Deneye yanıla öğrenmek…

Deneye yanıla öğrenmek…

Nihan BORA

Küçük Mucitler İçin Deneyler kitabı, kolay anlaşılır bir dil ve basit malzemelerle çocukların bizzat deneyerek ve uygulayarak öğrenmesine imkân tanıyor. Renkli resimlerle ferah bir tasarıma sahip olan kitap hem derslere hem hayata yardımcı…

Küçük bir çocukla girdiğiniz diyalog bir süre sonra genellikle, “Neden?” sorularına vermeye çalıştığınız cevaplarla karmaşık bir hâl alır. Bazılarımız bu soruları yanıtlamaktan ya da yanıtlamaya çalışmaktan çabuk sıkılır. Aslında çocuk zihninin belirsiz, henüz şekillenmeyi bekleyen ya da bazı çocuklar için sıradışı zekânın ilk pırıltılarını barındıran bu hâli, yetişkin zihnini çalıştıran bir egzersiz de sayılabilir pekâlâ.

Bazı sorulara cevap vermeye çalışırken bilimsel kimi dayanaklar sunmak ister yetişkin, ama çocuğu da yanlış yönlendirmek istemez bir yandan. Tam da bu anlar için Küçük Mucitler İçin Deneyler kitabı imdada koşabilir. Renkli resimlerle ferah bir tasarıma sahip olan kitap, çocukların –ve hatta yetişkinlerin– yaşayarak öğreneceği eğlenceli deneylerle dolu.

Kitapta “küçük mucitler”in bizzat uygulayabileceği deneyler bulunuyor. Bazı deneyler için bir yetişkinin yardımına ihtiyaç duyulduğu da çok tatlı bir dille belirtiliyor. Kitabın girişindeki önsözde, çocukların aslında tek başına birçok şeyi anlamlandırıp deneye dökebileceğini anlatan yazar Christoph Michel şöyle diyor: “Pedagojik olarak da çocuğun kendi başına deneyler yapması olağanüstü etkilidir. Böylece çocuk, herhangi bir konuyla yoğun bir şekilde ilgilenerek bütün duyu organlarıyla öğrenebilir ve bağlantıların farkına vararak öğrenilen konunun özünü daha iyi kavrar. Bu yolla, aynı zamanda çocukların dil becerileri ve bağımsız çalışabilme yetenekleri gelişmektedir.”

HAYATIN İÇİNDEN ÖRNEKLER

Çocukların öğrenmeye en açık olduğu okul öncesi dönemden itibaren, bazı soruların cevaplarını deneyerek öğrenmesi oldukça önemli. Bir köpeğin karanlıkta insanlardan neden daha iyi görebildiğini, paket lastiğinden yapılan terazinin nasıl çalıştığını kim öğrenmek istemez! Ayrıca deneylere başlamadan önce, “Kitabı nasıl kullanacağız?” başlıklı sayfalar da bir ön hazırlık niteliğinde.

Kitapta; hafif ve ağır, dolu ve boş, hızlı ve yavaş, katı ve sıvı, sıcak ve soğuk, aydınlık ve karanlık, yüksek ses ve alçak ses, sabit ve hareketli, şaşırtıcı gibi başlıklar altında deneyler var. Her başlığın altında da en az üç farklı deney bulunuyor.

Her deney sayfasında 1’den 10’a kadar rakamlarla deneye dair çeşitli bilgiler veriliyor.  Zorluk derecesinden süre bilgisine, malzeme listesinden sonuca ve hatırlatma notuna kadar tüm detayların düşünüldüğü bu deneylerde çok önemli bir nokta da atlanmamış: Yapılan deneylerin hayatta karşılığı olan örnekler. Yani çocuklar yaptıkları deneyleri gözlemlemek ve deneylerin sonucunu algılamakla kalmıyor, bu sonuçları gündelik hayattaki örneklerle çok daha iyi kavrayabiliyorlar. Böylece hayatları boyunca karşılarına çıkacak pek çok olaya dair bilimsel bir temelin ilk taşlarını koyuyorlar.

Bu kitapla diyelim doğada gördüğü bir gökkuşağını evde yapmak artık onun için çok kolay olacak. Küçük bir ayna, bir adet su dolu şeffaf kâse ve güneşin yardımıyla gökkuşağı elde eden çocuk, gökkuşağının kaynağının yağmur değil güneş ışığı olduğunu da  eğlenerek öğrenecek.