Küçük bir hikâye, büyük bir macera

Aytül Akal’ın şiirsel bir dille hikâyelediği, Açıl Bahçe Açıl ve Açıl Kapı Açıl adlı kitaplar, küçük
öykülerden büyük maceralar çıkaran çocukları anlatıyor. Mustafa Delioğlu’nun şenlikli resimleriyle
renklenmiş olan kitaplar, okula yeni başlamış çocuklar kadar, okul öncesi dönem için de uygun.

Sema ASLAN

Çocuk edebiyatının iki usta ismi, Aytül Akal ile Mustafa Delioğlu bir araya gelmiş ve dili şiirli, öyküsü minimal ama katmanlı, resimleri ise ele aldığı hikâyenin ruh haline göre kimi zaman şenlikli kimi zaman da kasvetli ve tekinsiz olabilen iki kitap hazırlamış bize: Açıl Bahçe Açıl ve Açıl Kapı Açıl. Tasarımları, resimlenme tarzları ve hikâyeleriyle “kardeş kitaplar” olarak nitelenebilecek olan bu eserler, küçükmüş gibi görünen hedeflerin, çocukların büyülü gözünden çeşitlenen, açılan ve bambaşka anlamlar içermeye başlayan maceralara dönüşmesini anlatıyor.

İLKBAHAR NEREDE
Açıl Bahçe Açıl, ev ödevi için bir ilkbahar yazısı yazmak zorunda olan küçük kızın macerası. Bilgisayar başında çalışmak için mücadele veren kahramanımız önce bilgiye ulaşmanın kolaylığından, bilgisayarın faydalarından dem vuruyor –ki bu teknolojiye övgü faslı hikâyenin geneline hâkim olan naifliğin zedelendiği bir sahneymiş gibi görünse de neticede bir bağlama kavuşuyor–, fakat az sonra bir arpa boyu yol alamadığını fark ediyor. Çünkü açık penceresinden içeri giren uç uç böceği mi dersiniz, burnuna konan kelebek mi dersiniz, cıvıldayan kuşlar, pusu kuran kedi, vıraklayan kurbağalar, vızıldayan arılar ve hatta kuyruk sallayıp onu baştan çıkaran köpek mi dersiniz; hepsi bir anda toplaşıp, küçük kızın ders çalışmasına mani olunca, çaresiz, bahçeye çıkıyor ve yıldızlı pekiyi alamayacağını düşünerek hayıflanıyor kahramanımız. Fakat kitabın esprisi de bu sahnede gizli. İlkbahar öyle masa başında keşfedilecek bir şey değil ki! İlkbahar hakkında düşünmek
ve yazmak için önce onunla karşılaşmak gerekir. Zaten doğa bunu bildiği için küçük kıza izin vermiyor, onu bilgisayarından koparıp kendine çekiyor. Burnuna konuyor, başında vızıldıyor ve aslında öyle çok gürültü (!) yapıyor ki bir süre sonra kahramanımız onun sesinden başkasını duymaz oluyor. İlkbaharı bizzat karşılamaya gidiyor! Başta ne demiştik; küçücük bir hikâyeden çıkan kocaman bir macera! Hikâyenin kendisinde olduğu gibi, kitabın renklerinde, desenlerinde de baharı yakalamak mümkün.

KAPILARIN ARKASINDA NE VAR?
Açıl Kapı Açıl, biraz daha karanlık bir kitap. Hem hikâyesiyle hem de desenleriyle. Şu açılmayan kapılar meselesi yetişkinler için bile korkutucuyken, çocuklar ne yapsın? Düşünün: Okulun ilk günü… Uzun koridorlar, sıkı sıkıya kapalı kapılar ve yeni arkadaşlar… Bundan büyük macera mı olur? Annen seni öylece bırakıvermiş bu yeni dünyaya. Hah! Bir de çişin geldi! Öğretmenden izin alınır ve tuvalete gidilir, ama tedbirli davranmak lazım; koridordaki tüm kapılar sayılır. Fakat bu özene, bu dikkate rağmen, kahramanımız kendisini uzun ve karanlık bir koridorun ortasında bulur. Kapılar, kapılar, kapılar… Kocaman bir labirenttir şimdi burası. Sınıfta arkadaşlar heyecanla, merakla bekler. Acaba doğru kapıyı açabilecek, sınıfı bulabilecek mi yeni arkadaş? Neyse ki kahramanımız sonunda olasılıkları ikiye indirir ve kapılardan birini açıverir. Yeni arkadaşlar birden bire eski arkadaşlar oluverir tanıdık yüzleriyle ve kahramanımızı tek başına sınıfı bulabildiği için alkışlarlar. Renkler yumuşar, ısınır tekrar. Karanlık koridor artık ışıklı, kapılar artık korkutucu değildir.

Doğrusu, hayata dair önemli ipuçları veren böyle kitaplar, bazen işleri çok kolaylaştırabiliyor. Çocuk, kitaptaki kahramanla bir duygudaşlık kurabiliyorsa, bir anlamda hayata hazırlanmış da oluyor. Üstelik aynı hikâyeden başka ihtimaller, başka çözümler de üretebiliyor. Dolayısıyla bu tür kitaplar hakikaten ilham verici. Oradan aldığınız ilhamla, mesela kendi baharınızı hikâye edebilirsiniz ya da kapalı kapılarla nasıl konuşulacağını düşünebilirsiniz. İlle de doğru kapıyı mı açmak gerekir, diye sorabilirsiniz ve yanlış bir kapıyı açmanın bazen beklenmedik bir maceraya davetiye olabileceğini söyleyebilirsiniz ya da baharın bazen sadece bir meyveyle gelebileceğini anımsayabilirsiniz. Koridor heyecan verici, meyveniz çok parlak olabilir.