İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Savaşın ortasında yapayalnız…

Savaşın ortasında yapayalnız…

Ceyhan USANMAZ

1997 yılında bir anı kitabı olduğu iddiasıyla yayımlanan Kurtlarla Yaşam, 18 dile çevrilmiş, sinemaya uyarlanmış. Daha sonra “kurgu” olduğu açıklanan kitap, Yahudi bir kız çocuğunun savaşın ortasında yapayalnız hayatta kalma mücadelesini anlatıyor.

II. Dünya Savaşı sırasında babası Alman Yahudisi, annesi de Rus kökenli Yahudi olan bir çocuğun hayatının kolay geçmemiş olduğunu tahmin etmek güç değil. Ne var ki Misha Defonseca’nın kaleme aldığı Kurtlarla Yaşam adlı kitapta, bu gerçeğe bir çocuğun gözünden ve çok yakından tanık oluyoruz. “Çocukların el üstünde tutulduğu bir zaman değildi bu,” diyor kitabın küçük kahramanı Mishke.

Almanya’daki Yahudi kıyımının başında Mishke anne babasıyla birlikte Belçika’ya sığınmayı başarıyor aslında; ancak sonrasında Almanlar Belçika’yı da işgal ettikleri için saklanmak zorunda kalıyorlar. Değil sokakta oynaması, balkona çıkması bile yasak Mishke’nin… Çok ender olarak, okula da gidiyor, ama oraya niye gittiğinden emin değil. Kendisinden büyüklerin olduğu bir sınıfta öğretmen masasında oturuyor; pek bir şey yaptığı da yok, eline kalem kâğıt veriyorlar, kendi kendine oyalanıyor. Fakat orada bile rahat yok. Arada bir gelen haberler üzerine kapkaranlık bir yere kapatıp, orada sessizce oturmasını tembihliyor mesela öğretmen. İşte bu gibi anlarda; okulda, evde, zaman zaman kapatıldığı bu karanlık odalarda hayal ediyor oyun arkadaşlarını. Yılanlar, kaplanlar koruyor onu; hayvanların dünyasına ilk o karanlıklarda daha yakın hissediyor kendini…

Ne var ki bir gün annesi ve babası bir baskında yakalanınca, ikisinden de ayrılmak zorunda kalıyor küçük kız; önceden hazırlanan plana göre o bu baskından kurtuluyor ve önemli bir meblağ karşılığında yabancı bir ailenin yanına yerleştiriliyor. Mishke hiç memnun olmasa da tedbir amacıyla adını Monique olarak değiştiriyorlar; üstelik yeni kimliğine göre yedi değil, dört yaşında ve artık o “mor saçlı cadı kadın”ın kızı. Her ne kadar yeni annesini bir türlü sevemese de (pek sevilecek biri değil gerçekten de), yeni ailesinin çiftlikte yaşayan büyükbabasıyla sıkı dost oluyor Mishke. Büyükbabadan basit temeller üzerine kurulu bir eğitim alıyor ve okuldan öğrenebileceğinden çok daha gerekli bilgiler edindiğini düşünüyor.

KURTLARIN DOSTLUĞU

Büyükbaba ve karısı Marthe ile anne babasından ayrılmasının ardından ilk kez mutluluğu tadıyor. Ancak bir süre sonra çiftliği, büyükbabayı ziyaret etmesi de tehlikeli hale geliyor. Yeniden eski günlerine dönmek istemeyen Mishke, tek çözüm yolunun anne babasının yanına gitmek olduğunu düşünüyor ve onları bulmak için yollara düşmeye karar veriyor. Ne de olsa büyükbabanın hediyesi olan pusulası olacak yanında; bünyesi sağlam, cesareti tam; yolunun üzerinde nasıl bir coğrafyayla karşı karşıya kalacağını da öğrenmiş.

Kitabın “gerçek” hikâyesi tam da bu noktada başlıyor. Anne babasını bulmak üzere tek başına yola çıkan Mishke ile birlikte savaş içindeki Avrupa’da binlerce kilometre katediyoruz. Yolda kurtlarla bile karşılaşıyor. Fakat hiç korkmuyor. İçgüdüsel olarak hayvanlara, insanlardan çok daha yakın hissediyor kendini.

Kitabın büyük bölümü, yedi yaşındaki cesur bir kızın annesini bulma umuduyla yaptığı bu olağanüstü yolculuğu anlatıyor; açlıkla, susuzlukla, çetin doğa şartlarıyla mücadelesini, en çok da kurtların desteğiyle hayatta kalma hikâyesini… Gerçek olamayacak kadar olağanüstü gelebilir Mishke’nin anlattıkları ama on yıl boyunca inanmış bu satırları okuyanlar. Kitabın kendisinin de ilginç bir hikâyesi var. İlk kez 1997 yılında yayımlanıyor Kurtlarla Yaşam; bir anı kitabı olarak ama! Yayımlanır yayımlanmaz da oldukça ilgi görüyor ve kısa süre içerisinde 18 dile çevriliyor. Hatta 2007 yılında sinemaya uyarlanıyor. Ancak sonrasında, 2008 yılında bu anı kitabının “kurgulanmış” olduğu açıklanıyor. Kurtlarla Yaşam’da anlatılanlar gerçek ya da değil, önemli de değil belki; savaşın insanlar üzerindeki “gerçeküstü” etkisi, her şeyi  silikleştirebiliyor ne de olsa.

Kurtlarla Yaşam Misha Defonseca Çeviren: Zehra Gencosman Yapı Kredi Yayınları, 232 sayfa
Kurtlarla Yaşam Misha Defonseca Çeviren: Zehra Gencosman Yapı Kredi Yayınları, 232 sayfa
Show More