenlerden düşünemeyeceğin kadar uzaktalar… Bana bu gece çok parlak gözüküyorlar, değil mi? Oysa bazıları yıllar önce ışığını söndürmüş. Birçoğu yan yana mı duruyor? Yanlış… Aralarındaki uzaklık, milyarlarca kilometre.” Bu, fazla hüzünlü olduğunu düşündüğüm bir diyalogtan…

Sevim Ak, Küçük Sırlar’da, küçücük bir kitabın satırları arasına büyük keşifler ve küçük hüzünler sığdırmış… Evrenin büyüklüğünü, dünyanın küçüklüğünü ve gençliğini, insanların ve kalan herkesin/her şeyin toz zerreciklerinden ibaret olduğunu Venüs aracılığıyla birkaç kez dillendirip, belki de bir şeyler hatırlatmak istemiş… Küçüklere evrenin sırrını keşfetmenin doyumsuz keyfinden bahsederken, büyüklere de bu çok yaşlı sonsuzlukta neyin anlamlı, neyin anlamsız olduğunu
bir kez daha düşünme fırsatı vermiş.

Kitabın sonundaki sürprizden de bahsedelim: Kitap, kimi gezegenlerin, yıldızların ve bazı ‘göksel olaylar’ın tanıtıldığı bir bölümle sona eriyor. Türk Astronomi Derneği’nin katkılarıyla hazırlanan kitap, okuruna parçası olduğu evreni tanıtacak ama fazlasını da yapacak: Onun merakını gıdıklayacak. Belki küçük okur için bir ‘ilk keşif ’ olacak bu kitap. Peki, neden Türk Astronomi Derneği ve neden böyle bir katkı? Galileo, teleskobunu bundan tam 400 yıl önce uzaya çevirmiş. Uluslararası Astronomi Birliği, UNESCO ve Birleşmiş Milletler de 2009 yılını Dünya Astronomi Yılı ilan etmiş. Küçük Sırlar da bu yılın onuruna yayımlanmış bir kitap. Küçük astronotlar, sırların daha büyüklerine göz dikeceklerse, www.astronomi2009. org adresine bakabilirler.

Dili, kurgusu ve resimleriyle severek okuyacağınız bir kitap Küçük Sırlar. Ben, kızımla okudum; lacivert gökyüzünde parlayan Aydede’yi görünce soruları bitmek bilmedi: “Bu ne dede, anne? Aydede mi? Bu da mı Aydede peki?”…