İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Biz nereden gelmiştik?..

Darwin, İnsanın Türeyişi’nde insanın kökenleri konusundaki görüşünü bilimsel kanıtlarla ortaya koyar. Çağrı Mert Bakırcı’nın yazdığı Evrim Kuramı ve Mekanizmaları ise evrimle ilgili görüşlerin güncel bir özetini sunan, konuyla ilgili tartışmaları aktaran kıymetli bir çalışma.

Toprak IŞIK

12 Şubat 1809’da İngiltere’de bir çocuk dünyaya gelir. Dedesiyle babası ünlü birer doktor olan bu çocuk, zamanı gelince aile mesleğini sürdürmesi için üniversiteye tıp okumaya yollanır ama bir süre sonra doktor olamayacağı anlaşılır ve din adamı olsun diye bir başka üniversiteye, teoloji okumaya gönderilir. Sevdiği derslere çok, sevmediği derslere az çalışarak mezun olur. Doktor olamadığı gibi din adamı da olamayan bu kişi Charles Darwin’dir ve derdi başı doğanın, özellikle de canlıların sırrını çözmektir. Hayattayken dünyanın en tanınmış bilim insanlarından biri olması yetmezmiş gibi, öldükten sonra da şöhreti artmaya devam eder Darwin’in. Seveni de sevmeyeni de çoktur. Canlıların tanrı tarafından bir daha değişmemek üzere yaratıldığı düşüncesinin doğru olmadığını söyler. Canlılar evrim denen bir süreçle dönüşmekte, bir yandan yeni türler oluşurken bir yandan da eski türler kaybolmaktadır. Bu görüşü dine saldırı kabul edip tüyleri diken diken olanların sayısı çoktur. Bugün Darwin’in teorisi bilimsel çevrelerde büyük ölçüde kabul görmüştür ama dünyanın bazı yerlerinde hâlâ Darwin’in Evrim Teorisi’ni inançlarına yapılmış bir saldırı olarak değerlendirenler vardır. Ve galiba Türkiye de dünyanın öyle bir yeridir. Ülkemizde üniversite eğitimi almış insanlar arasında bile, Evrim Teorisi’ni bilimsel bir kuram olmaktan önce, şahsi inançlarına hakaret etmek maksadıyla kurgulanmış bir saldırı zannedenler vardır.

KÖKEN MESELESİ

Darwin’in İnsanın Türeyişi adlı ünlü kitabı da onların bu konudaki alınganlığını azaltacak bilgilerle donatılmamıştır doğrusu. Aslında kitabın amacı kimseyi sinirlendirmek değildir. Zaten Darwin de kavgaya meraklı biri değildi. Hatta bulduklarını açıklamak için ölümünden sonrasını beklemeyi düşünmüş, patlayacak tartışmaları mezarından izlemeyi planlamıştır. Bir başka bilim insanının kendisiyle aynı sonuçlara ulaştığını öğrenince çalışmalarını onunkiyle aynı anda, bir bakıma mecburen yayınlamıştır. Sonrası malum: Ortalık toz duman!.. Evrim Teorisi’ne kızanların öfkesinin esas nedeni, insanın maymundan türemiş olduğunun iddia edilmesidir. Oysa bu doğru değildir. Darwin, İnsanın Türeyişi’nde, insanın kökenleri konusundaki görüşünü bilimsel kanıtlarla ortaya koymaktadır. Evrim Teorisi’ne göre insan maymundan türememiş, maymundan daha da ilkel bir kökenden gelmiştir. Evet, böyle söyleyince bazılarının hoşuna gitmiyor. Ne yazık ki bilim kimsenin hoşuna gitme gayretiyle ilerlemiyor.DNA molekülünün şeklini bulmak için yıllarca birbiriyle yarıştı bilim insanları; sonunda ipi, göze en hoş görünen yapıyı uyduranlar göğüslemedi. Gerçeği kim bulduysa ona Nobel verildi. Hadi kalp kazanmak adına şöyle ifade edelim: Yıllar yıllar önceydi. Maymunların atalarıyla bizimkiler aynı kökenden yola çıktılar. Biz azimle ve hızla evrilip insan olduk; onlar ise bizim bu müthiş performansımız karşısında resmen maymuna döndüler. Yok, böyle bir anlatım da bilimin ciddiyetine yakışmaz. Kuşkusuz Darwin de kökenlerimizin “Elf ”lere dayanmasını tercih ederdi ama bilim insanı umduğunu değil bulduğunu açıklıyor. Kökenlerimizde maymunlarla, atlarla, eşeklerle ve farelerle akrabalık varsa bunun sorumlusu Darwin değil. Biyolojik asaleti konusunda fazlaca hassas olanlar, İnsanın Türeyişi’ni okuyunca Darwin’e daha da öfkelenebilirler. Ya da alınganlığı bir yana bırakıp evrim kütüphanesinin klasiklerinden birini bilgi dağarcıklarına katarlar. Buradaki bilgiler artık eskidi, Darwin’den bu yana köprünün altından çok sular aktı derlerse okuyabilecekleri yüzlerce kitap bulabilirler; gerçekten de Evrim Teorisi Darwin’den sonra popülerliğini hiç kaybetmemiş, binlerce bilim insanını kendisine çekmiştir. İşte bu kitaplardan biri de Çağrı Mert Bakırcı’nın yazdığı Evrim Kuramı ve Mekanizmaları’dır. Bakırcı, yedi bölümden oluşan kitabında evrimle ilgili görüşlerin güncel bir özetini sunmuş okuruna. Evrim konusundaki tartışmalara da yer vermiş ve kitabını karşıt görüşleri çürüten örneklerle renklendirmiş. Aslında ülkemizde evrim üzerine çıkan tartışmalar gerçekten can sıkıcıdır. Evrim lehine söz alırken insanın bilgisinden önce sabrına güvenmesi gerekir. Çünkü belki de hiçbir teori, bu kadar az bilenlerce bu kadar çok saldırıya uğramamıştır. Çoğu zaman akademik unvanları da olanlar öylesine çileden çıkarıcı çürütme girişimlerinde bulunmaktadır ki, teoriyi azıcık bilen birisi bile saldırının gerisinde bilimsel bir kaygı değil, kötü niyet olduğunu fark eder. Bu yüzden Evrim Teorisi’ne saldıranların Evrim Kuramı ve Mekanizmaları benzeri kitapları okuyup görüşlerini değiştireceklerini beklemek son derece naif bir yaklaşım olur. Bu ve benzeri kitaplar zihnini bilgiye kapatacak önyargılardan arınmış insanlar için değerlidir.

BİLGİNİN YAYILMASI

Şu bir gerçek ki, bilim üretmek ve bilimsel bilgiyi yaymak biraz da savaşmaktır. Cehaletle bilginin binlerce yıllık mücadelesine dâhil olmaktır. Bu süreçte aydınlığın tarafında olanlar gerçekleri açıkça ortaya koyarken, cehaletin tarafını tutanlar geri çekilmek zorunda kalır. Bilginin kendisini ve görünürlüğünü arttırmak esastır. Yani üretilen bilgi kadar onun yayılması da önemlidir. Bu yönüyle Çağrı Mert Bakırcı’nın kitabı çok değerlidir. Evrim Teorisi’ne ilişkin yığınla yararlı bilgiyi kolay okunur bir kitapta toparlayarak anlaşılabilir kılmıştır. Böyle kitapların çok sayıda okura ulaşması, ülkemizde bilimsel açıdan hayli zayıf olan kamuoyunun aydınlatılması yolunda umut vericidir. Kitabın ilk baskısının iki-üç ay içerisinde tükenmiş olması bu bakımdan sevindiricidir. Ülkemizin bilimsel bir kültüre kavuşması önünde daha çok mesafe var. İleriye doğru yol alırken popüler bilim kitapları gerçekten popüler olacak ve halka ulaşacaktır. Böylelikle gelecek kuşaklar içinde yaşadığımız toplumsal atmosferden daha aydınlık bir ortamda bilimin tadını çıkartabilecektir. Öyleyse, gerek İnsanın Türeyişi gerekse Evrim Kuramı ve Mekanizmaları okunmalıdır, okutulmalıdır.

İnsanın Türeyişi Charles Darwin Çeviren: Ömer Ünalan Evrensel Basım Yayın, 252 sayfa
İnsanın Türeyişi
Charles Darwin
Çeviren: Ömer Ünalan
Evrensel Basım Yayın, 252 sayfa
Evrim Kuramı ve Mekanizmaları Çağrı Mert Bakırcı Evrensel Basım Yayın 296 sayfa
Evrim Kuramı ve Mekanizmaları
Çağrı Mert Bakırcı
Evrensel Basım Yayın
296 sayfa
Show More